Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ έχουν να κάνουν μόνο “με την οικονομία, ηλίθιε”, είχε πει το 1992 ο στρατηγικός αναλυτής του Μπιλ Κλίντον, ο Τζέιμς Κάρβιλ.
Τότε ο Κάρβιλ απευθυνόταν στους συμμετέχοντες στην προεκλογική εκστρατεία του Κλίντον έναντι του Τζορτζ Μπους αποσκοπώντας να πείσει τους συνεργάτες του ότι το πραγματικό εκλογικό πεδίο της μάχης είναι η οικονομία.
Και για τους Αμερικανούς ψηφοφόρους που τους απασχολούσε περισσότερο η οικονομία σε σχέση με άλλα θέματα και τους σχεδόν μισούς που δήλωναν ότι η οικονομική τους κατάσταση σήμερα είναι χειρότερη σε σχέση με πριν από τέσσερα χρόνια η επιλογή για τον επόμενο πρόεδρο φάνταζε εντελώς ξεκάθαρη: ο ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι είναι ο νικητής στις προεδρικές εκλογές του 2024 μετά την πρόβλεψη του Fox News ότι επικράτησε της Δημοκρατικής Κάμαλα Χάρις αφού νίκησε στις κρίσιμες πολιτείες της Πενσιλβάνια, της Βόρειας Καρολίνας και της Τζόρτζια.
Στις εναπομείνασες τέσσερις κρίσιμες πολιτείες ο Τραμπ προηγείται και αυτό σημαίνει ότι σε όποια από αυτές και αν επικρατήσει θα ξεπεράσει τους 270 εκλέκτορες που χρειάζεται για να εκλεγεί.
Περίπου 31% των ψηφοφόρων απάντησαν ότι το βασικό τους ζήτημα ήταν η οικονομία, ενώ στην πρώτη θέση (35% των ψηφοφόρων) βρισκόταν η κατάσταση της δημοκρατίας, σύμφωνα με τα έξιτ πολς σε εθνικό επίπεδο από την εταιρεία Edison Research.
Και οι ψηφοφόροι εκείνοι που είπαν ότι η οικονομία ήταν η πρώτη ανησυχία τους ψήφισαν μαζικά υπέρ του Τραμπ έναντι της Χάρις –79% με 20% αντίστοιχα.
Στο μεταξύ, το υψηλό ποσοστό του πληθωρισμού την τελευταία διετία και το πόσο αυτό επηρέασε τους πολίτες ξεχώρισε ανάμεσα στις βασικές ανησυχίες που επίσης έστρεψαν τους ψηφοφόρους προς τον Τραμπ.
Περισσότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους απάντησαν ότι ο πληθωρισμός τούς δημιούργησε ένα βαθμό δυσκολίας τον τελευταίο χρόνο, ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις απάντησε ότι οι δυσκολίες ήταν μεγάλες.
Εκείνοι που ανέφεραν μικρό βαθμό δυσκολίας έκλειναν προς τον Τραμπ (50% με 47%) ενώ 73% από εκείνους που ανέφεραν μεγάλες δυσκολίες επίσης ψήφισαν τον πρώην πρόεδρο.
Τα δεδομένα των έξιτ πολς της Edison έδειξαν ότι 45% των ψηφοφόρων σε εθνικό επίπεδο απάντησαν ότι η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους είναι χειρότερη σήμερα σε σχέση με πριν από μια τετραετία, σε σχέση με μόλις 20% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2020.
Οι ψηφοφόροι αυτοί επέλεξαν Τραμπ έναντι της Χάρις (80% έναντι 17%).
Τα αποτελέσματα συμβαδίζουν με αντίστοιχα άλλων ερευνών που δείχνουν ότι οι καταναλωτές αξιολογούν αρνητικά την κατάσταση της οικονομίας παρότι το ποσοστό της ανεργίας κυμαίνεται σε ιστορικό χαμηλό, η συνολική ανάπτυξη είναι σε μεγάλο βαθμό σε επίπεδο πάνω από την τάση, οι καταναλωτικές δαπάνες παραμένουν ισχυρές και ο συνολικός πλούτος των νοικοκυριών βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό.
Για παράδειγμα, ο Δείκτης Καταναλωτικού Κλίματος του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, που δημοσιοποιείται δύο φορές το μήνα, βυθίστηκε σε ιστορικό χαμηλό το καλοκαίρι του 2022 όταν ο πληθωρισμός, όπως τον αποτιμά ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, κορυφώθηκε στο 9,1% σε ετήσια βάση, το υψηλότερο επίπεδο μετά τις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Παρότι βελτιώθηκε την τελευταία διετία –καθώς οι αυστηρές αυξήσεις των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ συνέβαλαν στο να επιστρέψει το επίπεδο του πληθωρισμού στον στόχο του 2% της Κεντρικής Τράπεζας– η ψυχολογία των καταναλωτών παραμένει πολύ χαμηλότερη σε σχέση με τα επίπεδα που επικρατούσαν στη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ από το 2017 ως το 2021.
ΦΩΤΟ: EPA/CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH