Aν ψάχναμε έναν τίτλο για την τετραετία που αφήνουμε πίσω μας, χωρίς καμία αμφιβολία, ο τίτλος θα ήτανε «από την Ευρώπη των κρίσεων, στην Ευρώπη των λύσεων», είπε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας, Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας, νωρίτερα σήμερα, στη Βουλή. Ο Μαργαρίτης Σχοινάς ενημέρωσε την Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και την Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, για τις πολιτικές του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής και το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έτους 2024.
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στάθηκε κυρίως στο νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, τη νέα στρατηγική της Ένωσης για την ασφάλεια και τις πρωτοβουλίες για την «ανθρωποκεντρική Ευρώπη», δηλαδή τις πρωτοβουλίες για την ένταξη και ισότιμη συμμετοχή όλων στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, την «Ευρώπη των ευκαιριών», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
Αναφερόμενος στο νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είπε ότι η συμφωνία του Δεκεμβρίου του 2023 κατοχυρώνει έναν προβλέψιμο, εγγυημένο μηχανισμό αλληλεγγύης. «Όποιο κράτος μέλος αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κρίση ανάγκης στο μεταναστευτικό, οποιουδήποτε είδους και ενεργοποιήσει ένα αίτημα αλληλεγγύης προς την ΕΕ, το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θα ικανοποιεί πλήρως το αίτημα αλληλεγγύης, με ένα μείγμα στήριξης που θα απευθύνεται ακριβώς στην κατάσταση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε», είπε ο κ. Σχοινάς και επισήμανε ότι παράλληλα θεσπίζονται σύντομες, υποχρεωτικές διαδικασίες ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα, με μια νέα διαδικασία screening, ώστε οποιοσδήποτε φτάνει στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης να κατευθύνεται άμεσα στην κατάλληλη διαδικασία ασύλου. Αν έχει πιθανότητες να πάρει προστασία ή επιστροφής, στην περίπτωση που δεν θα έχει κανέναν λόγο να τεθεί, υπό την έννομη προστασία της ΕΕ. Έτσι, είπε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κωδικοποιούνται στο κοινοτικό δίκαιο, δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Ταυτόχρονα, περνάει και ένα μήνυμα στους διακινητές ότι η Ευρώπη κλείνει τις χαραμάδες, μέσα από τις οποίες μπόρεσαν να θεριέψουν τη δύναμή τους και να αποκτήσουν ένα πεδίο οικονομικής δραστηριότητας, εις βάρος της Ευρώπης, όπως ανέφερε. Παράλληλα δε με το Σύμφωνο, είπε ο κ. Σχοινάς, δημιουργείται μια «ευρωπαϊκή δεξαμενή ταλέντων», έτσι ώστε για πρώτη φορά στη Ευρώπη, να δίνονται στοχευμένες δυνατότητες νόμιμης και ελεγχόμενης μετανάστευσης, σε τομείς όπου αποδεδειγμένα οι ευρωπαϊκές αγορές εργασίας, αντιμετωπίζουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού, με κανόνες και όρους, που θα θέτει και θα αποφασίζει η ΕΕ. Αυτό το σύστημα θα αφορά όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων και όχι μόνο τους υψηλά εξειδικευμένους.
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς χαιρέτισε τον ρόλο της Ελλάδας, γιατί από την πρώτη στιγμή υπήρξε «ένας από τους ενεργούς και κύριους συνδιαμορφωτές του Συμφώνου», «πρωταγωνίστησε και με τις εθνικές της επιδιώξεις» και πρωταγωνίστησε στο ευρύτερο μέτωπο των Μεσογειακών χωρών της ΕΕ. Αναφερόμενος στον πολυετή προϋπολογισμό της Ένωσης, ο κ. Σχοινάς είπε ότι θα διαθέσει δύο δισ. ευρώ επιπλέον χρηματοδότηση για το μεταναστευτικό και «τη μερίδα του λέοντος από τα χρήματα αυτά, θα κατευθυνθούν σε χώρες που βρίσκονται προς τα εξωτερικά σύνορα, όπως είναι η Ελλάδα».
Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, είπε ο κ. Σχοινάς, το στήριξαν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, πλην ενός. «Είναι η Βουδαπέστη του κ. Όρμπαν. Και το στήριξαν όλες οι πολιτικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όχι όμως η Αριστερά. Και αυτό με λυπεί. Γιατί ήθελα και την Αριστερά να είναι κομμάτι αυτής της μεγάλης συμφωνίας. Δεν είναι όμως. Θα προσπαθήσω μέχρι τον Απρίλιο να την πείσω. Ξεκινάω αυτή την προσπάθεια από εδώ, από τη Βουλή των Ελλήνων», είπε ο Σχοινάς.
