Μία νέα πρωτοποριακή εφαρμογή που θα λειτουργεί σαν ένα google map ευεξίας, πρόκειται να είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο του 2025 αρχικά για εργαζόμενους εταιρειών και στη συνέχεια για το ευρύ κοινό. Όπως δηλώνει στο Πρακτορείο Fm και στην Τάνια Μαντουβάλου o καθηγητής Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας, επικεφαλής ερευνητής στο Πανεπιστήμιο «Μπικόκα» του Μιλάνου, και επιστημονικά υπεύθυνος της συγκεκριμένης εφαρμογής Αντώνιος Ντακανάλης, πρόκειται για ένα app που θα λειτουργεί ως προσωπικός προπονητής. «Ουσιαστικά, θα αλληλοεπιδρά και θα ενισχύει το επίπεδο της ευεξίας των εργαζομένων, λαμβάνοντας υπόψιν τις εκάστοτε ανάγκες και τα χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου για κάθε πτυχή της ζωής του σωματική, ψυχική και κοινωνική. Θα είναι σαν ένα google map που αντιλαμβάνεται τα επίπεδα ευεξίας ενός χρήστη μέσω απαντήσεων σε απλές ερωτήσεις στο κινητό και ανάλογα θα του παρέχεται εξειδικευμένη και πάντα κλινικά τεκμηριωμένη καθοδήγηση πχ για ποιοτικότερο ύπνο, αλλαγή διατροφικών συνηθειών, ορθή ενσωμάτωση σωματικής δραστηριότητας ή για τεχνικές μείωσης του στρες, διαχείριση μίας γκάμας δυσλειτουργικών συναισθημάτων, σκέψεων και συμπεριφορών από τον εκνευρισμό μέχρι το θυμό».
Εξατομικευμένη φροντίδα
Το βασικό πλεονέκτημα αυτού του app, λέει ο Επιστημονικά Υπεύθυνος του Εργαστήριου Εφαρμοσμένης Ψηφιακής Ψυχικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, είναι ότι φροντίζει εξατομικευμένα την ψυχική υγεία και την ευεξία των εργαζομένων, και ήδη το έχουν υιοθετήσει δύο ευρωπαϊκοί κολοσσοί αυτοκινητοβιομηχανίας για τους εργαζόμενους τους. Χρησιμοποιείται σε διάφορα σημεία του πλανήτη και κυκλοφορεί σε έξι γλώσσες. Ο διεθνούς φήμης ψυχίατρος με πολυετή πείρα στο συντονισμό προγραμμάτων προάσπισης της ψυχικής υγείας και ευημερίας στο χώρο της εκπαίδευσης και του σύγχρονου επιχειρείν, παραχωρεί τη συνέντευξη ενόψει της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας στις 10 Οκτωβρίου που για το 2024 είναι αφιερωμένη στον χώρο της εργασίας. Μέσω αυτής της θεματικής ο ΠΟΥ και η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας που δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 150 χώρες, χτυπάνε καμπανάκι για την ψυχική υγεία των εργαζομένων.
Ένας στους 5 εργαζόμενους υποφέρει από ψυχική νόσο – 2 τρισ. δολάρια ετησίως κοστίζει η απώλεια παραγωγικότητας λόγω κατάθλιψης
Γιατί κατά τη γνώμη σας το θέμα της παγκόσμιας μέρας εστιάζει στον εργασιακό χώρο, είναι το πρώτο ερώτημα που τίθεται στον κ. Ντακανάλη: «Γιατί πολύ απλά τα νούμερα είναι αμείλικτα. Σήμερα 1 εργαζόμενος στους 5 υποφέρει από ψυχική νόσο και δυσλειτουργεί και από τους πάσχοντες που χρήζουν βοήθεια, 1 στους 4 θα απευθυνθεί σε ειδικό ψυχικής υγείας. Οι υπόλοιποι δυστυχώς, ιατροπορεύονται μόνοι τους, για διάφορους λόγους οικονομικούς, άγνοιας, αλλά κυρίως ντροπής και στίγματος». Όπως επισημαίνει ο ειδικός, τα προβλήματα ψυχικής υγείας που δεν αντιμετωπίζονται, όπως η κατάθλιψη και το άγχος που είναι τα πιο διαδεδομένα στους χώρους εργασίας παγκοσμίως, έχουν μετρήσιμες συνέπειες από τη μείωση της εργασιακής αποδοτικότητας και τη λήψη λανθασμένων ή παρακινδυνευμένων αποφάσεων, μέχρι και την αύξηση των απουσιών από το χώρο εργασίας. «Πέρυσι τα προβλήματα ψυχικής υγείας ήταν η 4η συχνότερη αιτία απουσιών λόγω ασθένειας, ενώ η απώλεια παραγωγικότητας μόνο ως αποτέλεσμα της κατάθλιψης και του άγχους εκτιμάται ότι κοστίζει ετησίως στην παγκόσμια οικονομία σχεδόν 2 τρισεκατομμύρια δολάρια».
