Η Ε.Ε. δεν μπόρεσε να οργανώσει από την αρχή ένα κοινό σχέδιο αντίδρασης στην πανδημία, τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Θεοδωρικάκος, στο συνέδριο του Economist στο Λαγονήσι: «Το ασημένιο τσουνάμι: Ξεπερνώντας τα κύματα της γήρανσης του πληθυσμού στη σκιά του Covid-19».
Ο υπουργός χαρακτήρισε την αντίδραση της Ελλάδας «ταχύτατη, γενναία και σχεδόν υποδειγματική» και επεσήμανε ότι στην πανδημία ο ελληνικός λαός έδειξε μεγάλη ωριμότητα και το πολιτικό σύστημα υπευθυνότητα.
Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, από το βήμα του Economist, σύμφωνα με την ανακοίνωση από το συνέδριο , αναφέρθηκε στις αντικρουόμενες απόψεις που υπήρχαν από τον ΠΟΥ και άλλους διεθνείς οργανισμούς σχετικά με την πανδημία, τονίζοντας ότι στην Ελλάδα «ένα χτυπημένο ΕΣΥ μπόρεσε να αντιδράσει αποτελεσματικά».
«Σήμερα πατήσαμε το κουμπί του ‘Ατλαντα», διεμήνυσε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννης Βρούτσης, αναφερόμενος στο νέο σύστημα ψηφιακής απονομής των συντάξεων, υπό την αντίστοιχη επωνυμία. Όπως είπε, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει μια παθογένεια δεκαετιών, καθώς μέχρι το τέλος του 2021 θα έχει ενταχθεί στο σύστημα της γρήγορης απονομής το 85% των νέων συντάξεων. «Ο κορονοϊός ήταν και μια ευκαιρία, να ξανακοιταχτούμε στα μάτια, και να δούμε τον κόσμο από μια άλλη οπτική», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βρούτσης, ο οποίος στάθηκε στην παράμετρο του ψηφιακού μετασχηματισμού των υπηρεσιών. Ο ίδιος επανέλαβε παράλληλα τη δέσμευση της κυβέρνησης για περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες, μέσα στην επόμενη τετραετία.
Η Δόμνα Μιχαηλίδου, υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σημείωσε: Ως κυβέρνηση χρωστάμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στους πολίτες που άκουσαν τους ειδικούς στη διαχείριση αυτής της πανδημίας. «Ήμασταν τυχεροί και συγχρόνως εργαστήκαμε σκληρά ώστε να έχουμε μηδενικούς θανάτους από κορονοϊό στις κλειστές δομές, σε αντίθεση με άλλες χώρες», υπογράμμισε, τονίζοντας τη σημασία της προστασίας των πιο ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.
.
Από την πλευρά του ο Γιάννης Κεφαλογιάννης, υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών διεμήνυσε το στόχο της κυβέρνησης να διευκολύνει την κινητικότητα των ατόμων μέσα στην πόλη. Ο κ. Κεφαλογιάννης έκανε λόγο για προωθούμενη αναβάθμιση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς ώστε να καταστούν πιο φιλικά στο περιβάλλον και στον πληθυσμό, ιδίως στα άτομα που έχουν τις μεγαλύτερες ανάγκες.
Ο Ανδρέας Ξανθός, τέως υπουργός Υγείας είπε «το ότι αποφύγαμε μια υγειονομική τραγωδία στην Ελλάδα είναι ένα πολύ σημαντικό υγειονομικό και κοινωνικό κεκτημένο» ενώ μίλησε για την πρόκληση που είναι μπροστά μας όσον αφορά την εξέλιξη της πανδημίας το καλοκαίρι και την προετοιμασία για το δεύτερο κύμα. Αναφέρθηκε σε «παλινωδίες και αμφισημίες» και εκτίμησε ότι δόθηκε πρόωρα το σήμα της χαλάρωσης. Ο κ. Ξανθός τόνισε ότι πρέπει να ξεπεραστεί πολύ γρήγορα το «τοξικό κλίμα» που υπάρχει αυτές τις ημέρες στην πολιτική ζωή της χώρας. Υπογράμμισε επίσης ότι η πανδημία λειτούργησε ως μεγεθυντικός φακός, καθώς ανέδειξε τα διαχρονικά ελλείμματα του δημόσιου συστήματος υγείας, το οποίο θα πρέπει να ενισχυθεί σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό. «Χωρίς ενίσχυση των πόρων, η συζήτηση για τη δημόσια υγεία θα μείνει στον αέρα», τόνισε ο κ. Ξανθός.
Εθνική Ασφαλιστική
Ο Χριστόφορος Σαρδελής, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Ασφαλιστικής, κάνοντας σύγκριση μεταξύ Ελλάδας και Σουηδίας, αναφέρθηκε στα διαφορετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη διαχείριση της πανδημίας από χώρα σε χώρα, αναλόγως και των προτεραιοτήτων που έθεσε κάθε κυβέρνηση. Αναφέρθηκε στις διαρκείς αναθεωρήσεις των προβλέψεων για την ανάπτυξη, καθώς και στις συνέπειες που θα έχει η πανδημία για το παγκόσμιο εμπόριο. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα. Επίσης, τόνισε ότι όσον αφορά την ανάγκη για ένα νέο παραγωγικό υπόδειγμα δεν κάναμε όσα βήματα έπρεπε τα προηγούμενα χρόνια και μίλησε για μεταρρυθμίσεις χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο κόστος, όπως η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και η επίσπευση της απονομής της δικαιοσύνης. Ο κ. Σαρδελής ανέφερε χαρακτηριστικά ότι το 75% του χρέους που δημιουργήθηκε τα 15 χρόνια πριν από την κρίση οφειλόταν στα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων, τα οποία χρηματοδοτούσε το κράτος από δικά του ελλείμματα. Τόνισε, επίσης, ότι από τα χρήματα που θα πάρουμε από την Ε.Ε. αναγκαστικά θα δοθεί προτεραιότητα στη στήριξη της απασχόλησης μέσα στο υπάρχον πλαίσιο, αλλά θα πρέπει να επιταχύνουμε και τη διαδικασία των αλλαγών. Ο πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Ασφαλιστικής χαρακτήρισε «δομικό» το πρόβλημα της Ελλάδας όσον αφορά το μικρό μέγεθος της ιδιωτικής ασφάλισης και τα χαμηλά επίπεδα ιδιωτικής αποταμίευσης, που επιδρούν αρνητικά στις επενδύσεις, τονίζοντας ότι αυτό θα πρέπει να αλλάξει.
«Ο τομέας της ασφάλισης μπορεί να είναι στρατηγικός εταίρος του δημόσιου τομέα για να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της οικονομίας. Η πρόταση για το περιβόητο σύστημα τριών πυλώνων αποτελεί μια πολύ γνωστή συνταγή παγκοσμίως και είναι κρίμα να μην επωφεληθούμε από τα μαθήματα που αντλήθηκαν από άλλες κοινωνίες», τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Ασφαλιστικής Σταύρος Κωνσταντάς.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι μια πιθανή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας αναμένεται το δεύτερο εξάμηνο του 2021, με την αξιοποίηση της ανοδικής πορείας που υπήρχε πριν από τον κορωνοϊό, ως μιας τάσης που αναμένεται να επιστρέψει, επισημαίνοντας ότι τα αποτελέσματα θα εμφανιστούν σε μεταγενέστερο στάδιο.
Eurolife ERB
Η Ελλάδα τα πήγε καλύτερα με την πανδημία από ό,τι χώρες με ωριμότερα και βαθύτερα συστήματα υγείας, τόνισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Eurolife ERB Insurance Group και πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι. Μεταξύ άλλων, ο ομιλητής χαρακτήρισε «καταστροφικό κίνδυνο» το “silver tsunami”. Ο κ. Σαρρηγεωργίου αναφέρθηκε στο τι πρέπει να γίνει στο ασφαλιστικό σύστημα για την αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού. Μίλησε για συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με το κράτος να αναλαμβάνει τον ρόλο του «τελικού αντασφαλιστή». Επεσήμανε ότι η γενιά των baby boomers στην Ελλάδα, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, βγαίνει τώρα στη σύνταξη έχοντας μόνο δημόσια ασφάλιση. Το γεγονός ότι ο αριθμός όσων έχουν ιδιωτική ασφάλιση στην Ελλάδα είναι μικρός σε σχέση με άλλες χώρες έχει ως αποτέλεσμα οι Έλληνες να ξοδεύουν πολλά για την υγεία τους από την τσέπη τους, επεσήμανε, και τόνισε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει με τη χρήση φορολογικών κινήτρων και γενικά με το να γίνει πιο προσιτή στον μέσο Έλληνα η ιδιωτική ασφάλιση.
Στη συνεργασία των φαρμακευτικών εταιρειών με την ακαδημαϊκή κοινότητα και τις κυβερνήσεις, στο πλαίσιο της πανδημίας και όχι μόνο, αναφέρθηκε η διευθύνουσα σύμβουλος της MSD Greece, Cyprus & Malta και πρόεδρος της PhRMA Innovation Forum Greece Agata Jakoncic. Μίλησε για τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές στα συστήματα υγείας, για ένα νέο όραμα υγείας, καθώς δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην προ του Covid-19 κατάσταση, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Jakoncic. Μίλησε επίσης για την ανάγκη ολιστικής προσέγγισης, σχεδίου για μείωση των ανισοτήτων και αξιοποίησης των ηλεκτρονικών δεδομένων των ασθενών. Ακόμα, η ίδια αναφέρθηκε στην ανάγκη συμμετοχικής στρατηγικής όσον αφορά την καινοτομία και σωστή κατανομή των πόρων, ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερο κόστος, καθώς και στην ανάγκη μιας πιο αποτελεσματικής και διαφανούς φαρμακευτικής αγοράς.
Η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού και η δημογραφική κρίση
Ο Τάσος Γιαννίτσης, ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ, π. υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είπε: «Το 2020 το ασφαλιστικό θα επιδεινωθεί από τρία αίτια: α) τη μείωση του ΑΕΠ β) τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και γ) κάθε τυχόν πρόσθετη παροχή».Ο ίδιος σημείωσε, το ασφαλιστικό μπορεί θεωρητικά να συνεχίσει ως έχει, αλλά με ένα τεράστιο κόστος: τη θεαματική διάβρωση της βιωσιμότητας κρίσιμων οικονομικών, κοινωνικών και αναπτυξιακών σχέσεων. Σύμφωνα με στοιχεία τα οποία παρέθεσε ο κ. Γιαννίτσης, οι συνολικές δαπάνες του κράτους για συντάξεις αυξήθηκαν από 7 δισ. ευρώ το 2001 σε περίπου 17 δισ. ευρώ το 2018, δηλαδή από 5% του ΑΕΠ σε 9%-9,5%. Αθροιστικά για το 2000-2018 έφτασαν τα 289 δις. ευρώ. Για τη δεκαετία 2000-2009 αυτή η κρατική δαπάνη αντιπροσώπευε πάνω από το 70% της συνολικής αύξησης του δημόσιου χρέους.
