Ασπίδα και συνάμα ξίφος μπορεί να αποτελέσει η Διανοητική Ιδιοκτησία για την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη, δηλώνει ο Daren Tang, Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO) από το 2020, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όπως εξηγεί, «αποτελεί ασπίδα, επειδή προστατεύει τους καινοτόμους, επιχειρηματίες, δημιουργούς και ερευνητές από εκείνους που εκμεταλλεύονται δωρεάν τις προσπάθειές τους και το διανοητικό τους κεφάλαιο.» Συνάμα, «είναι επίσης ξίφος, γιατί πέρα από ένα νομικό δικαίωμα, η διανοητική ιδιοκτησία είναι ένα βασικό επιχειρηματικό περιουσιακό στοιχείο και μέσο προσέλκυσης επενδυτών, ενίσχυσης της αναγνωρισιμότητας ενός εμπορικού σήματος και ανάπτυξης συνεργασιών μέσω αδειοδότησης, δικαιόχρησης (franchising) και άλλων μέσων.»
Όπως σημειώνει, «οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν μακρά ιστορία στη χρήση των παγκόσμιων μητρώων μας για να προωθήσουν τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τα εμπορικά τους σήματα σε διεθνές επίπεδο» Παράλληλα, «η Ελλάδα χρησιμοποιεί επίσης το σύστημα της Λισαβόνας για την προστασία γεωγραφικών ενδείξεων όπως η «φέτα», το «ούζο» και οι «ελιές Καλαμών» – θησαυροί που δεν αποτελούν μόνο σημαντικούς οικονομικούς μοχλούς, αλλά και αγαπημένα στοιχεία της ελληνικής κληρονομιάς και κουλτούρας.» Όπως διευκρινίζει, «ένα ισχυρό οικοσύστημα διανοητικής ιδιοκτησίας μπορεί να στηρίξει την καινοτομία και να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη σε πολλά επίπεδα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τους παραδοσιακούς κλάδους – η προστασία γεωγραφικών ενδείξεων όπως οι ελιές Καλαμών και το ούζο μπορεί να ενισχύσει την αξία τους στις διεθνείς αγορές και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας».
Αντίστοιχα, τονίζει ότι «η ΔΙ μπορεί επίσης να ενισχύσει το αναπτυσσόμενο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων της Αθήνας, όπως αποδεικνύει το επιτυχημένο παράδειγμα της Beat. Επιπλέον, προσφέρει σημαντικά οφέλη στον χώρο της ελληνικής μουσικής, λογοτεχνίας και κινηματογράφου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη επιτυχία της σειράς «Maestro», παραγωγής του Mega TV, η δραματική σειρά που διαδραματίζεται σ’ ένα ελληνικό νησί, η οποία αποκτήθηκε από το Netflix για διεθνή διανομή, αποτελώντας σημαντικό ορόσημο για την προβολή ελληνικού περιεχομένου σε παγκόσμιες πλατφόρμες streaming. Η επιτυχία αυτής της σειράς αναδεικνύει τη δυναμική του ελληνικού τηλεοπτικού περιεχομένου στις διεθνείς αγορές και υπογραμμίζει τη σημασία των δικαιωμάτων ΔΙ για την αδειοδότηση ή πώληση περιεχομένου από ελληνικές εταιρείες παραγωγής, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ελληνικής δημιουργικής βιομηχανίας και του οικονομικού της αντικτύπου.»
Ο Daren Tang είναι Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO) από το 2020. Υπό την ηγεσία του, ο WIPO εργάζεται για να μετατρέψει το παγκόσμιο οικοσύστημα Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΔΙ) σε έναν ισχυρό καταλύτη για θέσεις εργασίας, επενδύσεις, επιχειρηματική ανάπτυξη, καθώς και οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη για όλες τις χώρες. Έχει επίσης δεσμευτεί να διασφαλίσει ότι ο WIPO εργάζεται για να αξιοποιήσει τη δύναμη της ΔΙ για να παρέχει καινοτόμες λύσεις στις κοινές μας παγκόσμιες προκλήσεις. Για να συμβεί αυτό, η ΔΙ δεν πρέπει να ενδιαφέρει μόνο τους ειδικούς και τους εμπειρογνώμονες, αλλά και όσους καινοτομούν και δημιουργούν στη βάση, και η ΔΙ πρέπει να εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες των γυναικών, των νέων, των ΜμΕ και των επιχειρηματιών. Σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει γεωπολιτικές προκλήσεις, οικονομική αβεβαιότητα και ταχέως αναδυόμενες τεχνολογίες, ο Γενικός Διευθυντής D. Tang πιστεύει ότι η ΔΙ, η καινοτομία και η δημιουργικότητα χρησιμεύουν ως γέφυρα για τη σύνδεση των χωρών για το κοινό καλό όλων. Ο κ. Tang είναι πρώην νομικός σύμβουλος και ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος της γενέτειράς του, της Σιγκαπούρης. Είναι φανατικός πιανίστας της τζαζ και έχει επίσης συγγράψει ένα βιβλίο για το τσάι.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο Daren Tang, Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO), στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Ν.Γ. Δρόσο.
1. Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το παγκόσμιο σύστημα καινοτομίας και πώς τις αντιμετωπίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO);
Βρισκόμαστε σε μια συναρπαστική περίοδο για τη Διανοητική Ιδιοκτησία (ΔΙ). Κάθε λεπτό, κατατίθενται σχεδόν 40 αιτήσεις ΔΙ παγκοσμίως, εκ των οποίων οι 7 στις 10 από την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Αυτό αντικατοπτρίζει τις μεταβολές στην παγκόσμια οικονομία – την άνοδο των άυλων περιουσιακών στοιχείων όπως το λογισμικό, τα δεδομένα και τα εμπορικά σήματα και τον τρόπο που η ψηφιοποίηση μεταμορφώνει την καινοτομία και τη δημιουργία.
Αναδεικνύει επίσης το γεγονός ότι όλο και περισσότερες οικονομίες, ανεξαρτήτως επιπέδου ανάπτυξης, δίνουν προτεραιότητα στην καινοτομία, την επιχειρηματικότητα, την τεχνολογία και τη δημιουργικότητα για ν’ αναπτυχθούν και να προχωρήσουν μπροστά. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, κατατάσσεται πλέον στην 6η θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τις δαπάνες για Έρευνα & Ανάπτυξη (Ε&Α) ως ποσοστό του ΑΕΠ, με το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων να αποτιμάται σε πάνω από 12 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, σ’ ένα γρήγορα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, το παγκόσμιο σύστημα καινοτομίας αντιμετωπίζει αρκετές σημαντικές προκλήσεις: άνιση κατανομή των δυνατοτήτων καινοτομίας με συγκέντρωση των πόρων Ε&Α σε λίγες χώρες, δυσκολίες στην προστασία και εμπορευματοποίηση άυλων περιουσιακών στοιχείων, περιορισμένη πρόσβαση σε επιχειρηματικά κεφάλαια και άλλες μορφές χρηματοδότησης της καινοτομίας, ταχείς ρυθμοί τεχνολογικής εξέλιξης και βραχύτεροι κύκλοι ζωής προϊόντων καθώς και ανατρεπτικές τεχνολογίες που επαναπροσδιορίζουν ολόκληρους κλάδους. Οι γεωπολιτικές εντάσεις και ο προστατευτισμός θέτουν επίσης κινδύνους στη διεθνή συνεργασία και την ανταλλαγή γνώσεων.
Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, την ακαδημαϊκή κοινότητα και διεθνείς οργανισμούς για τη δημιουργία ενός πιο ανθεκτικού, συμπεριληπτικού και αποτελεσματικού παγκόσμιου συστήματος καινοτομίας. Ο WIPO στηρίζει αυτές τις προσπάθειες διευκολύνοντας τη διεθνή συνεργασία σε θέματα ΔΙ, παρέχοντας φόρουμ για τη συζήτηση και διαμόρφωση πολιτικών ΔΙ και προωθώντας βέλτιστες πρακτικές στη διαχείριση ΔΙ μεταξύ των κρατών – μελών του. Ο Οργανισμός, υποστηρίζει επίσης την ανάπτυξη ικανοτήτων σε αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, υποστηρίζοντας τη μεταφορά τεχνολογίας. Διαχειρίζεται βάσεις δεδομένων ΔΙ, οι οποίες βελτιώνουν την πρόσβαση στη γνώση και υποστηρίζουν την τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής, μέσω δεδομένων και ανάλυσης. Διερευνούμε επίσης τις επιπτώσεις των καινοτομιών αιχμής, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), στη διανοητική ιδιοκτησία. Η υποστήριξή μας στα οικοσυστήματα καινοτομίας περιλαμβάνει επίσης την παροχή εργαλείων και πόρων για ΜμΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις, την προσφορά υπηρεσιών διαιτησίας και διαμεσολάβησης για την επίλυση διαφορών διανοητικής ιδιοκτησίας, καθώς και την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όσους δραστηριοποιούνται στον χώρο της διανοητικής ιδιοκτησίας και για όσους καινοτομούν.
Στον WIPO εργαζόμαστε αδιάκοπα για να στηρίξουμε τους καινοτόμους και δημιουργούς παγκοσμίως να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα – να βρουν τις ιδέες, τις τεχνολογίες, τη μουσική και το περιεχόμενο του μέλλοντος, συμβάλλοντας σε έναν καλύτερο, πιο ζωντανό κόσμο.
2. Πώς προωθεί ο WIPO ένα ισορροπημένο και χωρίς αποκλεισμούς σύστημα διανοητικής ιδιοκτησίας;
Πιστεύουμε ότι η ανθρώπινη καινοτομία και δημιουργικότητα πρέπει να αναγνωρίζεται, να εκτιμάται και να προστατεύεται. Ως οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών επιφορτισμένος με το παγκόσμιο σύστημα διανοητικής ιδιοκτησίας, ο σκοπός μας δεν είναι απλώς η εφαρμογή κανόνων ή η διαχείριση συνθηκών από απόσταση, αλλά να στεκόμαστε δίπλα στους καινοτόμους και δημιουργούς παγκοσμίως, βοηθώντας τις ιδέες τους να γίνουν πραγματικότητα, να βρουν κοινό και να έχουν αντίκτυπο.
Το όραμά μας είναι ένα σύστημα ΔΙ για όλους, παντού, και ένα οικοσύστημα ΔΙ που ενθαρρύνει την καλλιέργεια ιδεών και τη δημιουργία. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση και τήρηση ισχυρών προτύπων και κανόνων, την παροχή παγκόσμιων υπηρεσιών και εργαλείων ΔΙ υψηλής ποιότητας, την ανταλλαγή σημαντικών δεδομένων και πληροφοριών, και τη στενή συνεργασία με χώρες και κοινότητες.
Είμαστε περήφανοι που τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουμε υποστηρίξει 400.000 νέους, 300.000 γυναίκες και 200.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις – φέρνοντας τη δύναμη της διανοητικής ιδιοκτησίας σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν μακρά ιστορία στη χρήση των παγκόσμιων μητρώων μας για να προωθήσουν τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τα εμπορικά τους σήματα σε διεθνές επίπεδο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο WIPO είναι ο μόνος Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών που παρέχει τέτοιες υπηρεσίες απευθείας στον ιδιωτικό τομέα.
Η Ελλάδα χρησιμοποιεί επίσης το σύστημα της Λισαβόνας για την προστασία γεωγραφικών ενδείξεων όπως η «φέτα», το «ούζο» και οι «ελιές Καλαμών» – θησαυροί που δεν αποτελούν μόνο σημαντικούς οικονομικούς μοχλούς, αλλά και αγαπημένα στοιχεία της ελληνικής κληρονομιάς και κουλτούρας.
