Μπορεί παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα ο αριθμός των νέων περιστατικών καρκίνου του μαστού κάθε χρόνο να αυξάνεται, αλλά αντίστοιχα αυξάνει και το ποσοστό των ασθενών που αφήνουν πίσω τη “συνάντησή” τους με τη νόσο για πάρα πολλά χρόνια. Τα στοιχεία γι αυτή την αισιόδοξη εξέλιξη αναφέρουν πως «οι ασθενείς με τοπικά περιορισμένη νόσο ξεπερνούν την 10ετια στο 98% των περιπτώσεων, ενω το ποσοστό των γυναικών που θα καταλήξουν από άλλη αιτία εκτός του καρκίνου του μαστού υπολογιζεται περιπου στο 65%», επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ -ΜΠΕ, ο Ευάγγελος Φιλόπουλος πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.
Ωστόσο, κανείς δε πρέπει να παραβλέπει το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει αύξηση του αριθμού των νέων περιστατικών καρκίνου μαστού στις νεότερες ηλικίες, η οποία σύμφωνα με τους ειδικούς, αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην αλλαγή του τρόπου ζωής μας.
Σύμφωνα με τον κ. Φιλόπουλο , η βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών οφείλεται στο συνδυασμό δύο παραγόντων: «Στη διάγνωση σε πρώιμη φάση του καρκίνου τους, αλλα και στις αποτελεσματικότερες θεραπείες που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια».
Ο κ. Φιλόπουλος εκτιμά πως τα σχετικά προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου οφείλουν να περιλαμβάνουν την πλειονότητα των γυναικών που βρίσκονται σε ηλικιακές ομάδες αυξημένου κινδύνου, όπως κάνει το πρόγραμμα “Φώφη Γεννηματά”.
Όμως , τονίζει πως «οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της χώρας, οι προκαταλήψεις ή η άγνοια των γυναικών, σε συνδυασμό με τα προβλήματα του δημόσιου συστήματος παροχής υγειονομικών φροντίδων, ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση, αποτελούν τροχοπέδη για την επίτευξη ενός όσο το δυνατόν πιο άρτιου αποτελέσματος».
Σύμφωνα με τα όσα λέει ο Ε.Φιλόπουλος στον Μιχάλη Κεφαλογιάννη, οι προκαταλήψεις του πληθυσμού απέναντι στον καρκίνο του μαστού και ο φόβος παραμένουν. Πέραν από την πεποίθηση πως η ασθένεια θα επικρατήσει, υπάρχει και η έγνοια για το πόσες πολλές γυναίκες έχουν αφήσει πίσω τους τη νόσο και ζουν μια φυσιολογική ζωή.
«Η χρήση λέξεων ” επάρατος”, ” το κακό”, αλλα και η χρήση των όρων ” καρκινοπαθείς”, “επιζήσαντες” ή ” επιβιώσσες”, θα πρέπει να εγκαταλειφθοών γιατι διαιωνίζουν τον αδικαιολόγητο φόβο και πληγώνουν όσες γυναίκες “συναντήθηκαν” ή κάποια στιγμή θα “συναντηθούν” με τη νόσο» τονίζει.
Η ενημέρωση και η εκπαίδευση του πληθυσμού σε γλώσσα κατανοητή και με τρόπους ικανούς να εγείρουν το ενδιαφέρον του είναι πραξεις άμεσης προτεραιότητας, καταλήγει , σημειώνοντας πως «με την γνώση θα γίνει αντιληπτή η ανάγκη έγκαιρης διαγνωσης και θα επιτευχθεί η απομυθοποίηση του καρκίνου».
Νέα όπλα για τον καρκίνο του μαστού γεννούν νέες ελπίδες
Οι θεραπευτικές εξελίξεις στον καρκίνο του μαστού είναι ραγδαίες τις δύο τελευταίες δεκαετίες, εξηγούν οι επιστήμονες αναφερόμενοι στις δύο κατηγορίες θεραπευτικής προσέγγισης:Τις συστηματικές θεραπείες, θεραπείες, που σκοτώνουν κακοήθη κύτταρα όπου και αν βρίσκονται (Ορμονοθεραπεία, Χημειοθεραπεία, Ανοσοθεραπεία) και τις Στοχευμένες Θεραπείες, οι οποίες κατευθύνονται κατά ενός ειδικού μορίου ή πρωτεΐνης, που καθορίζουν την επιβίωση του καρκινικού κυττάρου.
Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χρήστος Πανόπουλος, παθολόγος ογκολόγος, και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών « οι στοχεύουσες θεραπείες, που αναπτύχθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, μπορούν να αναστείλουν την δράση κάποιας ειδικής πρωτεΐνης και να διακόψουν καταρράκτες βασικών βιολογικών αντιδράσεων, για την επιβίωση του καρκινικού κυττάρου.
Οι συστηματικές ή στοχεύουσες θεραπείες μπορούν να χορηγηθούν πριν από την χειρουργική αντιμετώπιση, για να μειώσουν το φορτίο της νόσου και να διευκολύνουν το χειρουργείο ή μετά την χειρουργική αντιμετώπιση, για την μείωση της πιθανότητας υποτροπής».
Αυτές οι θεραπείες αξίζει να σημειωθεί πως χορηγούνται με επιτυχία σήμερα και στον μεταστατικό καρκίνο του μαστού και συμβάλουν στην μετατροπή μιας απειλητικής κακοήθειας σε χρόνια νόσο.
Πιο συγκεκριμένα ο κ. Πανόπουλος αναφερόμενος στις εξελίξεις στις ορμονικές θεραπείες, εξηγεί πως «σήμερα εκτός από αντιοιστρογονικές θεραπείες έχουν αναπτυχθεί και θεραπείες αναστολής της ορμονικής σύνθεσης με πολύ καλά αποτελέσματα».
Επίσης μιλώντας για την ανοσοθεραπεία , με την οποία επανακινητοποιείται το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς προκειμένου να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα και να προκαλέσει τον θάνατο τους, εξηγεί: «Τα συνηθέστερα ανοσοθεραπευτικά σκευάσματα σήμερα είναι μονοκλωνικά αντισώματα, τα οποία αναστέλλουν ορισμένα σημεία ελέγχου της ανοσιακής απάντησης (αναστολείς των σημείων ελέγχου – Checkpoint Inhibitors). Εφαρμόζεται με επιτυχία και στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.
Αναφερόμενος στις στοχευμένες θεραπείες επισημαίνει πως οι Αναστολείς CDK4/6 , σήμερα εφαρμόζονται με μεγάλη επιτυχία στην αντιμετώπιση κυρίως του μεταστατικού καρκίνου με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς , ενώ για τα Μονοκλωνικά Αντισώματα που παράγονται και στο εργαστήριο και στοχεύουν αντιγόνα του καρκινικού κυττάρου, σημειώνει πως «σήμερα αυτοί οι καρκίνοι αντιμετωπίζονται με μεγάλη επιτυχία από ειδικά μονοκλωνικά αντισώματα και πρόσφατα αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη επιτυχία και όγκοι με χαμηλότερη έκφραση του HER-2 (HER-2 Low) από νέα φάρμακα.Νέα έξυπνα φάρμακα, συζεύγματα μονοκλωνικού και κυτταροτοξικού φαρμάκου, έχουν αναπτυχθεί πρόσφατα, που εισέρχονται εύκολα μέσα στο κύτταρο ασκώντας έτσι με ιδιαίτερη επιτυχία την κυτταροτοξική τους δράση».
Η «οικονομική τοξικότητα» στον καρκίνο του μαστού
Οι περισσότεροι ειδικοί που ασχολούνται με το ζήτημα του καρκίνου του μαστού στη χώρα μας επισημαίνουν ότι ενω οι διαγνωστικές και θεραπευτικές δυνατότητες στη χώρα μας είναι εφάμιλλες άλλων αναπτυγμένων κρατών, ο τομέας της υποστηρικτικής φροντίδας υστερεί απελπιστικά.
«Και η υποατηρικτική φροντίδα δεν είναι μια μονόπλευρη παρέμβαση , π.χ μόνο στα τελικά στάδια της νόσου, αλλά αφορά ένα πλήθος κοινωνικών, ψυχολογικών, σωματικών και οικονομικών παρεμβάσεων που ξεκινούν με την εμφάνιση της νόσου και συνεχίζουν όσο χρειάζεται καθώς βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής όλων όσων ασθενούν ή ασθένησαν» επισημαίνει ο κ. Φιλόπουλος , ο οποίος κάνει λόγο για “οικονομική τοξικότητα” του καρκίνου.
