Τα σύγχρονα συστήματα υγείας και τα καινοτόμα φάρμακα, όπως αυτά για τον καρκίνο, σώζουν ζωές αλλά απαιτούν την εξασφάλιση βιώσιμης χρηματοδότησης, επισημάνθηκε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από τους συμμετέχοντες στο πάνελ με θέμα «Χρηματοδότηση της καινοτομίας για τον καρκίνο» που οργανώθηκε στο πλαίσιο της πέμπτης ετήσιας «Συνόδου για τον Καρκίνο στην Ελλάδα».
Άρης Αγγελής
«Το θέμα της βιωσιμότητας αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα σύγχρονα συστήματα υγείας, δεδομένων όλων των καινοτόμων θεραπειών που βγαίνουν στην αγορά. Κάθε καινοτομία που φτάνει στην αγορά, έχει πάρα πολύ υψηλή τιμή», τόνισε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Άρης Αγγελής, γενικός γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού στο υπουργείο Υγείας.
«Βεβαίως είμαστε ευτυχής που έχουμε νέες καινοτομίες, που μας επιτρέπουν να σωθεί η ζωή ασθενών. Ναι, είμαστε τυχεροί γι’ αυτό, αλλά ταυτόχρονα έχουμε και έναν περιορισμένο προϋπολογισμό. Γι’ αυτό πρέπει να διαχειριστούμε έτσι τον προϋπολογισμό, ώστε να παρέχουμε θεραπείες σε ασθενείς που έχουν διαφορετικές ανάγκες. Τα συστήματα υγείας αντιμετωπίζουν τεχνικές προκλήσεις που έχουν να κάνουν με την κατανομή των πόρων, ούτως ώστε να διασφαλίσουν το καλύτερο δυνατό, τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τα συστήματα υγείας και για την κοινωνία γενικότερα», πρόσθεσε ο κ. Αγγελής.
Είπε ότι «μία από τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχουμε ξεκινήσει στην Ελλάδα ως υπουργείο, είναι η μεταρρύθμιση που συνδυάζεται με την υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση για τις Μεταρρυθμίσεις) και την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), και έχει ως στόχο τον εκσυγχρονισμό της Εθνικής Τεχνολογίας Αξιολόγησης Ιατρικού Εξοπλισμού (HTA). Στόχος μαςμ να ευθυγραμμιστούμε με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό. Αυτή είναι μία πολυδιάστατη προσέγγιση στην οποία πρέπει να συμμετέχουν διάφοροι ενδιαφερόμενοι φορείς, ούτως ώστε να αξιολογήσουν τα οφέλη των ιατρικών εξοπλισμών, των ιατρικών θεραπειών και των φαρμάκων».
Ο γ.γ. αναφέρθηκε και σε «κάποια κενά που άπτονται της νομοθεσίας και του ρυθμιστικού πλαισίου και που χρήζουν μεταρρυθμίσεων και ανάπτυξης νέων εφαρμογών. Επί του παρόντος, προσπαθούμε να κατανοήσουμε ποια είναι αυτά τα κενά και ποιος είναι ο βέλτιστος τρόπος για την κάλυψή τους […] Για να το επιτύχουμε αυτό, βλέπουμε ποιες είναι οι βέλτιστες πρακτικές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στο τέλος του έτους θα έχουμε ολοκληρώσει αυτό το έργο. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε μεγαλύτερη αξία για τα χρήματα που δαπανώνται στο σύστημα, διασφαλίζοντας πως ό,τι φτάνει στην αγορά είναι αποτελεσματικό, τόσο κλινικά, όσο και ως προς το κόστος […] Ταυτόχρονα βεβαίως, έχουμε δυσκολίες στο να αντιμετωπίσουμε τους απαιτούμενους οικονομικούς πόρους για να χρηματοδοτήσουμε αυτές τις παρεμβάσεις. Ένα από τα εργαλεία που σχεδιάζουμε επί του παρόντος και θα εφαρμοστεί στο τέλος αυτού του χρόνου, έχει να κάνει με τη χρήση του Ταμείου Καινοτομίας. Πρόκειται ουσιαστικά με ένα νέο Ταμείο με επιπλέον χρηματοδότηση από άλλες πηγές. Αυτό το εργαλείο θα χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά με το HTA», σημείωσε ο κ.Αγγελής.
