Σημείο συνάντησης της παράδοσης και της βυζαντινής αγιογραφίας με τη νεωτερική δυτικοευρωπαϊκή ζωγραφική χαρακτήρισε την έκθεση «Εικαστικό ταξίδι στο ‘Αγιον Όρος» η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, εγκαινιάζοντάς την στην Αγειορειτική Εστία. «Παράδοση και νεωτερικότητα αλληλεπιδρούν και συνυπάρχουν σε όλους τους καλλιτέχνες, σε όλους τους πίνακες» τόνισε χαρακτηριστικά και προσέθεσε: «Παρά τις διαφορές στο ύφος, τα υλικά, το βλέμμα, σε όλους ανεξαιρέτως διακρίνουμε την ίδια στενή, πνευματική σχέση με τον ιερό χώρο της Αθωνικής Πολιτείας, τον ίδιο σεβασμό».
Πιο συγκεκριμένα επισήμανε ότι «μπορεί ο τίτλος της έκθεσης να μας προϊδεάζει για ένα εικαστικό ταξίδι στο ‘Αγιο Όρος, μέσα από τη ματιά και το προσωπικό ύφος σημαντικών Ελλήνων ζωγράφων του 20ού αιώνα που αποτύπωσαν στον καμβά τους ‘Το περιβόλι της Παναγίας’, ωστόσο πολύ γρήγορα ο επισκέπτης της έκθεσης αντιλαμβάνεται ότι η τέχνη τους δεν εξαντλείται στα διδάγματα της βυζαντινής ζωγραφικής, αλλά ενσωματώνει όλες τις κατακτήσεις του μοντερνισμού που έθρεψαν τα καλλιτεχνικά οράματα της περιώνυμης Γενιάς του ‘30».
Αναφέρθηκε, μάλιστα, ιδιαίτερα στις πυκνές συνθέσεις και τα γαιώδη χρώματα του Σπύρου Παπαλουκά, στις μοναδικές ξυλογραφίες του μαθητή του Πολύκλειτου Ρέγκου, στα εξπρεσιονιστικά τοπία του Νίκου Φωτάκι, στις έντονες χρωματικά αποτυπώσεις του Πάνου Παπανάκου, στις απόκοσμες εκφράσεις του Νίκου Σαχίνη, στη μουντή και γαιώδη χρωματική κλίμακα της Κλειώς Νάτση, στις πρωτότυπες ελληνοκεντρικές καταθέσεις του Λυκούργου Κογεβίνα, του Πάνου Βαλσαμάκη και του Ευθύμιου απαδημητρίου.
«Οι ζωγράφοι, των οποίων τα έργα θαυμάζουμε εδώ, επικυρώνουν τα λόγια και τη σκέψη του πεζογράφου της Μητέρας Θεσσαλονίκης Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη: “δεν είναι δυνατόν να χαρούμε ή να βιώσουμε το μοντέρνο στην τέχνη αν δεν συνυπάρχει με παλαιότερες μορφές, όπως η βυζαντινή αγιογραφία”. Και πράγματι, παρατηρούμε το αίτημα της ελληνικότητας να παντρεύεται στην τεχνική τους με τη νεωτερική δυτικοευρωπαϊκή ζωγραφική ή την αναζήτηση ενός άφθαρτου όσο και πρωτότυπου χώρου δημιουργίας, μακριά από τις στρεβλώσεις του ασταθούς και βίαιου μεσοπολέμου. Η επίμονη απαθανάτιση των Αγιορείτικων Μονών και του παραδεισένιου τοπίου τους αυτή την ανάγκη πρωτίστως εξυπηρετεί» πρόσθεσε.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας συνεχάρη τους συντελεστές της έκθεσης και υπογράμμισε πως μέσα από αυτήν παρατηρεί κανείς την «πολύμορφη εικαστική έκφραση του δέους που γέννησε στους καλλιτέχνες η αθωνική αρμονία ανάμεσα στο θείο και το ανθρώπινο, το συμβολικό και το πραγματικό». «Είναι σαν να ξετυλίγεται μπροστά μας ένας ύμνος στην ιερή απλότητα του κάλλους και στο απροσπέλαστο ‘μυστήριο του Όρους που δεν το ταράζει κανείς’, όπως τόσο χαρακτηριστικά έγραψε ο Φώτης Κόντογλου» συμπλήρωσε.
Χαρακτήρισε, άλλωστε, το κτίριο της Αγειορειτικής Εστίας ως «μια πνευματική, ιστορική και πολιτιστική κιβωτό της Ορθοδοξίας που διακονεί εδώ και είκοσι τέσσερα χρόνια, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, το έργο και τις δράσεις της Αθωνικής Πολιτείας».
Την Πρόεδρο της Δημοκρατίας καλωσόρισε στην έκθεση ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης ενώ η επιμελήτριά της, ιστορικός τέχνης Κάτια Κιλεσσοπούλου ξενάγησε την Πρόεδρο, παρουσία του υφυπουργού Εσωτερικών, Κώστα Γκιουλέκα και του γγ της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ Σταύρου Καλαφάτη. Στον χαιρετισμό του ο κ. Αγγελούδης σημείωσε ότι το ‘Αγιον Όρος αποτελεί την κιβωτό της Ορθοδοξίας, αναφέρθηκε στη σχέση του με τη Θεσσαλονίκη και πρόσθεσε πως μέσα από την έκθεση ο καθένας έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τα έργα κάποιων απο τους πιο σημαντικούς εικαστικούς της γενιάς του ’30 και να μάθει περισσότερα για τη σχέση που ανέπτυξαν με την Αθωνική Πολιτεία.
Ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Τουριστικής Ανάπτυξης και Διαδημοτικής Συνεργασίας του Δήμου Θεσσαλονίκης Βασίλης Γάκης, επισήμανε ότι το Φεστιβάλ των Δημητρίων στο πλαίσιο του οποίου γίνεται η έκθεση, αποτελεί τη σύγχρονη αναβίωση του θεσμού των Δημητρίων των βυζαντινών χρόνων. Η έκθεση θα διαρκέσει ως τον Φεβρουάριο του 2025 και στόχος της είναι, πέραν του εικαστικού ενδιαφέροντος, ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας και η προσέγγιση με τους νέους ανθρώπους μέσα από ειδικά προγράμματα.
Ο διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας Αναστάσιος Ντούρος τόνισε ότι η έκθεση περιλαμβάνει έργα σπουδαίων εικαστικών της περιόδου 1922 – 1995 που ταξίδεψαν και κατέγραψαν με τη δική τους τεχνοτροπία και αισθητική την Αθωνική Πολιτεία.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 59ου Φεστιβάλ Δημητρίων με έργα Ελλήνων εικαστικών από τις συλλογές της Δημοτικής Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης, του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ, του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, της Ι. Μ. Διονυσίου Αγίου Όρους, της Αγιορειτικής Πινακοθήκης (Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας) και του Ιερού Κοινοβίου Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Ορμύλια).
Π.Γ.