ΠΟΥ : Κάντε Προτεραιότητα την Ψυχική Υγεία στον Εργασιακό Χώρο
Σύμφωνα με τον καθηγητή σε όλο τον κόσμο εργαζόμενοι, οικογένειες, επιχειρήσεις και ολόκληρες οικονομίες βιώνουν τον αντίκτυπο των προβλημάτων ψυχικής υγείας, ανεξάρτητα από το αν αυτά προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από την εργασία και τις δυσμενείς εργασιακές συνθήκες (π.χ. υπερβολικό φόρτο εργασίας, εξαντλητικά ωράρια, περιορισμένη υποστήριξη και αυταρχική εποπτεία, διακρίσεις, παρενόχληση και εκφοβισμός, ασαφή εργασιακά καθήκοντα και οργανωτικοί στόχοι) ή από άλλους παράγοντες. «Για αυτό και φέτος ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας με το σύνθημα “Κάντε Προτεραιότητα την Ψυχική Υγεία στον Εργασιακό Χώρο”. Το θέμα μάς αφορά άλλωστε όλους και υπογραμμίζει τη σημασία εκπαιδευτικών και άλλων εξατομικευμένων δράσεων για την προστασία και την προαγωγής της ψυχικής υγείας και ευημερίας όλων των εργαζομένων σε κάθε είδους εργασιακό περιβάλλον από τις μεταφορές και το εμπόριο μέχρι τη βιομηχανία και τη ναυτιλία, προς όφελος των ανθρώπων, των οργανισμών και των κοινοτήτων».
Αυξήθηκαν την τελευταία πενταετία οι προσδοκίες των εργαζομένων για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας
Ένα άλλο σημείο που θίγει ο κ. Ντακανάλης είναι οι προσδοκίες των εργαζομένων σχετικά με την υποστήριξη της ψυχικής υγείας από τις επιχειρήσεις, οι οποίες όπως λέει, έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία πέντε χρόνια, ειδικά ανάμεσα στους νέους με τη συντριπτική πλειονότητα να δηλώνει ότι θα άφηνε μια δουλειά εάν επηρέαζε αρνητικά την ψυχική της υγεία, και ότι αναζητά μια καλή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και ισχυρές πολιτικές που υποστηρίζουν την ευημερία στην εργασία. «Πρόσφατα, εκτιμήθηκε, ότι για κάθε 1 δολάριο που επενδύεται σε πρωτοβουλίες για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και την υποστήριξη των εργαζομένων με προβλήματα ψυχικής υγείας, υπάρχει απόδοση περίπου 5,5 δολαρίων σε παραγωγικότητα». Η επένδυση στην ψυχική υγεία δεν είναι λοιπόν ούτε συμπόνια ούτε πολυτέλεια – είναι ανάγκη των καιρών και στρατηγική επιχειρηματική απόφαση που ωφελεί όλους, σχολιάζει ο ψυχίατρος, για να συμπληρώσει στη συνέχεια ότι «ο εταιρικός κόσμος εξελίσσεται και αντίστοιχα εξελίσσονται και οι πρωτοβουλίες και στρατηγικές ψυχικής υγείας που οι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις υιοθετούν για τους ανθρώπους τους, από 24ωρη τηλεφωνική γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης μέχρι ψυχιατρική παρέμβαση και συνεδρίες ψυχοθεραπείας ακόμα και εν ώρα εργασίας. Αυτές οι πρωτοβουλίες, αν και σημαντικές, αφορούν μόνο όσους είναι σε κρίση».
