Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε χθες Τρίτη το βράδυ ότι η χώρα του θα συνεχίσει το 2025 να αγωνίζεται, τόσο στο «πεδίο της μάχης», αλλά και στο «τραπέζι των διαπραγματεύσεων» για να τελειώσει ο πόλεμος που άρχισε πριν από σχεδόν τρία χρόνια, με την εισβολή του ρωσικού στρατού, στο τελευταίο του διάγγελμα το 2024, χρονιά που σημαδεύτηκε από ευρείας κλίμακας ρωσική προέλαση.
«Κάθε μέρα της χρονιάς που έρχεται, το καθήκον μας είναι να αγωνιστούμε ώστε η Ουκρανία να είναι επαρκώς ισχυρή. Διότι μόνο μια τέτοια Ουκρανία θα γίνεται σεβαστή και θα εισακούεται. Τόσο στο πεδίο της μάχης, όσο και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», είπε ο αρχηγός του ουκρανικού κράτους στο διάγγελμά του προς το έθνος για το νέο έτος.
Το 2024 ήταν δύσκολο για το Κίεβο. Ο ρωσικός στρατός κατέλαβε σχεδόν 4.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα τη χρονιά που πέρασε, αντιμέτωπος με τον ουκρανικό στρατό που αντιμετώπιζε δυσκολίες. Πρόκειται για έκταση επταπλάσια από το 2023. Και η χρονιά που μόλις άρχισε αναγγέλλεται αβέβαιη για το Κίεβο, ιδίως εξαιτίας των αμφιβολιών για το αν η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να παρέχει υποστήριξη στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.
Τους τελευταίους μήνες δίνει και παίρνει η σεναριολογία για ενδεχόμενες νέες ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια πολέμου που έχει αφήσει πίσω εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες και στα δυο στρατόπεδα.
Ο ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι είπε πως εύχεται να υπάρξει «δίκαιη ειρήνη» το 2025, παρότι ο στρατός του τερμάτισε τη χρονιά σε άμυνα, αντιμέτωπος με τον ρωσικό που προελαύνει παρά τις μεγάλες απώλειες.
Ευχήθηκε «το 2025 να είναι η δική μας χρονιά. Η χρονιά της Ουκρανίας. Ξέρουμε πως η ειρήνη δεν θα μας δοθεί δώρο, αλλά θα κάνουμε τα πάντα για να σταματήσουμε τη Ρωσία και να τερματίσουμε τον πόλεμο», σημείωσε.
Οι συνέπειες για τους Ουκρανούς παραμένουν τεράστιες. Οι εσωτερικά εκτοπισμένοι και οι πρόσφυγες είναι εκατομμύρια. Οι ακατάπαυστοι ρωσικοί βομβαρδισμοί, ειδικά αυτοί που βάζουν στο στόχαστρο την ενεργειακή υποδομή, βυθίζουν συχνά τον άμαχο πληθυσμό στο σκοτάδι και στο κρύο εν μέσω του βαρύ ουκρανικού χειμώνα.
Από την πλευρά του ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν εξέφρασε στα μέσα Δεκεμβρίου ικανοποίηση για την προέλαση των στρατευμάτων του, διαβεβαιώνοντας πως έχουν «την πρωτοβουλία» στα πεδία των μαχών έπειτα από μια χρονιά που αποτέλεσε «σημείο καμπής», κατ’ αυτόν.
Στη δική του ομιλία για το νέο έτος χθες, ο κ. Πούτιν δεν αναφέρθηκε ρητώς στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά δεν παρέλειψε να αναφερθεί στους ρώσους στρατιώτες, που εξήρε για το «θάρρος» και τον «ηρωισμό» τους.
Σύμφωνα με ανάλυση του Γαλλικού Πρακτορείου με βάση δεδομένα του αμερικανικού ινστιτούτου για τη μελέτη του πολέμου (Institute for the Study of War, ISW) ως την 30ή Δεκεμβρίου, οι άνδρες του μπόρεσαν να προελάσουν κατά 3.985 τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2024. Πρόκειται για επταπλάσια έκταση από ό,τι το 2023 (584 τετραγωνικά χιλιόμετρα).
Αντιμέτωπες με εχθρό που διαθέτει αριθμητικό και υλικό πλεονέκτημα οι ουκρανικές δυνάμεις υποχώρησαν με ρυθμό που επιταχύνθηκε από το φθινόπωρο, ειδικά στο ανατολικό μέτωπο: ο Νοέμβριος (725 τετραγωνικά χιλιόμετρα) και ο Οκτώβριος (610) ήταν οι δυο μήνες που ο ρωσικός στρατός κατέλαβε τις μεγαλύτερες εκτάσεις από τον Μάρτιο του 2022 και τις πρώτες εβδομάδες της εισβολής.
