Τα ηρωικά Ψαρά επισκέφθηκε σήμερα η πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη μαζί με τα μέλη της Ολομέλειας της Επιτροπής, Νίκο Κανελλόπουλο, Πασχάλη Κιτρομηλίδη και Δέσποινα Μουζάκη.
«Δύο χρόνια και δύο μήνες μετά τη Χίο, τα Ψαρά έζησαν και εκείνα τη θηριωδία του ολοκαυτώματος. Και όμως, μέσα από τη φρίκη και τις στάχτες, επιβεβαιώθηκε για ακόμη μια φορά ένας αδιάψευστος κανόνας της ελληνικής ιστορίας. Το ασυμβίβαστο πάθος για ελευθερία και την ανεξαρτησία, η αυτοθυσία μετατρέπει και την οδυνηρότερη ήττα σε νίκη. Μεταμορφώνει το σκοτάδι του θανάτου σε δόξα, όπως μαρτυρά με μοναδικό τρόπο το επίγραμμα που αφιέρωσε ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός στα μαρτυρικά Ψαρά: Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη/ περπατώντας η Δόξα μονάχη/Μελετά τα λαμπρά παλικάρια/Και στην κόμη στεφάνι φορεί» ανέφερε η πρόεδρος της Επιτροπής Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη.
Ιδιαίτερη και συγκινησιακά φορτισμένη στιγμή της περιοδείας ήταν η ανάβαση στο ύψωμα της Μαύρης Ράχης, εκεί όπου στις 22 Ιουνίου 1824 γράφτηκαν κάποιες από τις ηρωικότερες σελίδες του Αγώνα. Ψαριανοί πολεμιστές, κλεισμένοι στο φρούριο του νησιού όπου βρισκόταν και η πυριτιδαποθήκη, έδωσαν μια μάχη μέχρις εσχάτων απέναντι στις υπέρτερες δυνάμεις των Οθωμανών. Και σε μια κίνηση ανυπέρβλητου ηρωισμού, ο Αντώνιος Βρατσάνος έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη, παρασύροντας τους πάντες στο θάνατο. Η καταστροφή η οποία ακολούθησε από τον κατακτητή ήταν ανηλεής. Από τους περίπου 7.000 Ψαριανoύς σφαγιάσθηκαν περισσότεροι από τους μισούς. Και από τους 25.000 πρόσφυγες από τη Χίο και τη Μικρά Ασία που έμεναν στο νησί, 15.000 θανατώθηκαν ή πουλήθηκαν ως σκλάβοι.
«Τα Ψαρά είναι ένας τόπος με σπουδαία ιστορία, ο οποίος, προεπανασταστικά, μέσα σε 50 χρόνια κατόρθωσε να φτάσει σε μια αξιοζήλευτη οικονομική ανάπτυξη, Όταν έφτασε η ώρα της Επανάστασης, τα έδωσε όλα στον Αγώνα. Ελευθερία ή θάνατος ορκίστηκαν οι Ψαριανοί και το έκαναν πράξη το 1824» τόνισε ο δήμαρχος της Ηρωικής Νήσου Ψαρών Κωνσταντίνος Βρατσάνος, μιλώντας για την καταλυτική συμβολή του νησιού με τον τρίτο μεγαλύτερο στόλο τότε, μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες. «Τα σημερινά Ψαρά σε καμία περίπτωση δεν θυμίζουν την ανάπτυξη, τον κοσμοπολιτισμό και τη ζωή που υπήρχε πριν το 1821. Η καταστροφή του νησιού σημάδεψε την πορεία του» πρόσθεσε.
Η αντιπροσωπεία της Επιτροπής συζήτησε στην αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου με τον Δήμαρχο και εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας, για τις προτάσεις που έχει υποβάλει το νησί για την επέτειο των 200 χρόνων μετά την Επανάσταση αλλά και για την ανάγκη να μείνει ζωντανός ένας τόσο ιστορικός τόπος. Οι προτάσεις που έχουν υποβάλει τα Ψαρά αφορούν δράσεις που αναδεικνύουν το παρελθόν και την παράδοση του τόπου, όπως η πρόταση για τη δημιουργία ψηφιακού μουσείου στο οποίο θα συγκεντρωθεί ο ιστορικός πλούτος του νησιού. Την ίδια στιγμή απευθύνουν ένα κάλεσμα, κυρίως προς τη νέα γενιά, να χρησιμοποιήσει αυτό το παρελθόν ως πηγή έμπνευσης για το αύριο, ως εφαλτήριο για αναστοχασμό και δράση στο μέλλον, όπως ο διαγωνισμός ιστορικού ντοκιμαντέρ για τη σημασία της Ελληνικής Επανάστασης στο σήμερα και η επιστημονική ημερίδα για διαχρονική επίδραση του 1821 στις τέχνες.