Για τον τομέα της εσωτερικής ασφάλειας, ο Μαργαρίτης Σχοινάς ενημέρωσε τις κοινοβουλευτικές επιτροπές ότι αναθεωρήθηκε το ρυθμιστικό πλαίσιο για την κυβερνοασφάλεια, ενισχύθηκαν οι οδηγίες για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών, και έγινε πράξη η στρατηγική για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, η οποία είναι η νέα πραγματικότητα, στην ευρωπαϊκή οικονομία. «Το οργανωμένο έγκλημα έχει άμεση σχέση με το εμπόριο και τη διακίνηση ναρκωτικών, κυρίως από λιμάνια της βορείου θαλάσσης. Δίπλα σε αυτό αντιμετωπίζουμε προβλήματα της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Έχουμε επισημάνει, μέσω της Europol, τον τρόπο που όλες αυτές οι παράνομες δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος δρουν με μοντέλο συγκοινωνούντων δοχείων», είπε ο κ. Σχοινάς και ενημέρωσε τους βουλευτές ότι πριν από λίγες ημέρες εγκαινιάστηκε μια νέα σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που δημιουργεί την ευρωπαϊκή συμμαχία λιμένων για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών, που είναι η βασική πηγή χρηματοδότησης του οργανωμένου εγκλήματος στην Ευρώπη.
Υπό το φως γεγονότων που εκτυλίσσονται στη Μέση Ανατολή και τις ειδεχθείς επιθέσεις που δέχθηκαν τους τελευταίους μήνες, Ευρωπαίοι πολίτες, ιδιαίτερα σε χώρους λατρείας και μνημείων, ο κ. Σχοινάς είπε ότι ενισχύονται οι δράσεις για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού αλλά και του αντι-ισλαμισμού και κάθε άλλης μορφής μίσους. «Επιμένουμε στην καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και του τζιχαντισμού στο διαδίκτυο», είπε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για τις δράσεις της ΕΕ για την «ανθρωποκεντρική Ευρώπη», ο κ. Σχοινάς είπε ότι πέρα από το ευρωπαϊκό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID (όπου η Ελλάδα για άλλη μια φορά πρωτοστάτησε) και το μεγαλύτερο εμβολιαστικό πρόγραμμα στην ιστορία του πλανήτη, τέθηκαν γερά θεμέλια για μια Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας:
* το πρώτο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της Ένωσης συγκεκριμένα για την υγεία -το EU4Health- με κονδύλια της τάξεως των 5 δισ. ευρώ,
* την ενδυνάμωση φορέων όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων,
* τη θέσπιση της νέας Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (ΗΕRA),
* τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου ψηφιακών δεδομένων για την υγεία,
* την επικαιροποίηση της φαρμακευτικής νομοθεσίας, την παρουσίαση μιας νέας ευρωπαϊκής προσέγγισης για την ψυχική υγεία, αλλά και ενός ευρωπαϊκού σχεδίου για τον καρκίνο.
Σε ό,τι αφορά στην εκπαίδευση, σχεδόν τριπλασιάστηκε η χρηματοδότηση του εμβληματικού προγράμματος Erasmus, αναπτύχθηκε η πρωτοβουλία των Συμμαχιών Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων και έγιναν σημαντικά βήματα προς την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, η οποία θα συμπληρωθεί με τη στρατηγική για το κοινό ευρωπαϊκό πτυχίο που θα παρουσιαστεί το προσεχές διάστημα.
Επιπλέον, το 2023 ήταν αφιερωμένο στο Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων και διατέθηκαν συνολικά 65 δισ. σε πρωτοβουλίες για την ανάδειξη και ανάπτυξη δεξιοτήτων, που αποκτούν αυξανόμενη πολιτική σημασία λόγω των μεταβαλλόμενων αναγκών της αγοράς εργασίας αλλά και του δημογραφικού.
«Δεν κατεβάζουμε ταχύτητα. Ούτε οι συνθήκες, ούτε η συνείδησή μας δεν θα το επέτρεπαν αυτό άλλωστε», είπε ο κ. Σχοινάς, αναφερόμενος στο έργο που έχει μπροστά της η Ευρώπη το 2024 και ενημέρωσε: «Το πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2024 βασίζεται στην ολοκλήρωση των ανειλημμένων μας δεσμεύσεων και στην προετοιμασία για τις αναδυόμενες προκλήσεις σε ένα ολοένα και πιο περίπλοκο γεωπολιτικό σκηνικό. Σε ό,τι αφορά στην πρώτη πτυχή, το πρόγραμμα δίνει έμφαση στην ενεργό υποστήριξη από πλευράς μας προς τους συννομοθέτες -το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο- προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία σε κρίσιμες προτάσεις που είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση, όπως η επανεξέταση της οικονομικής διακυβέρνησης σε επίπεδο ΕΕ και η Οδηγία για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Συνεχίζουμε επίσης τις προσπάθειές ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, μειώνοντας έτι περαιτέρω τον διοικητικό φόρτο και απλουστεύοντας το κανονιστικό περιβάλλον. Προτεραιότητα παραμένει βεβαίως επίσης η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και ο σεβασμός του κράτους δικαίου σε όλα τα κράτη μέλη. Τόσο ο ετήσιος κύκλος για το κράτος δικαίου όσο και ο μηχανισμός αιρεσιμότητας συμβάλλουν στη διασφάλιση αυτού του στόχου και των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ». Το πρόγραμμα εργασίας για το 2024, όπως εξάλλου ανέφερε, περιλαμβάνει και στοχευμένες νέες πρωτοβουλίες.