Με αυτό το φόντο, οι ερωτήσεις που μένει να απαντηθούν είναι πολλές.
Η επόμενη χρονιά θα «κρίνει ποιος θα επικρατήσει», προεξοφλούσε τον Νοέμβριο ο ουκρανός πρόεδρος δηλώνοντας και τότε πως ελπίζει να εξασφαλιστεί «δίκαιη ειρήνη» το 2025.
Στο Κίεβο, η ευχή του βρίσκει σύμφωνους πολλούς. «Θέλω να έρθει επιτέλους ειρήνη στην Ουκρανία, να σταματήσει να πεθαίνει κόσμος», είπε η Κατρίνα Τσέμεριζ, εκπαιδευτικός.
«Οι πάντες δεν έχουν παρά μόνο μια ευχή, μόνο ένα όνειρο: ότι η Ουκρανία θα κερδίσει και ότι θα ανακαταληφθούν όλα τα εδάφη μας», είπε από την πλευρά της η Τατιάνα, δημόσια λειτουργός που δεν θέλησε να δώσει το επώνυμό της.
Κι αυτό καθώς η Ρωσία κατέχει περί το 20% της αχανούς ουκρανικής επικράτειας και η επιστροφή στην εξουσία στις ΗΠΑ την 20ή Ιανουαρίου αυξάνει περαιτέρω την αβεβαιότητα.
«Αισθάνομαι ορισμένη αγωνία», παραδέχθηκε η Κατερίνα Τσέμεριζ, καθώς ο αμερικανός εκλεγμένος πρόεδρος έχει καλέσει να κηρυχθεί «αμέσως» κατάπαυση του πυρός κι έχει διαβεβαιώσει πως θα εξασφαλίσει τη σύναψη συμφωνίας ειρήνης ανάμεσα στις δυο χώρες – δίχως να αποκαλύψει λεπτομέρειες μέχρι τώρα.
Οι ΗΠΑ είναι ο κυριότερος δανειστής και προμηθευτής όπλων της Ουκρανίας. Αν η αμερικανική υποστήριξη μειωνόταν, οι συνέπειες θα ήταν δυσβάστακτες.
«Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θέλει και μπορεί να καταλήξουμε στην ειρήνη και να τερματίσει την επίθεση του Πούτιν», είπε χθες ο κ. Ζελένσκι, που αξιώνει πάντα η χώρα του να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας πριν καν αρχίσει διαπραγμάτευση με τη Μόσχα.
Σε τυχόν τέτοιο εγχείρημα αναμένεται να ωφεληθεί από το γεγονός ότι ο στρατός του κατέχει ακόμη από τον Αύγουστο αρκετές εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα της ρωσικής περιφέρειας Κουρσκ, αγκάθι στο πόδι του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ωστόσο αυτός ο τελευταίος μπορεί να λογαριάζει πλέον στην υποστήριξη χιλιάδων στρατιωτικών από τη Βόρεια Κορέα, τουλάχιστον σύμφωνα με το Κίεβο, τη Σεούλ και δυτικές πρωτεύουσες. Έχει εξάλλου πολλαπλασιάσει τις προειδοποιήσεις του για τον κίνδυνο παγκοσμίου πολέμου αν η Δύση ενισχύσει περαιτέρω την υποστήριξή της στην Ουκρανία, διαθέτοντάς της ιδίως πυραύλους πιο μακρού βεληνεκούς.
Ο ένοικος του Κρεμλίνου εξακολουθεί να απαιτεί την παράδοση της Ουκρανίας, την αποκήρυξη της προοπτικής ένταξής της στο NATO και τις ουκρανικές περιφέρειες που έχει ανακοινώσει πως προσαρτήθηκαν στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Τη νύχτα της Δευτέρας προς Τρίτη, η Ουκρανία υπέστη επιδρομές με 21 πυραύλους και περίπου σαράντα drones εφόρμησης, με τις δυνάμεις του Κιέβου να διαβεβαιώνουν πως καταρρίφθηκαν 7 και 16 αντίστοιχα. Ο ρωσικός στρατός ανακοίνωσε πως έπληξε «στρατιωτικό αεροδρόμιο» και βιομηχανία του ουκρανικού «στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος».
Στη ρωσική πλευρά, επίθεση ουκρανικών drones προκάλεσε πυρκαγιά σε εγκατάσταση αποθήκευσης καυσίμων στην περιφέρεια Σμαλένσκ, κάπου 500 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή από το Κίεβο, σύμφωνα με τον περιφερειάρχη, ενέργεια που επιβεβαιώθηκε κατόπιν από τον ουκρανικό στρατό.