Ο Πλάτων Τήνιος, οικονομολόγος, αναπληρωτής καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς (μέσω Skype) αναφέρθηκε στο φαινόμενο της γήρανσης και της μακροβιότητας, κάνοντας μνεία των σχετικών δεδομένων που υπήρχαν μέχρι τον Φεβρουάριο του 2020 και αυτών που προέκυψαν από την πανδημία. Στο πλαίσιο αυτό τόνισε ότι αναθεωρείται η αντίληψη πως μπορεί να υπάρχει επιλογή μεταξύ προστασίας της οικονομίας και προστασίας της υγείας. Ο κ. Τήνιος τόνισε επίσης ότι η πανδημία φαίνεται να επιταχύνει προϋπάρχουσες τάσεις όσον αφορά τη μακροβιότητα, ενώ αυξάνει την υγειονομική και την κοινωνική ανισότητα, οι οποίες αλληλοτροφοδοτούνται. Μίλησε για την ανάγκη μιας νέας, πιο ευέλικτης «αρχιτεκτονικής» όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ φορέων, θεσμών, βαθμίδων και ειδών προστασίας. Σε συνθήκες αβεβαιότητας το κράτος έχει το προβάδισμα, χρειάζεται όμως συστράτευση με τον ιδιωτικό τομέα για να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες, επεσήμανε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Το «κλειδί» για την ανάπτυξη στην Ελλάδα είναι μια γενναία συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, υπογράμμισε ο καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς και πρόεδρος του Ινστιτούτου για τα Οικονομικά της Γήρανσης Μιλτιάδης Νεκτάριος. Όπως είπε, οι παρεμβάσεις θα πρέπει να κινηθούν πάνω σε τρεις άξονες: α) μείωση εισφορών κατά 30% β) εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού συστήματος με παράλληλη μείωση του διανεμητικού συστήματος γ) δραστική μείωση του λεγόμενου αφανούς χρέους των συντάξεων, το οποίο υπερβαίνει το εθνικό χρέος, μέσα στην επόμενη 20ετία. Με τον τρόπο αυτόν, σύμφωνα με τον κ. Νεκτάριο, η χώρα θα έχει ένα ασφαλιστικό σύστημα το οποίο θα διατηρεί τις ίδιες παροχές, αλλά θα είναι φτηνότερο και πιο ευνοϊκό για την περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας.
Ο Αθανάσιος Εξαδάχτυλος, πρόεδρος Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου ανέφερε: Κατά τη διάρκεια της πανδημίας και σε κλίμα αλληλεγγύης η ιατρική κοινότητα συνέβαλε στην κάλυψη του κενού της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην Ελλάδα. «Ξοδεύουμε περίπου 400 εκατ. ευρώ τον χρόνο για την πρωτοβάθμια υγεία. Αν δίναμε περισσότερα θα εξοικονομούσαμε τα διπλά χρήματα από τη δευτεροβάθμια», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Εξαδάχτυλος, ο οποίος μίλησε για μειωμένη χρηματοδότηση στον τομέα της υγείας και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, αναφέρθηκε στη συμβολή του ιδιωτικού τομέα και ευρύτερα εξέφρασε την εκτίμηση ότι γεννά αισιοδοξία η πειθαρχία της ελληνικής κοινωνίας υπό δύσκολες συνθήκες. «Η κατάσταση είναι υπό έλεγχο και εκτιμάμε ότι θα παραμείνει έτσι όσο οι πολίτες θα ακούν τους ειδικούς και θα ακολουθούν τις οδηγίες», σημείωσε ο κ. Εξαδάχτυλος.
Η Λούκα Κατσέλη, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ και πρώην υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ανέφερε πως το γεγονός ότι αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής σημαίνει ότι δημιουργείται μια νέα δυναμική αγορά, ευημερίας και ευεξίας, η οποία συνιστά μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, παρέθεσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία 691 εκατ. διεθνή ταξίδια γίνονται από τουρίστες που επιζητούν καλύτερη ευεξία. Η συγκεκριμένη αγορά ανέρχεται σε 563 δις και έχει την Ευρώπη στο επίκεντρο, ανέφερε. Αναφερόμενη στις αντίστοιχες υπηρεσίες, υποστηριζόμενης διαβίωσης, η κ. Κατσέλη εξέφρασε τον προβληματισμό ότι μέχρι σήμερα η Ελλάδα είναι απούσα, φέρνοντας το παράδειγμα των πολυάριθμων ανεκμετάλλευτων ιαματικών πηγών, οι οποίες βρίσκονται αθροιστικά σε 822 περιοχές ανά την επικράτεια.
Ο Γιάννης Τούντας, καθηγητής Ιατρικής Σχολής, Πανεπιστήμιο Αθηνών είπε από το βήμα του συνεδρίου: «Ο Τουρισμός Τρίτης Ηλικίας, αποτελεί πλέον, ένα σημαντικό μέρος της τουριστικής βιομηχανίας σε πολλές αναπτυσσόμενες και αναπτυγμένες χώρες». Όπως είπε, μια ειδική μορφή τουρισμού που προτιμούν κυρίως οι ηλικιωμένοι είναι ο Τουρισμός μακράς διαρκείας διαμονής (long-stay tourism), με την αγορά ή μακροχρόνια ενοικίαση δευτερογενούς κατοικίας. Το 7,3% των ενηλίκων κατοίκων της ΕΕ-27 δηλώνει πως επιθυμεί να μεταναστεύσει στο εξωτερικό μετά τη συνταξιοδότησή του. «Στις περιπτώσεις αυτές, καθίσταται προφανές ότι οι ηλικιωμένοι χρειάζονται μικρότερα σπίτια σε διαφορετική τοποθεσία, που να προσφέρει όμως τις αναγκαίες γι’ αυτούς υποδομές και υπηρεσίες (συγκοινωνίες, περίθαλψη, κ.α)», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο κ. Τούντας.