Νάντια Γκογκοζώτου
«Περάσαμε πια τη νηπιακή φάση και πλέον πρέπει να μετασχηματιστούμε. Δύο επιτροπές στην Ελλάδα έχουν αναλάβει το ρόλο ενός Οργανισμού αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας και αποδίδουν αρκετά καλά. Ελπίζουμε ότι σύντομα θα έχουμε έναν Οργανισμό Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας, που θα εξετάζει μόνο την επίπτωση στη δαπάνη της υγείας», σημείωσε με τη σειρά της η Νάντια Γκογκοζώτου, μη εκτελεστική πρόεδρος στον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας και πρόεδρος της Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων.
«Τώρα μετασχηματίζονται όλα τα ψηφιακά συστήματα και σύντομα θα έχουμε τα εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε συμφωνίες πέρα από αυτές που κάνουμε σήμερα (και είναι για εμπιστευτικές εκπτώσεις ή κλιμακωτές εκπτώσεις και τις εκπτώσεις βάσει όγκου) και να προχωρήσουμε μετρώντας πραγματικά δεδομένα, βλέποντας πόσο πρέπει να αποζημιώνεται τελικά ένα φάρμακο βάσει της απόδοσής του», είπε η κ.Γκογκοζώτου και τόνισε: «Ο στόχος και η πρόκληση είναι να πετύχουμε να κάνουμε τέτοιου είδους συμφωνίες σχετικά με τις καινοτόμες θεραπείες. Τότε πραγματικά, οι εταιρείες που πιστεύουνε στο προϊόν τους, θα μπορούν να βάλουν αυξημένους στόχους, τους οποίους θα μπορούμε να τους παρακολουθούμε και να βλέπουμε αν όντως αυτά που υπόσχονται στη διαπραγμάτευση εφαρμόζονται στην πράξη».
«Για εμένα», είπε η ομιλήτρια, «αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση και μακάρι να τη δούμε να εφαρμόζεται πολύ σύντομα. Σκοπός μας όλα αυτά τα τελευταία χρόνια, είναι να εξασφαλίσουμε τις θεραπείες και να διατηρήσουμε τα συστήματα βιώσιμα στην ελληνική αγορά. Όταν λέμε τα συστήματα, δεν ενορούμε μόνο αυτά από την πλευρά του Δημοσίου, αλλά και εκείνα από την πλευρά των ιδιωτικών εταιρειών, με βασικό γνώμονα τον ασθενή που πρέπει να λάβει τη θεραπεία του έγκαιρα και όπως πρέπει».
Εμμανουέλα Μπραουδάκη
Σε θέματα ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης του συστήματος στην Ελλάδα, σήμερα και στο μέλλον, αναφέρθηκε η Εμμανουέλα Μπραουδάκη, εκπρόσωπος της εταιρείας ‘’CNP Προοπτική’’, δίνοντας έμφαση σε κάποιες «ευκαιρίες χρηματοδότησης που έρχονται από την Ευρώπη».
Επικαλούμενη στοιχεία πρόσφατης μελέτης, είπε ότι «στην Ευρώπη έχουν εγκριθεί 894 έργα τα οποία αφορούν αποκλειστικά τον καρκίνο. Στα έργα αυτά έχει συμμετάσχει και η Ελλάδα. […] Έχοντας ως βάση το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί χρηματοδότησης διέθεσαν ήδη 4 δισ. ευρώ για τον καρκίνο, για την περίοδο μέχρι και το 2027. Μέχρι στιγμής έχει εγκριθεί το 55% αυτών των πόρων, αφήνοντας 1,8 δισ. ευρώ ακόμα, διαθέσιμα για περαιτέρω πρωτοβουλίες στο μέλλον».