Τα σύγχρονα προγράμματα εργασιακής ευημερίας οφείλουν να έχουν προληπτικό χαρακτήρα
Όμως, όπως πρόσφατα συζητήθηκε στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, το θέμα, επισημαίνει ο κ. Ντακανάλης, είναι να παρέμβουν οι επιχειρήσεις έγκαιρα για να μη φτάσουν οι εργαζόμενοι στην κρίση, στο κόκκινο, που κοστίζει σε ανθρώπινο και οικονομικό επίπεδο. «Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα σύγχρονα προγράμματα εργασιακής ευημερίας οφείλουν να έχουν ολιστικό και προληπτικό χαρακτήρα, όπως οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για έξυπνα κινητά τηλέφωνα, οι οποίες ενισχύουν εξατομικευμένα την ψυχική υγεία και ολιστική ευημερία όλων των εργαζομένων, έχουν πολύ χαμηλό ανά εργαζόμενο κόστος και υψηλή απόδοση και είναι η σύγχρονη τάση και το μέλλον στον χώρο εργασίας». Τι παθογένειες διαπιστώνετε στο ελληνικό εργασιακό περιβάλλον μετά από μία δεκαετή οικονομική κρίση και στην συνέχεια, μία πανδημία στην οποία αρκετοί άνθρωποι έχασαν ανθρώπους, δουλειές, ή ακόμα και κάποιοι τον εαυτό τους μέσα στα λοκ ντάουν. Είχε πολλά πένθη αυτή η περιπέτεια για όλο τον πλανήτη, είναι ένα ακόμη ερώτημα που τίθεται στον διακεκριμένο επιστήμονα.
Έως και 5 μονάδες πάνω από το μέσο όρο της Ευρώπης το άγχος και η κατάθλιψη στην Ελλάδα
«Η κατάσταση στην ψυχική υγεία όλων των Ελλήνων, αλλά και των εργαζομένων είναι επιβαρυμένη. Σύμφωνα με πρόσφατη παγκόσμια έρευνα του ομίλου Αdecco, που ανέδειξε το μέγεθος της επιβάρυνσης της ψυχικής υγείας, λόγω πανδημίας, οι Έλληνες και φέτος βρίσκονται στην τελευταία θέση μεταξύ των υπολοίπων Ευρωπαίων πολιτών. Αν δούμε στατιστικά διεθνών οργανισμών όπως του ΟΟΣΑ, θα διαπιστώσουμε ότι στην Ελλάδα όπου το άγχος και η κατάθλιψη είναι τα πιο διαδεδομένα προβλήματα στον εργασιακό χώρο, έχουν ποσοστά που είναι πάνω από το μέσο όρο τουλάχιστον 4-5 μονάδες από τους υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Προφανώς και άλλες χώρες πέρασαν πανδημία όπως εμείς, αλλά εμείς δεν είχαμε αντανακλαστικά. Δεν βελτιώσαμε τα ποσοστά μας όσον αφορά το άγχος και την κατάθλιψη, όπως έγινε σε άλλες χώρες και παρέμειναν στάσιμα και πάντα πιο υψηλά. Και αυτό γιατί πιστεύω ότι έχει εισχωρήσει στο DNA μας η οικονομική ανασφάλεια, λόγω της κρίσης. Αυτό δρα σωρευτικά, επιβαρύνει την ψυχική υγεία και δυστυχώς, συμβαίνει στη χώρα μας εδώ και μία 15ετία. Και όλο αυτό δημιουργεί ένα κλίμα αβεβαιότητας που διαταράσσει ουσιαστικά τον τρόπο που λειτουργούμε, κοιμόμαστε, τρώμε, εργαζόμαστε και αποδίδουμε».
* Ο κ. Ντακανάλης το 2022 κατατάχθηκε για άλλη μία φορά ανάμεσα στους 50 καλύτερους επιστήμονες παγκοσμίως στον τομέα της ψυχικής υγείας και στους 10 καλύτερους παγκοσμίως στη χρήση νέων τεχνολογιών στον τομέα της ψυχικής υγείας και ευεξίας (wellbeing). Έχει τιμηθεί με περισσότερα από 50 τοπικά, εθνικά και διεθνή βραβεία για το πλούσιο κλινικό, διδακτικό, επιστημονικό και συγγραφικό του έργο και συγκαταλέγεται στο 2% των περισσότερο διαδραστικών επιστημόνων με βάση τις αξιολογήσεις του Harvard και τη διεθνή έκδοση για την ιατρική φροντίδα Who’s Who.