Πέρα από τη μη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού, η δημογραφική κρίση υποσκάπτει γενικά της προοπτικές ανάπτυξης μιας χώρας, ανέφερε από το βήμα του Economist η αναπληρώτρια καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αλεξάνδρα Τραγάκη και τόνισε ότι, παρόλα αυτά, το δημογραφικό ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως πρόκληση και όχι ως πρόβλημα, και ένας λόγος για αυτό είναι ότι έχει προκύψει ως αποτέλεσμα δύο τεράστιων επιτυχιών της ανθρωπότητας, του ελέγχου των γεννήσεων και της αύξησης του προσδόκιμου ζωής. Η κ. Τραγάκη μίλησε για ανάγκη ολικού επαναπροσδιορισμού της οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας, καθώς για τις επόμενες δεκαετίες θα αυξάνεται όχι μόνο ο αριθμός των ανθρώπων άνω των 50 ετών αλλά και οι δυνατότητές τους, ενώ θα πρέπει να κρατήσουμε οικονομικά και κοινωνικά ενεργούς των ανθρώπων άνω των 65 ετών. Αυτό, μεταξύ άλλων, μπορεί να επιτευχθεί, τόνισε, με τη διά βίου κατάρτιση και τη διάδοση των νέων τεχνολογιών. Έκανε λόγο για «αργυρή οικονομία», την οποία χαρακτήρισε «μεγάλη αναπτυξιακή ευκαιρία». Η κ. Τραγάκη επεσήμανε ότι η πανδημία δεν δρα εξισωτικά -αντίθετα, δημιουργεί κίνδυνο αύξησης των ανισοτήτων-, αλλά δρα ως επιταχυντής εξελίξεων. Όπως τόνισε, καταφέραμε να αλλάξουμε μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες τον τρόπο που ζούμε, μετακινούμαστε, εργαζόμαστε, συναλλασόμαστε και αυτό μπορεί να βοηθήσει στις αναγκαίες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.
Τέλος ο Alasdair Ross, διευθυντής, The Economist Intelligence Unit, countries’ editor, ετήσια έκδοση “The World in…” χαρακτήρισε «Ιστορική απόφαση» της Ε.Ε. το σχέδιο για χρηματοδότηση της ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας με 750 δισ.και το γεγονός ότι ένα μέρος του ποσού αυτού θα προέρχεται από κεφάλαια που θα δανειστεί η ίδια η Ε.Ε. ως σύνολο. Ο πρόεδρος του συνεδρίου αναφέρθηκε στην καλή απόδοση της Ελλάδας όσον αφορά τη διαχείριση της πανδημίας αλλά και στις συνέπειες που είχαν άλλες χώρες ως αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων. Κάνοντας σύγκριση με την επιδημία της ισπανικής γρίπης πριν από έναν αιώνα, τόνισε ότι θα πρέπει να αποφευχθεί ένα δεύτερο κύμα με περισσότερες απώλειες από το πρώτο, καθώς κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσαν να το αντέξουν οι οικονομίες μας. Ο κ. Ross επεσήμανε ότι ποτέ πριν δεν υπήρξε περίπτωση όπου οι προγνώσεις για την ανάπτυξη να αναθεωρηθούν με τόσο ριζικό τρόπο μέσα σε μια χρονιά, ενώ αναφέρθηκε στα έτη ανάπτυξης που έχουν απολέσει διάφορες οικονομίες λόγω της πανδημίας και στα κοινωνικά ζητήματα που ανακύπτουν από αυτήν.