Καθώς οι League Phase του Champions League (UCL) και του Europa League (UEL) πλησιάζουν (είναι στο 75%) στην ολοκλήρωσή τους και το Conference League (UECL) ολοκλήρωσε ήδη τη δική του πριν αρχίσει το… χειμερινό διάλειμμα, ο αντίκτυπος της ανανεωμένης μορφής των διοργανώσεων της UEFA αρχίζει να εμφανίζεται.
Ποικιλομορφία ρεκόρ, με 40 έθνη και 15 πρωτοεμφανιζόμενους συλλόγους
Η αναθεώρηση των διασυλλογικών διοργανώσεων της UEFA επέκτεινε τη συμμετοχή στη φάση του πρωταθλήματος (πρώην ομίλων) σε 108 ομάδες, από 96 στον προηγούμενο κύκλο. Αυτό έχει φέρει ρεκόρ γεωγραφικής ποικιλομορφίας, με 40 έθνη να εκπροσωπούνται, ξεπερνώντας το προηγούμενο υψηλό των 36. Συγκεκριμένα, σύλλογοι από τη Βόρεια Ιρλανδία και την Ουαλία έφτασαν σε αυτό το στάδιο για πρώτη φορά, σηματοδοτώντας ένα ορόσημο για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο χωρίς αποκλεισμούς, όπως σημειώνει στη σχετική μελέτη της η εξειδικευμένη ιταλική ιστοσελίδα footballbenchmark.
Ωστόσο, αυτή η αυξημένη προσβασιμότητα φαίνεται κυρίως στο UCL, το οποίο αντιπροσωπεύει 12 από τους 15 πρωτοεμφανιζόμενους. Ενώ αυτό παρέχει σε μικρότερους συλλόγους μια πλατφόρμα στην ευρωπαϊκή σκηνή, το UCL εξακολουθεί να κυριαρχείται από συλλόγους από τα “Big 5” πρωταθλήματα.
Οι τρεις νέοι συμμετέχοντες στο UCL – Τζιρόνα, Μπολόνια και Μπρεστ – προέρχονται από αυτά τα ελίτ πρωταθλήματα, υπογραμμίζοντας ότι η διευρυμένη μορφή δεν έχει διαφοροποιήσει σημαντικά τον ανταγωνισμό στο υψηλότερο επίπεδο, τουλάχιστον προς το παρόν.
«Τα πρώτα αποτελέσματα έφεραν απροσδόκητα αποτελέσματα, με ορισμένους συλλόγους φαινομενικά να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στη νέα μορφή και στα απαιτητικά παιχνίδια του. Ωστόσο, η λίστα των συλλόγων που πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν απευθείας αποκλεισμό μετά την ολοκλήρωση αυτού του αρχικού σταδίου φαίνεται να είναι ακόμη πιο προβλέψιμη από πριν» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Η πραγματική δοκιμασία του απρόβλεπτου πιθανότατα θα έρθει αργότερα, στους πρώτους γύρους «νοκ άουτ».
Champions League
Το νέο σύστημα έχει μέχρι στιγμής εισαγάγει μεγαλύτερο απρόβλεπτο ανταγωνισμό. Προηγουμένως, η συνολική αγοραία αξία της ομάδας ήταν ένας ισχυρός προγνωστικός παράγοντας για τα αποτελέσματα της φάσης των ομίλων. Την περασμένη σεζόν, 13 από τις 16 ομάδες που προχωρούσαν (81%) ήταν μεταξύ εκείνων με τις υψηλότερες αξίες ομάδας στους αντίστοιχους ομίλους τους.
Αυτή τη σεζόν συμβαίνει κάτι διαφορετικό, ειδικά στις πρώτες οκτώ θέσεις του πίνακα. Μόνο τέσσερις από τους οκτώ κορυφαίους συλλόγους με βάση την αγοραία αξία της ομάδας – η Λίβερπουλ (997 εκατομμύρια ευρώ), η Άρσεναλ (1,19 δισεκατομμύρια ευρώ), η Μπαρτσελόνα (1,01 δισεκατομμύρια ευρώ) και η Λεβερκούζεν (789 εκατομμύρια ευρώ) – καταλαμβάνουν τις «αναμενόμενες» θέσεις.
