Η νίκη, φαίνεται, περνάει από γενιά σε γενιά. Και με βάση το ρόστερ της Εθνικής Ελλάδας στο EuroBasket 2025, δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε ότι τα άστρα έχουν ευθυγραμμιστεί ώστε η «γαλανόλευκη» να επιστρέψει ξανά στην κορυφή της Ευρώπης – 20 χρόνια μετά τον τελευταίο της θρίαμβο.
Με την πρόκριση στα προημιτελικά, η Ελλάδα απέχει μόλις τρεις νίκες από την κατάκτηση του τρίτου ευρωπαϊκού της τίτλου, μετά τις ιστορικές επιτυχίες του 1987 και του 2005. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, σούπερ σταρ του ΝΒΑ, είναι ο απόλυτος ηγέτης αυτής της προσπάθειας.
«Αυτό είναι το πνεύμα που ακολουθεί πάντα την ελληνική ομάδα – να μην τα παρατάει ποτέ και να δίνει το 100%», δήλωσε ο Βασίλης Τολιόπουλος.
Οι παραλληλισμοί με το 2005
Η σημερινή ομάδα έχει πολλές ομοιότητες με εκείνη που ανέβηκε στο υψηλότερο σκαλί του βάθρου στις 25 Σεπτεμβρίου 2005 στο Βελιγράδι. Η χρυσή γενιά εκείνης της εποχής περιλάμβανε ονόματα όπως: Νίκος Ζήσης, Θοδωρής Παπαλουκάς, Δημήτρης Διαμαντίδης, Βασίλης Σπανούλης, Μιχάλης Κακιούζης, Λάζαρος Παπαδόπουλος, Αντώνης Φώτσης, Δήμος Ντικούδης και Γιάννης Μπουρούσης.
Στην άκρη του πάγκου, ο Παναγιώτης Γιαννάκης, ο οποίος είχε υπάρξει και βασικός παίκτης στην ομάδα του 1987, πίσω μόνο από τον θρυλικό Νίκο Γκάλη σε σκορ. Η αλληλουχία των γενεών ήταν καθοριστική. Όπως λέει και ο Ζήσης:
«Άρχισα να παίζω μπάσκετ γιατί όταν ήμουν 4 ετών είδα την Ελλάδα να κατακτά το Ευρωμπάσκετ. Το να το ζήσω ως παίκτης στα 18 μου, ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία της καριέρας μου».
«Τότε δεν το περίμενε κανείς. Πήγαμε στο Βελιγράδι και καταφέραμε κάτι μοναδικό, γιατί υπήρχε πίστη και θυσία από όλους. Ήμασταν μία γενιά με τρομερούς παίκτες και χαρακτήρες», ανέφερε ο Σπανούλης, προσθέτοντας χαμογελαστός: «Θυμάμαι ότι τότε είχα μαλλιά…».
Ημιτελικός-σταθμός: Ελλάδα – Γαλλία 67-66
Το χρυσό μετάλλιο του 2005 παραλίγο να χαθεί στον ημιτελικό με τη Γαλλία, σε έναν από τους πιο δραματικούς αγώνες στην ιστορία του τουρνουά. Η Γαλλία, με νεαρούς τότε τον Τόνι Πάρκερ και τον Μπορίς Ντιαό, βρέθηκε μπροστά με 7 πόντους στα 43” πριν το τέλος.
Η Ελλάδα όμως δεν λύγισε. Ο Νίκος Ζήσης οδήγησε την τελευταία επίθεση και έδωσε ασίστ στον Διαμαντίδη, που πέτυχε το καθοριστικό τρίποντο στα 3” πριν τη λήξη, διαμορφώνοντας το τελικό 67-66.
«Πιθανόν να έχω δει αυτό το ματς πάνω από 50 φορές», είπε ο Παναγιώτης Καλαϊτζάκης.
«Αυτός είναι ο ελληνικός χαρακτήρας – δεν τα παρατάμε ποτέ», πρόσθεσε ο Τολιόπουλος.
Ο Κώστας Παπανικολάου θυμάται το παιχνίδι από μια διαφορετική οπτική. Βρισκόταν σε οικογενειακή σύναξη και παρακολουθούσε τον αγώνα από την τηλεόραση στο σπίτι:
«Άνοιξα την τηλεόραση και πέτυχα ακριβώς τη φάση που ο Ζήσης πάσαρε στον Διαμαντίδη. Αυτή είναι η μόνη εικόνα που έχω – αλλά είναι η καλύτερη δυνατή».
Η συνέχεια: Τελικός και κατάκτηση
Με τη φόρα της νίκης επί της Γαλλίας, η Ελλάδα συνέτριψε τη Γερμανία του Ντιρκ Νοβίτσκι με 78-62 στον τελικό, φτάνοντας στο δεύτερο ευρωπαϊκό της τρόπαιο.
Η μετάβαση από τη γενιά του 1987 στη γενιά του 2005 έγινε ομαλά, αλλά εξίσου σημαντική είναι και η συνέχεια στη σημερινή εποχή.
Παράδοση, εμπειρία και ανανέωση
Η ελληνική ομοσπονδία έχει δώσει ρόλους-κλειδιά στους πρωταγωνιστές του 2005: ο Νίκος Ζήσης είναι General Manager της Εθνικής από το 2021, ο Δήμος Ντικούδης ανέλαβε διοικητικά καθήκοντα, ενώ από τον Οκτώβριο του 2023, προπονητής είναι ο Βασίλης Σπανούλης.
«Έχουν την εμπειρία και τον χαρακτήρα που χρειαζόμαστε για να φτάσουμε σε κάτι μοναδικό», τόνισε ο Ντίνος Μήτογλου.
«Οι νεότεροι έχουν την ευκαιρία να μάθουν από ανθρώπους που το έχουν ζήσει. Είναι πολύτιμο», σημείωσε ο Παπανικολάου.
Το παρόν και το μέλλον
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τη Λιθουανία στα προημιτελικά. Μία νίκη θα την οδηγήσει στα ημιτελικά, όπου θα βρει την Τουρκία ή την Πολωνία. Η δίψα του κόσμου για επιτυχία είναι τεράστια – η τελευταία φορά που η Εθνική βρέθηκε στο βάθρο ήταν το 2009, με το χάλκινο μετάλλιο.
Το ρόστερ του 2025 περιλαμβάνει, εκτός από τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, τους αδερφούς του Θανάση και Κώστα, τον Τάιλερ Ντόρσεϊ, τον Μήτογλου, τους Καλαϊτζάκηδες, τον Τολιόπουλο και τον ανερχόμενο Αλέξανδρο Σαμοντούροβ (20 ετών).
«Αν δεν υπήρχαν οι Ζήσης, Διαμαντίδης, Σπανούλης, Παπαλουκάς, δεν θα ήμουν εδώ. Αυτοί ξεκίνησαν επειδή είδαν τον Γκάλη και τον Γιαννάκη. Κι εμείς ελπίζουμε να εμπνεύσουμε τα παιδιά που τώρα είναι 5, 6 ή 7 ετών να πιάσουν την πορτοκαλί μπάλα», λέει συγκινημένος ο Καλαϊτζάκης.
Η Ελλάδα γράφει ξανά ιστορία. Ίσως το 2025 να είναι η νέα χρυσή σελίδα στο βιβλίο του ελληνικού μπάσκετ.