Την ταινία «Ωρολογιακός Μηχανισμός», μία ιστορία αγάπης και αναρχίας, τη συνάντηση του Πιότρ Κροπότκιν και μίας σουφραζέτας σε μία ωρολογοποιία της Ελβετίας τον 19ο αιώνα παρουσιάζει η Weirdwave, από τις 19 Δεκεμβρίου.
Η ταινία προβλήθηκε στο 63ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και απέσπασε το Βραβείο Encounters για την Καλύτερη Σκηνοθεσία στο Φεστιβάλ Βερολίνου
Υπόθεση
Οι νέες τεχνολογίες εισβάλλουν στην ωρολογοποιία του 19ου αιώνα στην Ελβετία. Η Ζοζεφίν, μια νεαρή εργάτρια το 1870, έρχεται αντιμέτωπη με τις νέες μεθόδους διαχείρισης χρημάτων, χρόνου και εργασίας στην ωρολογοποιία που εργάζεται. Στην πορεία, εμπλέκεται στο τοπικό κίνημα των αναρχικών ωρολογοποιών και γνωρίζει τον Ρώσο ταξιδιώτη και χαρτογράφο Πιοτρ Κροπότκιν.
Ένας παιγνιώδης διάλογος της αναρχίας και της ωρολογοποιίας σε μία ελβετική πόλη του 19ου αιώνα, φημισμένη για τα ρολόγια της, με επίκεντρο την συνάντηση μεταξύ του γνωστού μας Πιότρ Κροπότκιν και μίας σουφραζέτας που ηγείται του κινήματος των γυναικών που εργάζονται σε ένα τοπικό εργοστάσιο.
Δανειζόμενη τον τίτλο από την τεχνική ορολογία (ένας βασικός μηχανισμός στο εσωτερικό των ρολογιών χειρός που εξασφαλίζει την κίνησή τους), η μοναδική αυτή ιστορία αγάπης και αναρχίας ανατρέχει στις ρίζες του σύγχρονου καπιταλισμού και μας θυμίζει όχι μόνο τη χρήση νέων τεχνολογιών με σκοπό τον έλεγχο και των παραμικρών κινήσεων (και συναισθημάτων), αλλά και τη δυνατότητα του ανθρώπου να αποσυμπιέζει τους μηχανισμούς καταπίεσης, που λειτουργούν με την ίδια συνέπεια και αυστηρότητα που λειτουργεί ένα ρολόι.
Ο Κροπότκιν είχε ζήσει, πράγματι, επί χρόνια στην Ελβετία, αν και εδώ δεν βρίσκεται στο πρώτο πλάνο της αφήγησης. Στο επίκεντρο βρίσκονται, συνειδητά, οι εργάτριες ωρολογοποιοί της κορυφαίας ίσως βιομηχανίας της χώρας, καθώς η επαφή τους με το αναρχικό κίνημα και το παράδειγμα της Παρισινής Κομμούνας τους φέρνει σε σύγκρουση με τις αρχές και τα αφεντικά, αναφέρει η Weirdwave.
Aξίζει να αναφερθεί πως «unrest» σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα: ανησυχία, κοινωνική αναταραχή, αλλά και τον βασικό τροχό που εξασφαλίζει την κίνηση στο μηχανικό ρολόι…
«Η ανεξαρτησία της σκέψης και της έκφρασης που βρήκα στα ελβετικά βουνά του Ιούρα, επηρέασε πολύ έντονα τα συναισθήματά μου. Και αφού έμεινα μερικές εβδομάδες με τους ωρολογοποιούς, οι απόψεις μου για τον σοσιαλισμό αποκρυσταλλώθηκαν: ήμουν αναρχικός», γράφει ο Πιοτρ Κροπότκιν το 1877.
Ο σκηνοθέτης Σιρίλ Σόιμπλιν εμπνεύστηκε την ιστορία από την γιαγιά του που ήταν εργάτρια ωρολογοποιίας και παρήγαγε την μηχανική καρδιά του ρολογιού (“ unrueh” -“ unrest”), όπως και πολλές άλλες γυναίκες της οικογένειάς του οι οποίες εργάζονταν σε ένα ελεβετικό εργοστάσιο τον 19ο και 20ο αιώνα.
«Θέλησα να αναδείξω τη δουλειά, τον χρόνο και τον κόπο τους μέσω μίας ταινίας και ταυτόχρονα να γνωρίσω στο κοινό το αναρχικό κίνημα των ωρολογοποιών του 19ου αιώνα, και τις ιδέες τους γύρω από το πώς πρέπει να ξαναδούμε, από την αρχή, την οργάνωση των κοινωνιών μας, για το πώς πρέπει να συνεργαζόμαστε στην παραγωγή και πώς αξίζει να βοηθάμε ο ένας τον άλλο».
Η ταινια, εξηγεί, βασίζεται στα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην κοιλάδα του Saint-Imier στη βορειοδυτική Ελβετία, τα οποία, το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, ανέδειξαν την περιοχή σε πολιτικό επίκεντρο του αναδυόμενου διεθνούς αναρχικού κινήματος.
«Το βιβλίο του Κροπότκιν «Memoirs of a Revolutionist», που μιλά για το διάστημα που ο ίδιος έζησε στην Ελεβετία και έγινε αναρχικός, αποτέλεσε βασική πηγή για το φιλμ. Θα ήθελα, με αφορμή την ταινία, οι θεατές να αναθεωρήσουν τη δομή του παρόντος στο οποίο σήμερα κατοικούμε όλοι… Μήπως ένα είδος καπιταλιστικής μυθολογίας καθορίζει υπογείως τις καθημερινές μας ζωές;», αναρωτιέται.
Ο Σιρίλ Σόιμπλιν (1984, Ζυρίχη), απόγονος οικογένειας ωρολογοποιών, σπούδασε κινηματογράφο στο Zhongxi Academy του Πεκίνου και στην German Film and Television Academy του Βερολίνου. Οι ταινίες του έχουν κάνει πρεμιέρα σε φεστιβάλ όπως του Βερολίνου, του Λοκάρνο, του Τορόντο, του Σαν Σεμπαστιάν, του Ρότερνταμ και της Νέας Υόρκης, και έχουν διακριθεί με πολλά βραβεία. Η δουλειά του έχει προβληθεί στο Centre Pompidou στο Παρίσι, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και στο HKW του Βερολίνου. Ζει και εργάζεται στη Ζυρίχη.
Ωρολογιακός Μηχανισμός (UNREST/UNRUEH, Ελβετία , 2022, 93’)
Σκηνοθεσία: Σιρίλ Σόιμπλιν
Σενάριο: Σιρίλ Σόιμπλιν