Σ. Θωμαδάκης: «Έχουμε όλες τις δυνατότητες να γίνουμε ένα αξιόλογο χρηματιστήριο σε αυτή τη γωνιά της Ευρώπης»

Στις προοπτικές  και τη λειτουργία της ελληνικής κεφαλαιαγοράς αναφέρθηκε ο Σταύρος Θωμαδάκης, ομότιμος καθηγητής Χρημτοοικονομικής του ΕΚΠΑ μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στο περιθώριο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. 
Μιλώντας στην κάμερα του ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Θωμαδάκης τόνισε για την ελληνική κεφαλαιαγορά πως αξίζει την αναβάθμισή της από τους διεθνείς οίκους, «αλλά βέβαια θα αποδειχθεί στην πορεία αν το αξίζει. Πράγματι θα δούμε στην πορεία μια αύξηση και των εισροών και της ρευστότητας και γενικότερα της λειτουργικότητας της αγοράς κεφαλαίου. Αν δεν το αξίζει, θα αυτοηττηθεί. Νομίζω όμως ότι το αξίζει. Δράττομαι της ευκαιρίας να μιλήσω για τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που είχαμε κάνει τη δεκαετία του ‘90, μεταξύ των οποίων ήταν και όλο το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο και η αποϋλοποίηση των τίτλων. Και οι άυλοι τίτλοι έχουν έκτοτε δώσει μεγάλη ώθηση και στη λειτουργία και στην ελκυστικότητα, αλλά και στη διαφάνεια της αγοράς. Επομένως, ναι, νομίζω ότι το αξίζει. Ένας λόγος παραπάνω που το αξίζει είναι ότι και η  ελληνική οικονομία συνολικά αναβαθμίστηκε και κατά κάποιο τρόπο αυτά τα πράγματα μολονότι δεν είναι το ίδιο, πάνε ωστόσο μαζί. Και εν πάση περιπτώσει, νομίζω πως έχουμε όλες τις δυνατότητες να γίνουμε ένα αξιόλογο χρηματιστήριο σ’ αυτήν τη γωνιά της Ευρώπης». 
Όσον αφορά τα προβλήματα διαφάνειας κι εάν έχουν ξεπεραστεί ο καθηγητής απάντησε «σίγουρα ναι, έχουν ξεπεραστεί. Αλλά ξέρετε, η διαφάνεια είναι ένα φαινόμενο που δεν είναι στατικό. Δηλαδή θέλω να πω ότι δεν μπορεί στη σημερινή κατάσταση να έρθουμε και να πάρουμε κάποια μέτρα διαφάνειας και να ελπίζουμε ότι αυτά τα μέτρα διαφάνειας θα ισχύουν για πάντα. Γιατί και η πελατεία του Χρηματιστηρίου αλλάζει και η λειτουργία των εισηγμένων εταιρειών ή των υπό εισαγωγή εταιριών αλλάζει. Γενικά υπάρχουν διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία συνολικά και στη χρηματοδότηση ειδικά. Ξέρετε, εγώ πιστεύω και το πίστευα και το έλεγα ότι η κεφαλαιαγορά είναι πάρα πολύ σημαντικός μηχανισμός και θεσμός για τη μετατροπή της αποταμίευσης σε επένδυση. Η αποταμίευση δεν μετατρέπεται σε επένδυση αυτόματα. Θέλει μηχανισμούς που να το προωθούν. Η διαφάνεια είναι κομμάτι ενός τέτοιου μηχανισμού κέρδους. Συστατικό στοιχείο μάλιστα». 