Αναλυτικότερα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο «βλέπουμε ότι το πρόγραμμα-πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την έρευνα και την καινοτομία ‘’Ορίζοντας Ευρώπη’’, έχει ήδη αξιοποιηθεί σε μεγάλο ποσοστό καθώς έχει χρηματοδοτήσει το 89% αυτών των 894 έργων. Τόσο το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όσο και άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα, δίνουν έμφαση στην έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου, τη διάγνωση αλλά και τη θεραπεία. Πολλές δράσεις αφορούν τον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο του πνεύμονα και του παχέος εντέρου».
Η χώρες με τη μεγαλύτερη απορρόφηση πόρων και συμμετοχή σε έργα είναι οι: Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία και Ολλανδία. Η Ελλάδα είναι στη 12η θέση.
Σύμφωνα με την ομιλήτρια, «η Ελλάδα, για την περίοδο 2021-2025, έχει λάβει περίπου 60 εκατ. ευρώ από αυτές τις πηγές χρηματοδότησης, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται τα έργα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και του ΕΣΠΑ, το οποίο αναμένουμε ότι θα εστιάσει και στον τομέα της υγείας.
Η Ελλάδα έχει συμμετάσχει σε 83 έργα, με το 63% των έργων αυτών να έχει χρηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα ‘’Ορίζοντας Ευρώπη’’. Τα περισσότερα από τα έργα αυτά αφορούν την έρευνα, αλλά και άλλες συνδυαστικές παρεμβάσεις όπως είναι η πρόληψη και η ψηφιοποίηση.
Συμπερασματικά, είπε ότι «η Ελλάδα έχει αξιοποιήσει σε μεγάλο βαθμό τις διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης στην Ευρώπη. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές δυνατότητες να αξιοποιήσει περαιτέρω ευρωπαϊκό κεφάλαια για καινοτόμες δράσεις. Τόνισε ότι «αυτό απαιτεί στοχευμένη αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων και φυσικά τη δημιουργία σχημάτων συνεργασίας με τη συμμετοχή δημόσιων και ιδιωτικών φορέων».
Πρόσθεσε ότι «είναι πολύ σημαντικό το υπουργείο Υγείας να στηρίζει συνεχώς και χρηματοδοτικά αλλά και προωθώντας αυτές τις συνεργασίες, ενδεχομένως διαμορφώνοντας ένα εθνικό πακέτο χρηματοδότησης της καινοτομίας.». Με την ευκαιρία, πρότεινε «επέκταση του innovation forum σε μία κατεύθυνση υποστήριξης της καινοτομίας και με εθνικούς πόρους, αλλά και μέσω συμφωνιών που θα επιτρέπουν τη συνεργασία των δομών υγείας και των εταιρειών τεχνολογίας, πληροφορικής και φαρμάκων».
Αναστάσιος Εμμανουηλίδης
Στη σχέση υψηλού κόστους και βιωσιμότητας σε ό,τι αφορά την παραγωγή καινοτόμων φαρμάκων, αναφέρθηκε ο Αναστάσιος Εμμανουηλίδης, εκπρόσωπος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, για να προσθέσει έναν ακόμη παράγοντα, τον παράγοντα «χρόνο».
«Ξέρουμε πολύ καλά, ότι στον καρκίνο ο χρόνος μετράει», είπε ο ομιλητλης και πρόσθεσε: «Ακριβώς αυτή η ανάγκη να νικήσουμε τον χρόνο, είναι που οδηγεί πάρα πολλούς ασθενείς σε ιδιωτικές δαπάνες, πολλές φορές καταστροφικές. Τι κάνουμε λοιπόν; Πρώτον καταγράφουμε σωστά τις ανάγκες. Πλέον έχουμε, αλλά και αναπτύσσουμε, εργαλεία τα οποία πρέπει να τα μαζέψουμε σε ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο δράσης. Επιπλέον, διαμορφώνουμε μια ρωμαλέα και εύρωστη διαδικασία HTA, με τη συμμετοχή και των ασθενών – γιατί οι εμπειρίες τους μετράνε – ενώ σε ό,τι αφορά το εύλογο ερώτημα «πού θα βρούμε τα λεφτά;» νομίζω ότι αν καθίσουμε όλοι μαζί, μπορούμε να είμαστε δημιουργικοί».
