Τον Μάρτιο του 2025 συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από τον θάνατο του σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη, μιας ισχυρής προσωπικότητας του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, επιτελικού παραγωγού και σκηνοθέτη της τηλεοπτικής εκπομπής «Παρασκήνιο», συγγραφέα, διανοούμενου, ενεργού καλλιτέχνη και πολίτη για εξήντα περίπου χρόνια. Το αφιέρωμα στον δημιουργό που συμμετείχε και αποτύπωσε την πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της χώρας τα τελευταία πενήντα χρόνια, εγκαινιάζεται την Τετάρτη 2 Απριλίου 2025, στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138. Την επιμέλεια ανέλαβαν τρεις φίλοι και στενοί συνεργάτες του, οι σκηνοθέτες Ηλίας Γιαννακάκης, Κατερίνα Ευαγγελάκου και Γιώργος Σκεύας, οι οποίοι συνεργάστηκαν επί δύο χρόνια για το μεγάλο αφιέρωμα. Βασικά σημεία αναφοράς του αφιερώματος αυτού αποτελούν η μεγάλη έκθεση «ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα», η δημιουργία έξι πρωτότυπων ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του, καθώς και μια συνοδευτική έκδοση, ένας αφιερωματικός τόμος κοσμημένος με πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το πολύτιμο αρχείο του σκηνοθέτη. Το αφιέρωμα, που πλαισιώνουν παράλληλες εκδηλώσεις και ξεναγήσεις για το κοινό, πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και των χορηγών του Μουσείου Μπενάκη, όπως ενημερώνει το σχετικό δελτίο Τύπου.
Η έκθεση
Με τίτλο «ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα», η έκθεση σε επιμέλεια του Γιώργου Σκεύα θα διαρκέσει από την Πέμπτη 3 Απριλίου έως την Κυριακή 20 Ιουλίου 2025. Η έκθεση, που θα εγκαινιάσει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, επιχειρεί να φωτίσει την πολυσχιδή καλλιτεχνική προσωπικότητα του σκηνοθέτη και αποτελεί ταυτόχρονα τη «βιογραφία» μιας εποχής ανήσυχων δημιουργών του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου και των προσπαθειών για μια διαφορετική τηλεόραση, που διέσωσε σε ζωντανή εικόνα μια κιβωτό μεγάλων προσωπικοτήτων του ελληνικού πολιτισμού, μέσα από τη δουλειά των εκατοντάδων συνεργατών της εκπομπής «Παρασκήνιο».
Ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, η λογοτεχνία, η ζωγραφική, η φωτογραφία. Ένα ταξίδι στη μνήμη και τον χρόνο μέσα από τις ταινίες, το «Παρασκήνιο», τα βιβλία, τα πορτρέτα, τα αρχειακά υλικά, όλοι οι δρόμοι της τέχνης του Παπαστάθη συνδέονται και συμπλέκονται για να συνθέσουν και να αναπαραστήσουν αυτό το ιδιαίτερο παλίμψηστο που δημιούργησε με το πολύπλευρο έργο του ο σκηνοθέτης.
Οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν, σε ατομικές οθόνες με ακουστικά, εκπομπές της σειράς «Παρασκήνιο», σε σκηνοθεσία των Λάκη Παπαστάθη και Τάκη Χατζόπουλου, επιλέγοντας από ένα σύνολο 50 ντοκιμαντέρ, σε σύγχρονη ψηφιοποίηση, τα οποία παραχώρησε το αρχείο της ΕΡΤ. Τον σχεδιασμό της έκθεσης έχει αναλάβει η σκηνογράφος-ενδυματολόγος, Λίλη Πεζανού.
Τα οπτικοακουστικά έργα
Στο πλαίσιο του αφιερώματος και της έκθεσης, ο σκηνοθέτης Ηλίας Γιαννακάκης ανέλαβε την πραγματοποίηση έξι πρωτότυπων οπτικοακουστικών έργων, τα οποία αποτελούν οργανικό μέρος της συνολικής παρουσίασης. Στο πρώτο με τίτλο, Υβόννη Μαλτέζου – Μια ζωή με τον Λάκη, διάρκειας 25 λεπτών, η σύζυγος του Λάκη και ηθοποιός σε όλες τις ταινίες του θυμάται με συγκίνηση και εξομολογητική διάθεση τα πενήντα χρόνια που πέρασαν μαζί.
Στο δεύτερο με τίτλο, Ο Λάκης και ο Ζεβελάκης, διάρκειας 25 λεπτών επίσης, ο συλλέκτης και ερευνητής Γιώργος Ζεβελάκης μιλά για τη στενή φιλική σχέση του με τον Λάκη, το κοινό τους πάθος για παλιά λογοτεχνικά περιοδικά και τη συνεργασία τους στο «Παρασκήνιο».
Το τρίτο με τίτλο, Ο Λάκης Παπαστάθης μπροστά στην κάμερα, διάρκειας 30 λεπτών, αποτελεί μία δημιουργική σύνθεση αποσπασμάτων από διάφορες τηλεοπτικές εμφανίσεις και συμμετοχές του σκηνοθέτη ως ομιλητή σε ντοκιμαντέρ, ώστε να προκύπτει ένα απολύτως καινούργιο πορτρέτο. Ακολουθούν δύο συρραφές αποσπασμάτων διάρκειας 25 λεπτών η κάθε μία, η πρώτη από τα «Παρασκήνια» του Λάκη Παπαστάθη και η δεύτερη από εκείνα του Τάκη Χατζόπουλου, επί 45 χρόνια συνεργάτη και συνδημιουργού της θρυλικής τηλεοπτικής σειράς της ΕΡΤ.