3. Πώς μπορεί το οικοσύστημα της διανοητικής ιδιοκτησίας να στηρίξει την καινοτομία και να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη;
Η ΔΙ είναι ταυτόχρονα ασπίδα και ξίφος. Αποτελεί ασπίδα, επειδή προστατεύει τους καινοτόμους, επιχειρηματίες, δημιουργούς και ερευνητές από εκείνους που εκμεταλλεύονται δωρεάν τις προσπάθειές τους και το διανοητικό τους κεφάλαιο. Είναι επίσης ξίφος, γιατί πέρα από ένα νομικό δικαίωμα, η διανοητική ιδιοκτησία είναι ένα βασικό επιχειρηματικό περιουσιακό στοιχείο και μέσο προσέλκυσης επενδυτών, ενίσχυσης της αναγνωρισιμότητας ενός εμπορικού σήματος και ανάπτυξης συνεργασιών μέσω αδειοδότησης, δικαιόχρησης (franchising) και άλλων μέσων. Και στην αγορά, οι επιχειρήσεις, για να ανταγωνίζονται αποτελεσματικά, χρειάζονται και την ασπίδα και το ξίφος – δηλαδή την προστασία και στη συνέχεια την εμπορευματοποίηση της διανοητικής ιδιοκτησίας.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που κατέχουν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας παράγουν σχεδόν 25% περισσότερα έσοδα ανά εργαζόμενο και καταβάλλουν μισθούς κατά 20% υψηλότερους. Η διανοητική ιδιοκτησία είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Η ΕΕ είναι αναμφίβολα μια επιστημονική υπερδύναμη: 22 οικονομίες της ΕΕ περιλαμβάνονται στις 40 κορυφαίες του Παγκόσμιου Δείκτη Καινοτομίας του WIPO, ενώ 23 επιστημονικοί και τεχνολογικοί συνεργατικοί σχηματισμοί της ΕΕ κατατάσσονται στους 100 κορυφαίους παγκοσμίως. Η πρόκληση πλέον εντοπίζεται στο επόμενο στάδιο και στη μετατροπή αυτού του πλούτου γνώσεων σε απτά προϊόντα και υπηρεσίες που μπορούν να αναπτυχθούν εντός και εκτός Ευρώπης. Η αποτελεσματική διαχείριση της ΔΙ, η εμπορευματοποίησή της και η χρηματοδότηση μέσω ΔΙ (όπου οι εταιρείες χρησιμοποιούν τη ΔΙ τους για άντληση κεφαλαίων ή εξασφάλιση δανείων) μπορούν να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή καινοτομία.
Επιτρέψτε μου να προσαρμόσω περαιτέρω την απάντησή μου στο Ελληνικό πλαίσιο. Ένα ισχυρό οικοσύστημα διανοητικής ιδιοκτησίας μπορεί να στηρίξει την καινοτομία και να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη σε πολλά επίπεδα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τους παραδοσιακούς κλάδους – η προστασία γεωγραφικών ενδείξεων όπως οι ελιές Καλαμών και το ούζο μπορεί να ενισχύσει την αξία τους στις διεθνείς αγορές και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Η ΔΙ μπορεί να υποστηρίξει μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως μικρούς παραγωγούς ελαιόλαδου, ώστε να προστατεύσουν τα εμπορικά τους σήματα και να ανταγωνιστούν διεθνώς. Η προστασία εμπορικών σημάτων για Ελληνικές επωνυμίες (brands) στον δυναμικό τομέα του τουρισμού μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή δημιουργίας πλούτου.
Η ΔΙ μπορεί επίσης να ενισχύσει το αναπτυσσόμενο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων της Αθήνας, όπως αποδεικνύει το επιτυχημένο παράδειγμα της Beat. Επιπλέον, προσφέρει σημαντικά οφέλη στον χώρο της ελληνικής μουσικής, λογοτεχνίας και κινηματογράφου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη επιτυχία της σειράς «Maestro», παραγωγής του Mega TV, η δραματική σειρά που διαδραματίζεται σ’ ένα ελληνικό νησί, η οποία αποκτήθηκε από το Netflix για διεθνή διανομή, αποτελώντας σημαντικό ορόσημο για την προβολή ελληνικού περιεχομένου σε παγκόσμιες πλατφόρμες streaming. Η επιτυχία αυτής της σειράς αναδεικνύει τη δυναμική του ελληνικού τηλεοπτικού περιεχομένου στις διεθνείς αγορές και υπογραμμίζει τη σημασία των δικαιωμάτων ΔΙ για την αδειοδότηση ή πώληση περιεχομένου από ελληνικές εταιρείες παραγωγής, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ελληνικής δημιουργικής βιομηχανίας και του οικονομικού της αντικτύπου.