«Τα τελευταία χρόνια παρότι γίνεται πιο αισθητή η “οικονομική τοξικότητα” του καρκίνου, ιδιαίτερα στη χώρα μας που τα έξοδα που καλείται να καλύψει η ίδια η ασθενής και η οικογένεια της είναι εξαιρετικά υψηλά, θα πρέπει να γίνει κατανοητό και να μείνει εκτός ιδεολογικών ή πολιτικών αντιπαραθέσεων το γεγονός πως χωρίς ένα καλό και πραγματικά δημόσιο σύστημα υγείας ο καρκίνος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά».
Όσον αφορά το μέλλον στην καλύτερη αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού και την τεχνητή νοημοσύνη , φαίνεται πως θα διευκολύνει σημαντικά τις απεικονιστικές εξετάσεις, η χειρουργική θα μικρύνει το αποτύπωμα της και οι εξατομικευμένες συστηματικές θεραπείες και η εξέλιξη της ακτινοθεραπείας θα προσδώσουν νέες διαστάσεις, λιγότερο εκφοβιστικές στην αντιμετώπιιση του καρκίνου του μαστού. «Η νέα εποχή στη γενετική και τη μοριακή βιολογία θα είναι οι κινητήριοι μοχλοί τα επόμενα χρόνια για να σταματήσουμε να φοβόμαστε τον καρκίνο του μαστού, χωρίς, όμως, να πάψουμε να τον ” σεβόμαστε”» καταλήγει ο κ. Φιλόπουλος.
Η ακτινοθεραπεία ξανά στο θεραπευτικό προσκήνιο του καρκίνου του μαστού
Η τεχνολογία που εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς είχε ως αποτέλεσμα να έρθει ξανά στην επιφάνεια για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού ένας μέχρι πρόσφατα παραμελημένος τομέας της ευρύτερης ογκολογίας, η ακτινοθεραπεία.
«Η βασική αρχή της σύγχρονης ακτινοθεραπείας είναι μέγιστο ιατρικό αποτέλεσμα ,μείωση στο απειροελάχειστο της σωματικής και ψυχικής ταλαιπωρίας του ασθενούς και όσο το δυνατό μείωση οικονομικού κόστους .Επίσης επιχειρείται η όσο το δυνατό συντομότερη και ανώδυνη επανένταξη της ασθενούς στην καθημερινότητα της ,στην ζωή της, την οικογένεια της, τη δουλειά της» , επισημαίνει η διευθύντρια στο νοσοκομείο «’Αγιος Σάββας» , Κωνσταντίνα Παπαλλά .
Το επόμενο βήμα της κλασσικής ακτινοθεραπείας είναι η διεγχειρητική IORT ακτινοθεραπεία η οποία ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια περίπου από τον καθ.Veronesi στο Μιλάνο, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και προσθέτει «Μετά τη χειρουργική εξαίρεση του όγκου κατά την διάρκεια της νάρκωσης στην κοίτη του όγκου τοποθετείται κώνος όπου συνδέεται με φορητό γραμμικό επιταχυντή.Η διαδικασία παρατείνει την νάρκωση σε έμπειρα χέρια κατά 20 έως 40 λεπτά περίπου χωρίς επιβάρυνση στην όλη νάρκωση και την γενική κατάσταση της ασθενούς . Μετά την ολοκλήρωση και σε διάστημα περίπου 15-20 ημερών λαμβάνει boost στην τομή Προϋπόθεση για IORT είναι max. Διάμετρος 25mm ,μονήρης όζος χωρίς λεμφαδένες».
Οι παρενέργειες είναι μηδαμινές σε σχέση με την κλασσική ακτινοθεραπεία, κοσμητικό αποτέλεσμα αρκετά καλό και η νέκρωση του λιπώδους ιστού η του δέρματος είναι μηδαμινή , εξηγεί η κυρία Παπαλλά και συνεχίζει : «Αυτό που μπορεί να ανησυχεί τον θεράποντα είναι η πιθανή ύπαρξη μικροαποτιτανώσεων ή μη ανιχνεύσιμος όγκος που πιθανώς να ξεφύγει.Το θετικό είναι η μείωση των καθημερινών επισκέψεων της ασθενούς επί 1 1/2 μήνα σε ακτινοθεραπευτικό κέντρο».
Μ. Κεφαλογιάννης
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