Τέλος, θα προβληθεί ένα καινούργιο ντοκιμαντέρ διάρκειας 50 λεπτών, με τίτλο: Ο Λάκης Παπαστάθης στο Μουσείο Μπενάκη, όπου μέσα από πλούσιο αρχειακό υλικό και με άξονα το στήσιμο της έκθεσης, τα εγκαίνια και τις παράλληλες εκδηλώσεις, εμφανίζονται και μιλούν μέσα στον χώρο και δίπλα από τα εκθέματα ο Γιώργος Σκεύας, η Κατερίνα Ευαγγελάκου, καθώς και ένας σημαντικός αριθμός συνεργατών και συνοδοιπόρων του δημιουργού, από τα πρώτα του χρόνια στην Αθήνα, μέχρι σήμερα.
Η έκδοση
Παράλληλα, το απόγευμα της Τετάρτης 2 Απριλίου στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138, το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει τον αφιερωματικό τόμο που επιμελήθηκε η Κατερίνα Ευαγγελάκου, στενή συνεργάτιδα του σκηνοθέτη, με τίτλο ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Γενικό πλάνο, ο οποίος συνοδεύει την έκθεση «ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα». Σε αυτόν το τόμο συνυπάρχουν πενήντα συνομιλητές, συνοδοιπόροι, ομότεχνοι, μαθητές και φίλοι του σκηνοθέτη, καταθέτοντας ο καθένας το αποτύπωμα που άφησε ο Παπαστάθης στη σκέψη και στο έργο του.
Πρόκειται για μια πολυφωνική βιογραφία, που ξεκινά από την ώρα που ο νεαρός Μυτιληνιός φτάνει στην Αθήνα (1962) και αποφασίζει να παρατήσει τις σπουδές του, στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών, για να κάνει κινηματογράφο και φτάνει μέχρι την τελευταία του σκηνοθεσία στην εκπομπή «Υστερόγραφο» της ΕΡΤ (2022). Το λεύκωμα, με εισαγωγικά κείμενα της υπουργού Πολιτισμού Δρ. Λίνας Μενδώνη και της προέδρου της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη κ. Ειρήνης Γερουλάνου, συμπεριλαμβάνει ανέκδοτα και μη κείμενα του Λάκη Παπαστάθη, καθώς και κείμενα της επιμελήτριας Κατερίνας Ευαγγελάκου και ανθρώπων απ’ όλα τα πεδία τεχνών και γραμμάτων.
Παράλληλες εκδηλώσεις
Πέμπτη 24 Απριλίου – Κυριακή 27 Απριλίου 2025 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας
Παράλληλα με την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, η Ταινιοθήκη της Ελλάδας, θα πραγματοποιήσει τετραήμερο αφιέρωμα στον Λάκη Παπαστάθη. Θα προβληθεί η ταινία μικρού μήκους Γράμματα από την Αμερική και οι τέσσερις ταινίες μυθοπλασίας: Τον Καιρό των Ελλήνων, Θεόφιλος, Το μόνον της ζωής του ταξίδειον, Ταξίδι στη Μυτιλήνη. Θα προβληθούν επίσης οκτώ εκπομπές ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, μεταξύ των οποίων Η Μαγική Πόλη του Ν. Κούνδουρου, Ο Δράκος του Ν. Κούνδουρου, Ο Αλέξης Δαμιανός στην Πάρνηθα, Βασίλης Μάρος, Σπαράγματα ελληνικής Ιστορίας, Μανόλης Αναγνωστάκης, Παναγιώτης Φειδάκης: το ανθισμένο χέρι.
Τετάρτη 14 Μαΐου 2025, ώρα 20:00, στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138
Πανηγυρική προβολή της ταινίας του Λάκη Παπαστάθη ΧΑΙΡΩ ΠΟΛΥ, ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ, σε μεγάλη οθόνη στο αίθριο της Πειραιώς 138, πενήντα χρόνια μετά την πρώτη μετάδοσή της στη δημόσια τηλεόραση το 1975. Η αποκατάσταση αυτής της ταινίας (που είχε χαθεί ως αρχειακό υλικό) από τις αρχικές της κόπιες κατέστη εφικτή κατά τους τελευταίους μήνες και πραγματοποιείται στο Εργαστήριο ψηφιοποίησης και αποκατάστασης κινηματογραφικών ταινιών της Διεύθυνσης Αρχείου της ΕΡΤ Α.Ε. Περισσότερες λεπτομέρειες για την ειδική αυτή βραδιά θα ακολουθήσουν τις επόμενες εβδομάδες.
Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025, ώρα 20:00, στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138
«Μια παρέα θυμάται και συζητά σε ανοιχτή ακρόαση»
Μια συζήτηση μεταξύ φίλων του Λάκη Παπαστάθη. Συμμετέχουν οι Γιάννης Κιουρτσάκης, συγγραφέας, Γιώργος Ζεβελάκης, συλλέκτης, ερευνητής, Στέφανος Δασκαλάκης, ζωγράφος, Μάνος Ευστρατιάδης, σκηνοθέτης, Λίνα Νικολακοπούλου, ποιήτρια και στιχουργός.
Στη συζήτηση παρεμβαίνουν ενεργά οι επιμελητές του αφιερώματος Ηλίας Γιαννακάκης, Κατερίνα Ευαγγελάκου, Γιώργος Σκεύας
Ξεναγήσεις στην έκθεση θα πραγματοποιούνται από τους επιμελητές με έναν ξεχωριστό καλεσμένο κάθε φορά, από το πρώτο σαββατοκύριακο του Μαΐου μέχρι το τέλος της έκθεσης.
Πηγή φωτογραφίας: Μουσείο Μπενάκη
Ε.Μ.