Κάπου 190 μετανάστες που απελάθηκαν από τις ΗΠΑ αφίχθησαν χθες Δευτέρα το βράδυ στη Βενεζουέλα με δυο αεροσκάφη ναυλωμένα από το Καράκας, με τον πρόεδρο της χώρας Νικολάς Μαδούρο να χαρακτηρίζει τον επαναπατρισμό το «πρώτο βήμα» προς την αποκατάσταση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον.
Οι υπήκοοι του κράτους της Λατινικής Αμερικής έφθασαν στο διεθνές αεροδρόμιο Σιμόν Μπολίβαρ, στη Μαϊκετία, βόρεια του Καράκας, με δυο αεροσκάφη της εταιρείας Conviasa.
Ορισμένοι βγήκαν με υψωμένα χέρια, εν είδει πανηγυρισμού, διαπίστωσε δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου. Αρκετοί είχαν φορεμένες χειροπέδες· τους αφαιρέθηκαν προτού κατέβουν στην πίστα, όπου περίμεναν εκατοντάδες αστυνομικοί και στρατιωτικοί.
«Κάναμε ευνοϊκό, θετικό βήμα», σχολίασε μιλώντας στη δημόσια τηλεόραση ο Νικολάς Μαδούρο, επαναλαμβάνοντας την ευχή του να «οικοδομηθούν» σχέσεις «σεβασμού, επικοινωνίας και κατανόησης» με τις ΗΠΑ.
Μετά την επίσκεψη στα τέλη Ιανουαρίου του αμερικανού ειδικού απεσταλμένου Ρίτσαρντ Γκρενέλ, το Καράκας έστειλε δυο αεροσκάφη να παραλάβουν μετανάστες επαναλαμβάνοντας πως ευελπιστεί να υπάρξει «νέο ξεκίνημα» στη σχέση των δυο κρατών.
Τα δύο κράτη διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις τους το 2019.
Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, όπως και αυτή του προκατόχου του Τζο Μπάιντεν, δεν αναγνωρίζει ως νόμιμο πρόεδρο της Βενεζουέλας τον Νικολάς Μαδούρο, στην εξουσία από το 2013, που ορκίστηκε τον Ιανουάριο κι άρχισε τρίτη θητεία. Η χώρα συνεχίζει να υφίσταται αμερικανικές κυρώσεις.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, που ορκίστηκε την 20ή Ιανουαρίου κι άρχισε τη δεύτερη θητεία του, υποσχέθηκε προεκλογικά πως θα προχωρούσε στη μεγαλύτερη εκστρατεία απελάσεων μεταναστών στην ιστορία των ΗΠΑ. Θέλει να επαναπατριστούν εκατομμύρια μετανάστες χωρίς άδειες παραμονής και εργασίας, μεγάλο μέρος των οποίων είναι υπήκοοι χωρών της Λατινικής Αμερικής.
Στην προεκλογική του εκστρατεία, ο αμερικανός πρόεδρος δεν σταματούσε να καταγγέλλει την «εισβολή» μεταναστών, που κατηγόρησε ότι «δηλητηριάζουν το αίμα» των ΗΠΑ και ότι προκαλούν κύμα εγκληματικότητας – ο ισχυρισμός αυτός δεν τεκμηριώνεται από καμιά επίσημη στατιστική.
Ο υπουργός Εσωτερικών Ντιοσντάντο Καμπέγιο ανέφερε πως το καθένα από τα δυο αεροσκάφη μετέφερε 95 υπηκόους της Βενεζουέλας του ηλικιακού φάσματος μεταξύ 20 και 30 ετών. Επιτράπηκε σε δημοσιογράφους να είναι παρόντες κατά την επιστροφή τους, αλλά όχι να τους θέσουν ερωτήσεις.
Το Καράκας ανέφερε πως ανάμεσα στους επιβάτες βρίσκονταν υποτιθέμενα μέλη της πολυπλόκαμης συμμορίας Tren de Aragua, την οποία έχει πλέον ανακηρύξει «τρομοκρατική» οργάνωση ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τραμπ.