Βασίλειος Μπαρμπούνης
Μια σύνοψη για το τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει στη χώρα μας, στα θέματα που απασχόλησαν τη συζήτηση, έκανε ο σχολιαστής του πάνελ, Βασίλειος Μπαρμπούνης, ογκολόγος, διευθυντής της Ε΄ Ογκολογικής Κλινικής του νοσοκομείου ΙΑΣΩ. Ο κ. Μπαρμπούνης είπε μεταξύ άλλων:
– Για να εξασφαλίσουμε τα απαιτούμενα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση της καινοτομίας και των καινοτόμων θεραπειών στην Ελλάδα, πρέπει καταρχήν να αρχίσει να αποδίδει το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει. Μόνο αν αρχίσουμε να μετράμε θα ξέρουμε τι έχουμε, και στη συνέχεια θα μπορούμε να υπολογίσουμε τι μπορούμε να κάνουμε.
– Κάτι που κατά την εκτίμησή μου είναι σημαντικό, είναι οι βιοδείκτες, διότι η χρηματοδότηση 37 εξ αυτών, των πλέον αναγκαίων, θα απαιτήσει μεν περίπου 7,5 εκατ. ευρώ αλλά το κόστος θα αντισταθμιστεί 10 με 15 φορές.
– Ακούσαμε σήμερα ότι πολύ μεγάλο μέρος από τα έξοδα για την έρευνα για καινοτόμα φάρμακα προέρχεται από ευρωπαϊκά κονδύλια, κι ότι ενώ τα προηγούμενα χρόνια ξεκίνησε από 20 εκατ. ευρώ τώρα έχει φθάσει στα 5,5 δισ. ευρώ. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι υπάρχει ένα πολύ μεγάλο κόστος και αυτό οδηγεί αναγκαία στο να υπάρχει ένας επιμερισμός του κινδύνου.
– Είναι αναγκαία η μεγαλύτερη χρήση και εφαρμογή της πρόληψης έναντι της θεραπείας και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται ο εμβολιασμός αγοριών και κοριτσιών κατά των νοσημάτων από HPV.
– Οι θεραπείες πρέπει να είναι καινοτόμες, αλλά πρέπει να αποδεικνύουν και το όφελος που έχουν στην ολική επιβίωση και στην ποιότητα ζωής, γεγονός που καθιστά την επιτροπή αξιολόγησης και την επιτροπή διαπραγμάτευσης πιο κρίσιμες από ποτέ.
– Για να επενδύσουμε στην καινοτομία, πρέπει να αποεπενδύσουμε σε τεχνολογίες και φάρμακα που είναι ξεπερασμένες ή δεν έχουν κάποια αξία, ή δεν έχουν κάποια αποδοτικότητα για το σύστημα.
Ο κ. Μπαρμπούνης είπε μεταξύ άλλων και ότι: Δεν πρέπει να λησμονούμε πως υπάρχουν ανισότητες στο σύστημα, καθώς υπάρχουν ομάδες ασθενών που είναι αποκλεισμένες. Αυτές οι ανισότητες πρέπει να μας ενδιαφέρουν πάρα πολύ. Δεν έχει καμία αξία να εισάγουμε καινοτόμα φάρμακα, όταν αυτά δεν είναι διαθέσιμα σε όλο των πληθυσμό.
Μίλησε και για την περίπτωση ενός εθνικού ταμείου για τον καρκίνο, το οποίο, όπως είπε, θα μπορούσε να έχει πόρους από τη φορολογία προϊόντων που έχουν τεκμηριωμένα αρνητική επίδραση στην επιβίωση των πολιτών και στην εμφάνιση του καρκίνου. Αντίθετα θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κίνητρα για να ακολουθηθούν υγιεινοί τρόποι ζωής, για μείωση των φορολογικών συντελεστών.
Μπ.Γιαν.
To ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι COMMUNICATION SUPPORTER του «Fifth annual Greece Cancer Summit – Evaluating Europe’s latest cancer strategies»,