Όσον αφορά την εμπιστοσύνη που εμπνέει το ελληνικό Χρηματιστήριο για την επιστροφή του κοινού, ο κ. Θωμαδάκης τόνισε πως «στην πραγματικότητα η εμπιστοσύνη, κατ’ αρχάς, δεν είναι μόνο θέμα διαφάνειας. Είναι θέμα προσδοκιών και θέμα προοπτικών. Δεύτερον, διαφάνεια υπάρχει. Η ανάγκη διαφάνειας υπάρχει και λειτουργεί σε διαφορετικά επίπεδα. Πρέπει να έχουμε πρώτα απ’ όλα διαφάνεια ως προς τις συναλλαγές καθ’ αυτές, δηλαδή διαφάνεια των μηχανισμών συναλλαγών. Πώς μια εντολή που δίδεται τώρα εκτελείται με ένα ορισμένο τρόπο. Πρέπει να υπάρχει δηλαδή εμπιστοσύνη στη διαφάνεια της ίδιας της ελευθερίας των συναλλαγών. Δεύτερον, πολύ σημαντικό πράγμα, ίσως το σημαντικότερο, η εταιρική διαφάνεια. Η διαφάνεια των εισηγμένων εταιρειών. Εκεί έχουμε ένα ολόκληρο κατασκεύασμα. Έχουμε λογιστικές καταστάσεις, έχουμε ανακοινώσεις σημαντικών γεγονότων, έχουμε κανόνες παρακολουθήσεων και ευρωπαϊκούς κανόνες, έτσι ώστε η διαφάνεια αφενός μεν να μένει σε ένα καλό επίπεδο, αφετέρου η έλλειψη διαφάνειας να μη λειτουργεί ώστε να γίνονται στην αγορά παράνομες συμπεριφορές, εκμετάλλευση εσωτερικών πληροφοριών, χειραγώγηση κ.λπ. Άρα η διαφάνεια δεν είναι μια λέξη, ένας ορισμός είναι ένα πλέγμα, το οποίο πρέπει να λειτουργεί σωστά και να έχει εσωτερική συνοχή. Και επειδή οι καταστάσεις αλλάζουν, εγώ τουλάχιστον πάντα φανταζόμουνα μετά τις περιπέτειες του ’99 ότι θα έπρεπε να έχουμε ένα ειδικό τμήμα διαφάνειας μέσα στο σύνολο της εποπτείας, το οποίο ακριβώς θα κρατούσε αυτό το σύστημα σε καλή κατάσταση. Αλλά ένα σύστημα πρέπει να αλλάζει. Γιατί ξέρετε, υπάρχει και το θέμα ότι άλλο είναι μια αγορά στην οποία το επενδυτικό κοινό είναι κυρίως Έλληνες της μεσαίας τάξης κι άλλο ένα επενδυτικό κοινό το οποίο είναι fund από τον Καναδά. 
Όσον αφορά το ερώτημα εάν υπάρχουν ζητήματα εκπαίδευσης του επενδυτικού κοινού ως προς την συμπεριφορά του, ο καθηγητής τόνισε: «Βέβαια υπάρχουν. Αναφέρεστε σε κάτι που είναι κοινό και έχει κάνει πολλή δουλειά και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Θέλω να σας θυμίσω ότι την εποχή μας ότι κάναμε ως και διαμοιρασμό φυλλαδίων μέσω των εφημερίδων για το περίφημο “ μην επενδύετε με τα μάτια κλειστά”. Ναι, υπάρχει έλλειμμα εκπαίδευσης, αλλά είμαι βέβαιος πως θα ξεπερασθεί. Και ξέρουμε χώρες της Σκανδιναβίας, οι οποίοι έχουν συστηματική εκπαίδευση για θέματα επενδυτικά, χρηματοοικονομική εκπαίδευση, ακόμη και στα σχολεία. Όμως, πρέπει να σας πω ότι παίζει μεγάλο ρόλο στη συμπεριφορά των επενδυτών, πέρα από την εκπαίδευση που οι ίδιοι έχουν, το ποιους έχουν συμβούλους, το ποιους έχουν βοηθούς, διαχειριστές. Και επομένως πάλι μιλάμε για ένα πλέγμα. Έχουμε ένα πλέγμα εκπαίδευσης αφενός, αφετέρου όμως έχουμε ένα πλέγμα παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικών, από τις οποίες εξαρτάται πολύ η επενδυτική συμπεριφορά».