«Γίγαντες» όπως η Ρεάλ Μαδρίτης (1,37 δισεκατομμύρια ευρώ, υψηλότερη συνολική αξία ομάδας), η Μάντσεστερ Σίτι (1,23 δισεκατομμύρια ευρώ, δεύτερη υψηλότερη) και η Παρί Σεν Ζερμέν (1,03 δισεκατομμύρια ευρώ, τέταρτη υψηλότερη) έχουν χαμηλότερες επιδόσεις.
Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με ομάδες όπως η Μπρεστ (146 εκατομμύρια ευρώ, μόλις στην 30η θέση με βάση την αξία της ομάδας) και η Λιλ (260 εκατομμύρια ευρώ, στην 24η θέση με βάση την αξία της ομάδας), που έχουν ξεπεράσει τις προσδοκίες μέχρι τώρα.
Ωστόσο, το απρόβλεπτο μειώνεται στο κάτω μέρος της βαθμολογίας. Εννέα από τις δώδεκα ομάδες με τη μικρότερη αξία βρίσκονται κάτω από τις πρώτες 24, ενώ μόνο δύο από τις 18 καλύτερες ομάδες αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο του απευθείας αποκλεισμού αυτή τη στιγμή (συμπεριλαμβανομένης της Παρί Σεν Ζερμέν που βρίσκεται ελάχιστα κάτω από την 24η θέση).
Πάντως, όπως αναφέρει η έρευνα, 22 από τους 36 συλλόγους αποδίδουν ακριβώς όπως αναμενόταν με βάση την αξία της ομάδας. Μόνο δύο σύλλογοι έχουν διαταράξει σημαντικά αυτό το μοτίβο «σκαρφαλώνοντας» ή… πέφτοντας δύο «βαθμίδες» σε σύγκριση με τις προσδοκίες: Μπρεστ και Παρί Σεν Ζερμέν.
«Το σαφές μήνυμα είναι ότι, ενώ υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλία στην κορυφή του πίνακα, το συνολικό τοπίο των προκριματικών παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο. Αυτή η ισορροπία μεταξύ προβλεψιμότητας και περιστασιακής διαταραχής αντανακλά ευρύτερες τάσεις στο ποδόσφαιρο. Η οικονομική ευρωστία εξακολουθεί να είναι καθοριστικός παράγοντας για τις επιδόσεις εντός γηπέδου» υπογραμμίζεται.
Europa League
Απροσδόκητα αποτελέσματα έχει και το Europa League. Καμία από τις πέντε πιο ακριβές ομάδες δεν βρίσκεται στην τρέχουσα πρώτη εξάδα, ενώ μόνο 15 από τις 36 ομάδες βρίσκονται σε απόσταση πέντε θέσεων από την κατάταξη της ομάδας τους στην αγορά. Ομάδες όπως η Άντερλεχτ (17η σε αξία, 3η στον πίνακα) και η Στεάουα Βουκουρεστίου (32η σε αξία, 10η στον πίνακα) έχουν ξεπεράσει σημαντικά τις προσδοκίες.
Αντίθετα, επτά ομάδες έχουν σημειώσει… υποχώρηση 10 ή περισσότερων θέσεων, υπογραμμίζοντας πώς ακόμη και οι πιο πλούσιοι σύλλογοι μπορούν να έχουν δυσκολίες σε αυτό το σχήμα. Ομάδες υψηλού προφίλ όπως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ (960 εκατομμύρια ευρώ, 7η στον πίνακα) και η Τότεναμ (822 εκατομμύρια ευρώ, 9η) παρουσιάζουν χαμηλή απόδοση, υπογραμμίζοντας την πιθανότητα αστάθειας σε ένα περιβάλλον που ανταμείβει τη συνέπεια και όχι τις δυνατότητες.
