του Mathieu Bock-Côté*
Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, τον περασμένο Νοέμβριο, σηματοδότησε μια αλλαγή εποχής, και όλοι το κατάλαβαν αμέσως. Οι περισσότεροι Αμερικανοί την εισέπραξαν ως μια μορφή εσωτερικού 1989, με την πτώση ή εν πάση περιπτώσει την αποσταθεροποίηση αυτού που μάθαμε να ονομάζουμε «γουοκισμό». Η Αμερική ονειρεύεται έτσι να ξαναβρεί τη Δύση, αποκαθιστώντας ακόμη και τους πιονιέρους. Εδώ και μερικές εβδομάδες δεν είναι πια της μόδας να μιλάει κανείς άσχημα για την προέλευση της χώρας. Εξού και η βούληση του Τραμπ να προωθήσει έναν κατακτητικό καπιταλισμό που θα αποτυπώνει το αμερικανικό όνειρο. Η βαθιά Αμερική, άλλωστε, θεωρούσε πάντα τον σοσιαλισμό ξένο ιδεολογικό σώμα.
Ο λόγος του Τραμπ μετά την ορκωμοσία του και οι ημέρες που ακολούθησαν επιβεβαίωσαν αυτή την επιθυμία για ρήξη: τα διατάγματα που υπεγράφησαν δεν μαρτυρούν τόσο μια αυταρχική στροφή όσο μια επιθυμία να αποκατασταθεί η πολιτική ισχύς της κάλπης. Η μέθοδος των διαταγμάτων ενσαρκώνει μια μορφή δημοκρατικού καισαρισμού που παραπέμπει σε έναν βοναπαρτισμό α-λα αμερικανικά. Η προεδρία του Τραμπ θα μεταμορφώσει τη χώρα.
Η Ευρώπη δεν δείχνει να ακολουθεί αυτό το κίνημα, λες και μετά τις δύο Γερμανίες του 20ού αιώνα αποκαλύπτονται σήμερα δύο Δύσεις: η αμερικανική και η ευρωπαϊκή. Η δυτική Ευρώπη μοιάζει λίγο με μια μετενσάρκωση της Ανατολικής Γερμανίας. Το δείχνει η προσπάθειά της να υψώσει ένα επικοινωνιακό τείχος, ώστε οι πολίτες της να μην έχουν πρόσβαση στον έξω κόσμο και στην «πέραν του Ατλαντικού προπαγάνδα». Η ΕΕ δείχνει να είναι το ύστατο καταφύγιο της παγκοσμιοποιημένης ουτοπίας. Οι ουτοπίες δυσκολεύονται να πεθάνουν: η σοσιαλδημοκρατία επιδιώκει περισσότερο από ποτέ να ελέγχει τη ζωή των κοινωνιών με ένα πακέτο νόμων, των οποίων το θεμέλιο είναι σήμερα το Green Deal.
Οι ουτοπίες όμως δεν επιβιώνουν στο κενό. Λειτουργούν σήμερα ως σύστημα νομιμοποίησης των συμφερόντων μιας κάστας, μιας νομενκλατούρας όπως λέγαμε παλιά. Μια τέτοια κάστα κυριαρχεί στη δυτική Ευρώπη, όπου οι εκλογές χρησιμεύουν περισσότερο για να εκδηλώνουν οι λαοί τη δυσαρέσκειά τους. Η φιλοευρωπαϊκή κάστα φοβάται σήμερα τη μεγάλη σκούπα και θα κάνει τα πάντα για να την εμποδίσει.
Προκύπτουν έτσι από αυτό το πορτρέτο δύο Δύσεις, η καθεμιά από τις οποίες θεωρεί ότι ενσαρκώνει την κατεύθυνση της Ιστορίας και την αλήθεια του πολιτισμού μας. Η τραμπική Αμερική επιδεικνύει μια ανησυχητική τάση κυριαρχίας στη βορειοαμερικανική ζώνη, ενώ η δυτική Ευρώπη εφευρίσκει εκ νέου το μπρεζνιεφικό δόγμα της περιορισμένης κυριαρχίας για να εμποδίσει τις χώρες που την αποτελούν να ακολουθήσουν τη δική τους πορεία.
(*) O Ματιέ Μποκ-Κοτέ είναι αρθρογράφος της Figaro
(Πηγή: Le Figaro)
Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ-ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του Πρακτορείου.