Οι αρχές της Βενεζουέλας, που διαβεβαιώνουν πως έχουν εξαρθρώσει τη συμμορία μολονότι ηγετικά στελέχη της μπόρεσαν να διαφύγουν και βραχίονές της συνεχίζουν να είναι ενεργοί, υποσχέθηκαν πως θα διενεργηθούν «αυστηρές έρευνες» σε βάρος όσων κατηγορούνται πως είναι μέλη της.
Η κυβέρνηση Μαδούρο ωστόσο σημείωσε την «ψευδή και κακόβουλη ρητορική για το ζήτημα της Tren de Aragua (…) για να ποινικοποιηθούν όλοι οι μετανάστες από τη Βενεζουέλα και να στιγματιστεί η χώρα μας (…) Στην πλειονότητά τους, οι μετανάστες είναι άνθρωποι τίμιοι και εργατικοί».
Το Καράκας είχε οργανώσει επανειλημμένα πτήσεις επαναπατρισμού μεταναστών από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, κυρίως της Λατινικής Αμερικής, στο πλαίσιο του σχεδίου «Επιστροφή στην Πατρίδα», που προπαγάνδιζε έντονα. Ωστόσο οι πτήσεις από τις ΗΠΑ στη Βενεζουέλα ανεστάλησαν στις αρχές του 2024.
Την 31η Ιανουαρίου, ο αμερικανός ειδικός απεσταλμένος Γκρενέλ συναντήθηκε με τον πρόεδρο Μαδούρο στο Καράκας. Αποστολή του ήταν να απαιτήσει η Βενεζουέλα να αποδεχτεί «χωρίς όρους» τον επαναπατρισμό πολιτών της που απελαύνονται από τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων μελών της Tren de Aragua, και να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των «ομήρων» – αμερικανών υπηκόων σε φυλακές της χώρας της Λατινικής Αμερικής.
Ο κ. Γκρενέλ έφυγε από τη χώρα παίρνοντας μαζί του έξι Αμερικανούς. Ο πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε κατόπιν ικανοποίηση για το πρώτο ζήτημα.
Η Ουάσιγκτον επιμένει στο ότι δεν έκανε καμιά παραχώρηση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε στην άρση του καθεστώτος προσωρινής προστασίας από την απέλαση που ωφελούσε κάπου 600.000 πολίτες της Βενεζουέλας εξαιτίας της κρίσης -οικονομικής και ασφαλείας- στη χώρα τους.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΟΗΕ, πάνω από 7,8 εκατομμύρια πολίτες της Βενεζουέλας μετανάστευσαν κατά την τελευταία δεκαετία. Μέρος τους βρίσκεται στις ΗΠΑ.
Την περασμένη εβδομάδα, ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο ήταν παρών όταν κατασχέθηκε σε αεροδρόμιο στη Σάντο Ντομίνγκο δεύτερο αεροσκάφος που ανήκει στην κυβέρνηση της Βενεζουέλας μέσα σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός έτους, στο πλαίσιο των κυρώσεων που εφαρμόζονται από το 2019 με σκοπό να εκδιωχθεί από την εξουσία ο Νικολάς Μαδούρο. Η κατάσχεση αντιμετωπίστηκε με οργή στο Καράκας, που χαρακτήρισε «κλέφτη» τον ΥΠΕΞ Ρούμπιο.
Πέρα από αυτήν των ΗΠΑ, οι κυβερνήσεις αρκετών ακόμη χωρών επίσης δεν αναγνωρίζουν τη νίκη του Νικολάς Μαδούρο στις προεδρικές εκλογές του Ιουλίου του 2024.
Στις ταραχές που είχαν ακολουθήσει έχασαν τη ζωή τους 28 άνθρωποι, τραυματίστηκαν άλλοι 200 και συνελήφθησαν κάπου 2.400. Σχεδόν 2.000 εξ αυτών έχουν αφεθεί ελεύθεροι, σύμφωνα με το Καράκας.
ΦΩΤΟ: EPA/MIGUEL GUTIERREZ