του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου*
Η διαρκής και ταχύτατη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών παγκοσμίως που έφτασαν το ρεκόρ των 2,7 τρισ. δολαρίων το 2024 έχει καταστροφικές, άμεσες και έμμεσες συνέπειες για το περιβάλλον (έμμεσες υπό την έννοια της αφαίρεσης πόρων από οικολογικές επιδιώξεις και επενδύσεις σε υποδομές αποτροπής καταστροφών).
Όπως σημειώνει η βρετανική Guardian, επικαλούμενη πρόσφατες επιστημονικές έρευνες, η αύξηση του αμερικανικού αμυντικού προϋπολογισμού από την κυβέρνηση Τραμπ, που ξεπέρασε πλέον το ένα τρισ. δολάρια, αυξημένος κατά 17% σε σχέση με πέρυσι, οδηγεί σε αύξηση της εκπομπής αερίων θερμοκηπίου κατά 26 μεγατόνους, δηλαδή όσο εκπέμπουν για παράδειγμα και τα 68 ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια της Κροατίας ή ολόκληρη η Αιθιοπία, μια χώρα 135 εκατομμυρίων κατοίκων. Μόνο οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και εγκαταστάσεις, μαζί με τις πολεμικές βιομηχανίες και τον τεράστιο αριθμό των 877 βάσεων που συντηρούν οι ΗΠΑ παγκοσμίως (δυόμισι φορές όσο όλες οι άλλες ξένες βάσεις στον πλανήτη), παράγουν περισσότερα αέρια θερμοκηπίου, από όσα παράγουν το καθένα από 138 κράτη-μέλη του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κλίματος και Κοινότητας των ΗΠΑ (CCI), η αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου λόγω αύξησης των στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ θα οδηγήσει σε συνολικές οικονομικές ζημιές παγκοσμίως 47 δισ. δολαρίων και μάλιστα τη στιγμή που η επιδεινούμενη κλιματική κατάρρευση προκαλεί και στην ίδια τη Βόρειο Αμερική καταστροφικά ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως άγριες πυρκαγιές, ακραία ζέστη, πλημμύρες όπως τις πρόσφατες στο Τέξας, αύξηση της στάθμης της θάλασσας κ.ά.
Ταυτόχρονα, ο προϋπολογισμός Τραμπ για το 2026, επιδεινώνει τα πράγματα λόγω των περικοπών μεταξύ άλλων στις ομοσπονδιακές δαπάνες για την επιστήμη, την εκπαίδευση, τη διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, τη Μετεωρολογική Υπηρεσία και τη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια (περιλαμβανομένης και της ούτως ή άλλως γλίσχρης βοήθειας στις φτωχότερες χώρες για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής). Ταυτόχρονα ο Ντ. Τραμπ απέσυρε τη χώρα του ξανά από την παγκόσμια συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ίσως τη μόνη που έχουν υπογράψει όλα τα κράτη του πλανήτη και υπαναχώρησε εν σχέσει με τον σχεδιασμό Μπάιντεν για επενδύσεις στην ηλιακή και αιολική ενέργεια.
Ο νέος υπουργός Άμυνας του Προέδρου Τραμπ, Πιτ Χέγκσεθ, διέταξε παράλληλα τον τερματισμό δεκάδων μελετών για το κλίμα και προγραμμάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας του Πενταγώνου, που αποσκοπούσαν στο να κάνουν τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις πιο αποτελεσματικές και ανθεκτικές.
Ιστορικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξε ο σημαντικότερος υπεύθυνος παγκοσμίως για την κλιματική κρίση. Σήμερα είναι ο δεύτερος παραγωγός αερίων θερμοκηπίου μετά την Κίνα, που έχει όμως τετραπλάσιο πληθυσμό.
«Υποτίθεται ότι η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών γίνεται για να αυξήσει την εθνική ασφάλεια, αλλά τι είδους ασφάλεια είναι όταν έχουμε περισσότερες ξηρασίες, πλημμύρες, τυφώνες και ανερχόμενη στάθμη θάλασσας;», διερωτάται ο Πάτρικ Μπίγκερ, διευθυντής ερευνών του CCI.
Στην πραγματικότητα βέβαια τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, αφού στη μελέτη του CCI δεν υπολογίστηκαν τα όπλα που πήγαν στην Ουκρανία και το Ισραήλ, συμβάλλοντας στο τρομακτικό οικολογικό κόστος των συνεχιζόμενων συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Σε «κανονικούς» ειρηνικούς καιρούς, η συμβολή των στρατιωτικών δραστηριοτήτων είναι περίπου το 5,5% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Τα παραπάνω δεν αφορούν βέβαια τις τεράστιες και σε μεγάλο βαθμό μη αναστρέψιμες καταστροφές που έχουν ήδη σημειωθεί λόγω των συνεχιζόμενων συρράξεων στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία. Εκτός μιας τερατώδους αύξησης της εκπομπής αερίων θερμοκηπίου, έχουμε μόλυνση της Μεσογείου λόγω των βομβαρδισμών της Γάζας, πιθανή, άγνωστης κλίμακας διαρροή ραδιενέργειας από τις βομβαρδισθείσες πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν, μόλυνση από τη χρήση πυρομαχικών με εμπλουτισμένο (depleted) ουράνιο στη Μέση Ανατολή, αλλά και στον σιτοβολώνα της Ευρώπης και όχι μόνο, την Ουκρανία.
Αν δεν βρεθεί κάποιος τρόπος να αντιστραφεί σύντομα η πολεμική ατμόσφαιρα στον πλανήτη, σε μερικά χρόνια δεν θα συζητάμε για το πώς θα προστατεύσουμε το περιβάλλον, αλλά μάλλον ποιος είναι ο λιγότερο οδυνηρός τρόπος να αυτοκτονήσουμε ως είδος. Μήπως πρέπει να κάνουμε κάτι;
* Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος
Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ-ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Πρακτορείου.