Επιπλέον, τα δικαιώματα βιομηχανικού σχεδίου για Έλληνες σχεδιαστές μόδας και κοσμημάτων βοηθούν brands όπως η Zeus+Dione να ανταγωνίζονται παγκοσμίως. Η ισχυρή προστασία ΔΙ ενθαρρύνει πολυεθνικές εταιρείες όπως η Tesla, η Pfizer και η Cisco να ιδρύουν κέντρα Έρευνας & Ανάπτυξης και καινοτομίας στην Ελλάδα. Αυτό δημιουργεί θέσεις εργασίας για εξειδικευμένους επαγγελματίες, συμβάλλει στη μεταφορά γνώσης και τονώνει το τοπικό οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων. Ένα ισχυρό οικοσύστημα ΔΙ δίνει επίσης πρόσβαση σε χρηματοδότηση, επιτρέποντας στις ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν το χαρτοφυλάκιο ΔΙ τους για την προσέλκυση επιχειρηματικών κεφαλαίων, όπως δείχνει το παράδειγμα της εταιρείας βάσεων δεδομένων TileDB, η οποία συγκέντρωσε σημαντική χρηματοδότηση. Εστιάζοντας σε αυτούς τους τομείς, η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει το οικοσύστημα ΔΙ της για να ενισχύσει την καινοτομία, να στηρίξει βασικούς κλάδους και να συμβάλει στην οικονομική της ανάπτυξη, αξιοποιώντας τα μοναδικά της πλεονεκτήματα σε τομείς όπως η γεωργία, ο τουρισμός, η ναυτιλία και οι αναδυόμενες τεχνολογίες.
4. Ποια χαρακτηριστικά είναι απαραίτητα προκειμένου ένα Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας να διασφαλίζει ένα αποτελεσματικό σύστημα διανοητικής ιδιοκτησίας;
Σε βασικό επίπεδο είναι απαραίτητη η παροχή προσβάσιμων και αποτελεσματικών υπηρεσιών στους κατόχους δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας συμπεριλαμβανόμενων πλήρως διαδικτυακών υπηρεσιών, έγκαιρη και ποιοτική εξέταση και καταχώριση αιτήσεων, υποστήριξη των ΜμΕ και νεοφυών επιχειρήσεων στη διαχείριση της διανοητικής τους ιδιοκτησίας, έγκαιρη εξυπηρέτηση χρηστών και διάχυση πληροφοριών ΔΙ στο κοινό.
Πέρα από τα παραπάνω, τα καινοτόμα γραφεία ΔΙ προσφέρουν όλο και περισσότερες υπηρεσίες, οι οποίες αποσκοπούν στην ενίσχυση του οικοσυστήματος καινοτομίας και δημιουργικότητας, ενισχύοντας τη δημιουργία αξίας από περιουσιακά στοιχεία διανοητικής ιδιοκτησίας, υποστηρίζοντας το σεβασμό των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας μέσω της επιβολής, ευαισθητοποιώντας το κοινό και υποστηρίζοντας τη διαμόρφωση κατάλληλων πολιτικών. Ως πρώην επικεφαλής του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Σιγκαπούρης (IPOS), από το 2015 έως το 2020, πριν αναλάβω τη θέση του Γενικού Διευθυντή του WIPO, εργάστηκα σκληρά για τον μετασχηματισμό του IPOS σε οργανισμό καινοτομίας που ευθυγραμμίζει τις δραστηριότητές του με τους ευρύτερους οικονομικούς στόχους και τους στόχους καινοτομίας της Σιγκαπούρης. Πρωταρχικός μου στόχος ήταν ο ηλεκτρονικός μετασχηματισμός. Το IPOS εφάρμοσε συστήματα αναζήτησης με τεχνητή νοημοσύνη και λάνσαρε μια εφαρμογή για κινητά που επιτρέπει στους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων να υποβάλλουν αιτήσεις εμπορικών σημάτων απευθείας στο γραφείο μέσα σε λίγα λεπτά. Μετατραπήκαμε από φύλακες σε κινητήρια δύναμη, κάνοντας τη διανοητική ιδιοκτησία βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης.
Συνεργαζόμαστε τώρα με πολλά Γραφεία Διανοητικής Ιδιοκτησίας, τα οποία επίσης ξεκινούν το δικό τους ταξίδι μετασχηματισμού, ώστε να μπορούν να συμβάλουν καταλυτικά στο οικοσύστημα καινοτομίας της χώρας τους.
5. Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημιουργοί στην προστασία των έργων τους και πώς τους βοηθά ο WIPO; Πώς επηρεάζει η ψηφιακή εποχή (διαδίκτυο και μέσα κοινωνικής δικτύωσης) την παραβίαση δικαιωμάτων ΔΙ;
Παντού στον κόσμο, οι δημιουργοί αντιμετωπίζουν ανεξέλεγκτες παραβιάσεις και πειρατεία. Η ψηφιοποίηση που έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο δημιουργούμε και μοιραζόμαστε περιεχόμενο επιδεινώνει επίσης εκθετικά την πρόκληση της πειρατείας. Μόλις το έργο ενός δημιουργού εμφανιστεί στο Διαδίκτυο, με λίγα μόνο πατήματα πλήκτρων, οι πειρατές μπορούν, μέσα σε μόλις λίγα δευτερόλεπτα, να δημιουργήσουν τέλεια, μη εξουσιοδοτημένα αντίγραφα έργων και να τα διανείμουν σε όλο τον κόσμο μέσω ενός δικτύου ιστοσελίδων πειρατικού περιεχομένου. Σκεφτείτε ότι το 2022, στην Ευρώπη, οι πειρατικές ιστοσελίδες με οπτικοακουστικά έργα, μουσική, δημοσιευμένο υλικό και λογισμικό δέχτηκαν 36 δισεκατομμύρια επισκέψεις . Μόνο στην Ελλάδα κατά την ίδια περίοδο, οι πειρατικές ιστοσελίδες δέχτηκαν περισσότερες από 85 εκατομμύρια επισκέψεις . Εκτιμάται ότι μόνο η κλοπή ταινιών και τηλεοπτικών εκπομπών αποφέρει 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια (USD) σε πειρατές παγκοσμίως.
Στο WIPO συνεργαζόμαστε με τους δημιουργούς, τις εθνικές αρχές, τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τον ιδιωτικό τομέα και το ευρύτερο κοινό για την καλλιέργεια μιας κουλτούρας σεβασμού της διανοητικής ιδιοκτησίας, τόσο για την πρόληψη της παραβίασης των δικαιωμάτων των δημιουργών όσο και για την καλύτερη επιβολή των δικαιωμάτων των δημιουργών σε περίπτωση παραβίασής τους.
Όσον αφορά την πρόληψη:
Βοηθάμε τους δημιουργούς να μάθουν πώς να αξιοποιούν και να προστατεύουν τα έργα τους, για παράδειγμα μέσω της πλατφόρμας CLIP, η οποία παρέχει δωρεάν περιεχόμενο για την καθοδήγηση μουσικών στις επιχειρηματικές τους επιλογές.
Επιπλέον, υποστηρίζουμε τις χώρες στην υλοποίηση εκστρατειών ευαισθητοποίησης για την καλλιέργεια κουλτούρας σεβασμού της ΔΙ και συνειδητοποίησης των επιπτώσεων της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να κάνουν καλύτερες επιλογές.
Η εμπλοκή των νέων είναι ζωτικής σημασίας για αυτές τις προσπάθειες. Με πάνω από 1,8 δισεκατομμύρια νέους παγκοσμίως -τον μεγαλύτερο νεανικό πληθυσμό στην ιστορία- είναι θεμελιώδους σημασίας να ενδυναμώσουμε τους νέους καινοτόμους και δημιουργούς, ώστε να κατανοήσουν πώς η διανοητική ιδιοκτησία μπορεί να βελτιώσει τη ζωή τους και τον κόσμο γύρω τους. Αυτή είναι η αποστολή της Στρατηγικής Ενδυνάμωσης των Νέων (IP-YES!) που εφαρμόζουμε.
Όσον αφορά την επιβολή των δικαιωμάτων ΔΙ:
Συνδράμουμε στην ενίσχυση των ικανοτήτων των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου, όσον αφορά την ανάγκη για ισορροπημένη επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, ώστε να προστατεύουν τους δημιουργούς και τους καινοτόμους, όταν παραβιάζονται οι δημιουργίες τους που με κόπο κατακτήθηκαν.
Φέρνουμε κοντά κυβερνήσεις από όλο τον κόσμο, μαζί με άλλους σημαντικούς φορείς, για να μοιραστούν την εμπειρογνωμοσύνη τους και να μάθουν ο ένας από τον άλλον σχετικά με την επιβολή των δικαιωμάτων ΔΙ και την ενίσχυση του σεβασμού για τη διανοητική ιδιοκτησία, ιδιαίτερα μέσω της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Επιβολή.