 Στο υποθετικό σενάριο ότι αν είχαμε μια επάνοδο της κατάστασης στο ’99 αν θα υπήρχε μια επανάληψη του ό,τι συνέβη, ο κ. Θωμαδάκης απάντησε πως σήμερα το Χρηματιστήριο «σίγουρα είναι καλύτερο. Από την άποψη ότι η περιπέτεια του ’99 δημιούργησε εμπειρία στον κόσμο. Δηλαδή μέσα από τις κρίσεις μαθαίνουμε κιόλας. Ο κόσμος δεν είχε τέτοια εμπειρία. Η ‘φούσκα’ του χρηματιστηρίου η προηγούμενη ήταν μια φούσκα που είχε να κάνει με το αν θα πάρουμε δεν θα πάρουμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Θα το θυμάστε. Εκείνο ήταν απλό πράγμα. Δηλαδή ήταν ένα στοίχημα “ θα τους πάρουμε τα λεφτά” και έγινε μια τεράστια ‘φούσκα’. Το ’99 η ‘φούσκα’ κατά την γνώμη μου ήταν ‘φούσκα’ μιμητισμού. Δηλαδή το ’99 υπήρχαν όλες οι καλές προϋποθέσεις για να ανεβαίνει η αγορά. Μην ξεχνάτε πως γινόντουσαν επενδύσεις από τα θεμελιώδη στοιχεία, που ήταν καταπληκτικά και πηγαίναμε στην ΟΝΕ. Όλα ήταν αισιόδοξα σε ένα γενικό κλίμα αισιοδοξίας και βεβαίως ανεβαίνει η αγορά. Ξαφνικά όμως αρχίζει μια μετάλλαξη συμπεριφοράς, που έχει να κάνει με αυτό που ονομάζω «μιμητισμό των επενδυτών». Δηλαδή βγαίνετε εσείς και λέτε σε μένα στο καφενείο “ τόσα έβγαλα”. Κι εγώ λέω “ ξέρει αυτός” πάω και κάνω το ίδιο και την πατάω. Οι “ φούσκες” όπως ξέρετε υπάρχουν σε όλες τις εποχές και σε όλες τις αγορές και τις πιο καλά διοικούμενες. Γιατί έχουν να κάνουν, αν θέλετε, με αυτό το δημοκρατικό στοιχείο της αγοράς, δηλαδή ότι οι συναλλαγές στην αγορά είναι ελεύθερες, υπάρχει ελευθερία συναλλαγών κι επομένως ωριμότητα σκέψης. Αυτό έχει μεγάλη σημασία. Δεν ξέρω λοιπόν…. Προφανώς το επενδυτικό κοινό απέκτησε πείρα και προφανώς έχουμε πολύ καλύτερες συμβουλευτικές υπηρεσίες. Κι οι επενδυτές τις ξέρουν και τις εμπιστεύονται. 
Στο τι θα συμβούλευε κάποιον να προσέχει, ο κ. Θωμαδάκης τόνισε: «Αυτό είναι πολύ δύσκολη ερώτηση. Χρειάζεται ένα ολόκληρο πανεπιστημιακό μάθημα. Εν πάση περιπτώσει, θα του έλεγα τι να μην κάνει. Πρώτα απ όλα να μην μιμείται τον κ. Θωμαδάκη, τον κύριο τάδε που είναι φιλαράκια του στα καφενεία. Να προστρέχει σε σοβαρές συμβουλές και συμβουλευτικές υπηρεσίες. Ένα το κρατούμενο. Δεύτερον, να ενημερώνεται όσο μπορεί και να ενημερώνεται με στοιχεία, όχι με φήμες. Γιατί έχουμε κι αυτό το ζήτημα, του δικού σας επαγγέλματος, των δημοσιογράφων που διαδίδετε μια φημολογία και δημιουργεί κλίμα. Και το τρίτο είναι κάτι που έλεγα στους επενδυτές και μετά το Σεπτέμβρη του ’99: να έχετε υπομονή. Ξέρω ανθρώπους που δεν πούλησαν μέσα στον πανικό, θυμάστε τον Σεπτέμβριο-τέλη Οκτωβρίου του 99; Το σκάσιμο της φούσκας, που υποτίθεται πως ήταν καταστροφή; Να έχουν υπομονή και να μην πανικοβάλλονται από μια απότομη πτώση. Για παράδειγμα, τις αγορές στην Αμερική προχθές. Με το που πέσανε ραγδαία, ξανά ανέβηκαν, ξανά πέσανε και θα ξανανέβουν. Υπομονή λοιπόν, πληροφόρηση και μη μιμείσαι τους άλλους». 
Τη συνέντευξη μπορείτε να την παρακολουθήσετε και στον σύνδεσμο https://youtu.be/dZv7bhXDEN8