«Έτσι θέλουμε να γιορτάσουμε τα 200 χρόνια μετά την Επανάσταση. Τιμώντας το παρελθόν μας και τους ανθρώπους που μας επέτρεψαν να βρισκόμαστε εδώ που είμαστε σήμερα. Δημιουργώντας όμως την ίδια στιγμή τις προϋποθέσεις για να επικαιροποιήσουμε τα διαχρονικά αιτήματα της ελευθερίας, της αυτονομίας και της δικαιοσύνης στο σήμερα. Μπροστά στις νέες προκλήσεις των καιρών» ανέφερε η πρόεδρος της Επιτροπής.
«Είμαστε απόγονοι σπουδαίων ανθρώπων και οφείλουμε να κρατήσουμε αυτόν τον τόπο ζωντανό. Τα Ψαρά δικαιούνται να πρωτοστατήσουν το 2021, και να προβληθούν, για να παραμείνει εδώ ο κόσμος, να αυξηθούν τα έσοδα και να ευημερήσει το νησί» συμπλήρωσε ο Δήμαρχος.
Έντονα ήταν τα συναισθήματα που εξέφρασαν τα Μέλη της Ολομέλειας, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στο ιστορικό νησί. «Η συγκίνηση είναι μεγάλη εδώ στα Ψαρά και στο λόφο της Μαύρης Ράχης. Την ίδια στιγμή, όμως, το νησί αποπνέει μια αίσθηση γαλήνης που μεταδίδεται από τη χαρά της ελευθερίας» ανέφερε η Δέσποινα Μουζάκη. «Τα Ψαρά είναι μαζί με το Μεσολόγγι από τους χαρακτηριστικότερους τόπους μνήμης. Ένας τόπος μεγάλης θυσίας, με κολοσσιαία προσφορά στον Αγώνα και ισχυρή συμβολή στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης στον ελληνικό σκοπό. Αυτός ο τόπος εξαιρετικής ιστορικής σημασίας συμβολίζει με τόσους τρόπους τον Ελληνισμό, τη νησιωτική Ελλάδα, που προσδιορίζει τελικά τη φυσιογνωμία της χώρας και του πολιτισμού της» ανέφερε ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης.
Στις προτάσεις του Δήμου αναφέρθηκε από τη μεριά του ο Νίκος Κανελλόπουλος: «Οι προτάσεις του Δήμου είναι πρωτοποριακές, όπως για παράδειγμα η πρόταση για τη δημιουργία του υβριδικού μουσείου, που συνδυάζει την ύπαρξη κειμηλίων με τις νέες τεχνολογίες. Είναι προτάσεις που προκύπτουν από τη ζύμωση της ιστορίας του τόπου με το ενδιαφέρον για το μέλλον του».
Η πρόεδρος και τα Μέλη της Ολομέλειας της Επιτροπής επισκέφθηκαν ακόμη το ναό του Αγίου Νικολάου, στον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, προσκύνησε ο Κωνσταντίνος Κανάρης το 1822, πριν ξεκινήσει για το μεγάλο του κατόρθωμα: την πυρπόληση της οθωμανικής της ναυαρχίδας του Καρά Αλή, μετά τη σφαγή της Χίου το 1822. Μετέβη επίσης τον χώρο όπου βρισκόταν το πατρικό σπίτι του μεγάλου ήρωα της Επανάστασης και μετέπειτα πρωθυπουργού της Ελλάδας. Σήμερα, στο συγκεκριμένο σημείο βρίσκεται ένας ειδικά διαμορφωμένος κήπος όπου έχει στηθεί η προτομή του σπουδαίου αγωνιστή.