Conference League
Η μορφή του Conference League (UECL) είναι παρόμοια με το UCL και το UEL, ωστόσο κάθε ομάδα έδωσε μόνο έξι παιχνίδια, αυξάνοντας τη σημασία κάθε μεμονωμένου αγώνα, αφήνοντας λιγότερο χώρο για… σφάλματα και δημιουργώντας έναν πιο συμπαγή πίνακα.
Αύξηση εσόδων και το οικονομικό χάσμα μεταξύ των διοργανώσεων
Τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα από τις διοργανώσεις συλλόγων της UEFA αυξήθηκαν περισσότερο από 25% σε σύγκριση με τον προηγούμενο κύκλο, πηγαίνοντας από 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε 4,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η αύξηση των εσόδων επέτρεψε στην UEFA να ενισχύσει σημαντικά τα ταμεία αλληλεγγύης της. Συγκεκριμένα, οι πληρωμές σε μη συμμετέχοντες συλλόγους έχουν αυξηθεί κατά 76% σε σύγκριση με τον προηγούμενο κύκλο.
Το καθαρό χρηματικό έπαθλο που διανέμεται μεταξύ των συμμετεχόντων στη league phase υπολογίζεται αφαιρώντας τις πληρωμές αλληλεγγύης, τις εισφορές σε άλλες διοργανώσεις της UEFA και το μερίδιο της UEFA από τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα.
Από αυτό το καθαρό ποσοστό, το 74,4% κατανέμεται σε συλλόγους του UCL, 17,0% σε συλλόγους του UEL και 8,6% σε συλλόγους του UECL. Αυτές οι κατανομές υπογραμμίζουν την ουσιαστική οικονομική διαφορά μεταξύ του UCL και των άλλων δύο διοργανώσεων, καθώς το συνδυασμένο μερίδιο των UEL και UECL ανέρχεται περίπου στο ένα τρίτο της συνολικής κατανομής του UCL.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, όσον αφορά μόνο τα «τέλη» συμμετοχής, κάθε σύλλογος που συμμετέχει στο UCL λαμβάνει τώρα περίπου 18,6 εκατομμύρια ευρώ, αύξηση από 15,6 εκατομμύρια ευρώ τον προηγούμενο κύκλο. Εν τω μεταξύ, οι σύλλογοι της UEL και της UECL λαμβάνουν 4,1 εκατομμύρια ευρώ και 3,2 εκατομμύρια ευρώ, αντίστοιχα.
Η υποδοχή της νέας μορφής από φιλάθλους και ΜΜΕ
Η υποδοχή της νέας μορφής των διοργανώσεων είναι ανάμεικτη μέχρι στιγμής. «Ορισμένες φωνές φιλάθλων και ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι αυτή η σεζόν έχει ήδη φέρει περισσότερη ίντριγκα και ενθουσιασμό από οποιαδήποτε προηγούμενη φάση των ομίλων, με την ποικιλία των αγώνων να λαμβάνει επίσης θετικά σχόλια από διάφορους ενδιαφερόμενους. Ωστόσο, προκλήσεις όπως ο φόρτος εργασίας των παικτών, το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ κορυφαίων και “μικρότερων” συλλόγων και οι αυξανόμενες τιμές για τον καταναλωτή συνεχίζουν να προκαλούν κριτική» τονίζει η μελέτη και καταλήγει:
«Με την εμφάνιση νέων προτάσεων, ιδίως της ανανεωμένης ευρωπαϊκής Super League ή “Unify League”, ο σχεδιασμός των μοντέλων ανταγωνισμού βρίσκεται υπό ολοένα και περισσότερο έλεγχο. Τα επόμενα χρόνια θα αποκαλύψουν τελικά εάν η νέα μορφή των ευρωπαϊκών διοργανώσεων αντιμετωπίζει τις βασικές προκλήσεις εντός του οικοσυστήματος ή εάν θα χρειαστεί να εξερευνηθούν εναλλακτικά μοντέλα».
ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΑΖΟΓΙΑΝΝΗΣ