Και, το πιο κρίσιμο, ενισχύουμε τις ζωτικές συνεργασίες που προκύπτουν από αυτές τις ανταλλαγές – όπως το WIPO ALERT, που είναι μια παγκόσμια, σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα που επιτρέπει στις εθνικές αρχές να κοινοποιούν πληροφορίες για ιστοσελίδες πειρατικού περιεχομένου προς τη διαφημιστική βιομηχανία, η οποία με τη σειρά της μπορεί να αποτρέψει την τοποθέτηση νόμιμων διαφημίσεων σε αυτές τις ιστοσελίδες. Αυτό διακόπτει μια σημαντική πηγή χρηματοδότησης για τους πειρατές, ενώ παράλληλα προστατεύει τα εμπορικά σήματα και την ασφάλεια των καταναλωτών. Αυτή η προσέγγιση του τύπου «ακολουθούμε το χρήμα» είναι μόνο ένα παράδειγμα των λύσεων που είναι δυνατές όταν όλοι συμμετέχουν από κοινού στον αγώνα κατά της ψηφιακής πειρατείας.
6. Ποιος είναι ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης στη δημιουργία έργων και πώς επηρεάζει την προστασία δικαιωμάτων;
Η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί τόσο ως καταλύτης όσο και ως πιθανός ανατρεπτικός παράγοντας στις δημιουργικές βιομηχανίες. Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την παραγωγικότητα – για παράδειγμα, μειώνοντας τον χρόνο μετά την παραγωγή βίντεο κατά 30-50%, υποστηρίζοντας τη μεταγλώττιση σε πολλές γλώσσες και ακόμη και αναδημιουργώντας φωνές για καλλιτέχνες που έχουν χάσει την ικανότητα να ερμηνεύουν. Αυτή η τεχνολογία έχει εκδημοκρατίσει τη δημιουργία, επιτρέποντας σε 50 εκατομμύρια αυτοπροσδιοριζόμενους δημιουργούς σε όλο τον κόσμο να παράγουν περιεχόμενο με μειωμένα εμπόδια εισόδου και κόστος παραγωγής μειωμένο κατά 20-40%.
Ωστόσο, η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τα δικαιώματα. Δισεκατομμύρια έργα που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα έχουν χρησιμοποιηθεί για την εκπαίδευση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης χωρίς σαφή εξουσιοδότηση, επηρεάζοντας άμεσα τους δικαιούχους. Αυτό παρουσιάζει οικονομικές προκλήσεις για όλους τους δημιουργικούς κλάδους. Επιπλέον, οι αλγόριθμοι διανομής περιεχομένου που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να εντείνουν την πόλωση ανάμεσα σε επιτυχημένους και λιγότερο προβεβλημένους δημιουργούς.
Η λύση δεν είναι να αντιπαραθέσουμε την τεχνητή νοημοσύνη με την ανθρώπινη δημιουργικότητα, αλλά να προωθήσουμε τη συνύπαρξή τους. Η αγορά πολιτιστικών προϊόντων, αξίας 2,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, βασίζεται πρωτίστως στην ανθρώπινη δημιουργικότητα, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη χρειάζεται ανθρώπινο περιεχόμενο για να μάθει. Ιστορικά, τα συστήματα πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν προσαρμοστεί στις τεχνολογικές καινοτομίες – από την τυπογραφία μέχρι την ψηφιακή διανομή. Είμαι πεπεισμένος ότι το σύστημα θα εξελιχθεί ξανά για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι ο ανθρώπινος δημιουργός πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο του συστήματος διανοητικής ιδιοκτησίας.
Η πρόοδος απαιτεί συντονισμένη δράση που να συνδυάζει την ανάπτυξη πολιτικών, τεχνολογικές λύσεις και συνεργασία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO) είναι σε μοναδική θέση, ως ένας παγκόσμιος, ουδέτερος και εξειδικευμένος οργανισμός για τη διανοητική ιδιοκτησία, να επιτύχει ουσιαστική πρόοδο σε αυτά τα ζητήματα μέσω ενός ευρέος φάσματος πρωτοβουλιών.