Σε ό,τι αφορά στο δικό του χαρτοφυλάκιο του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, εκτός από την επικαιροποίηση του πλαισίου για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και τη δέσμη πρωτοβουλιών στο πλαίσιο ενός κοινού ευρωπαϊκού πτυχίου για τα πανεπιστήμια, ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε στην κοινωνική σύνοδο κορυφής στο Val Duchesse μαζί με τη βελγική Προεδρία του Συμβουλίου. Στόχος της Συνόδου, όπως είπε, ήταν η ανάδειξη λύσεων στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγορές εργασίας, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ άλλων από τις ελλείψεις δεξιοτήτων και τις προκλήσεις που απορρέουν από την τεχνητή νοημοσύνη -για την οποία η Ευρώπη διαθέτει από τον περασμένο Ιούνιο το πιο προχωρημένο κανονιστικό πλαίσιο παγκοσμίως. Επιπλέον, θα δρομολογηθούν πρωτοβουλίες στον τομέα της βιοτεχνολογίας, αλλά και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής στον τομέα της άμυνας. Τέλος, σταθερή επιδίωξη είναι η οικοδόμηση μιας «γεωπολιτικής Ευρώπης» – μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης εξωστρεφούς, πρωταγωνιστή των διεθνών εξελίξεων».
«Αυτή η φάση της ευρωπαϊκής γεωπολιτικής ωριμότητας έχει ήδη ξεκινήσει ανεπιστρεπτί. Μέσα σε λίγες μόλις ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συμφωνήσαμε σε μια χωρίς προηγούμενο ευρωπαϊκή δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας και έκτοτε ακολούθησαν πολλές ακόμα. Χρηματοδοτήσαμε για πρώτη φορά με ευρωπαϊκούς πόρους την προμήθεια όπλων για την Ουκρανία. Και υποδεχθήκαμε εκατομμύρια Ουκρανούς συνανθρώπους μας στην Ευρώπη, ενεργοποιώντας την Οδηγία Προσωρινής Προστασίας [η οποία εν συνεχεία παρατάθηκε έως τον Μάρτιο του 2024]. Το πρόγραμμα εργασίας για το 2024 επιβεβαιώνει την αταλάντευτη δέσμευση της Επιτροπής να σταθεί στο πλευρό της Ουκρανίας. Ελπίζουμε ότι το σημερινό έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επιτύχει την κρίσιμη συμφωνία για τη δημιουργία ενός μηχανισμού για την Ουκρανία για την περίοδο 2024-2027», είπε ο κ. Σχοινάς.
Αγροτικός τομέας
Καθώς κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης, τέθηκε από τους βουλευτές η κατάσταση στον αγροτικό τομέα, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε: «Μιλάμε για μια ομολογημένη δυσκολία, που επιβλήθηκε στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, στον αγροτικό κόσμο. Αυτό πρέπει να το ελαφρύνουμε. Ξεκινήσαμε από χθες. Αναθεωρήσαμε όλους τους στόχους της αγρανάπαυσης. Η αγρανάπαυση, έτσι όπως είχε σχεδιαστεί, αποτελεί παρελθόν. Οι εκτάσεις αυτές θα καλλιεργούνται». Σημείωσε όμως ότι η απάντηση δεν μπορεί να είναι η εγκατάλειψη της πράσινης μετάβασης. «Εγώ αν ήμουν αγρότης στη Θεσσαλία, σαφέστατα θα πάλευα για το εισόδημα μου. Αλλά θα με απασχολούσε εξίσου το τι σημαίνει κλιματική κρίση στον κάμπο. Πρέπει να βρούμε λοιπόν τη σωστή ισορροπία και χρειαζόμαστε τους αγρότες ως συμμάχους στην πράσινη μετάβαση, χωρίς όμως να τους κάνουμε να το πληρώσουν αυτοί οι ίδιοι. Και αυτή η ισορροπία είναι εφικτή», είπε και ανέφερε ενδεικτικά ότι τα επόμενα τέσσερα χρόνια, θα έρθουν στους Έλληνες αγρότες, μόνο από τις άμεσες κοινοτικές ενισχύσεις, 13,5 δισ. ευρώ. Τον Δεκέμβριο, εξάλλου, αναθεωρήθηκε το ελληνικό σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης και μπήκαν 700 εκατ. ευρώ για αντιπλημμυρικά έργα στη Θεσσαλία, έργα αντιδιαβρωτικά και τα αντίστοιχα έργα στον Έβρο. Την ίδια ώρα, ανέφερε, η ΕΕ πρέπει προσεκτικά να δει και το ζήτημα της διεθνοποίησης της αγροτικής οικονομίας. «Δεν μπορεί η Ευρώπη να κλείνει τις αγορές της στον υπόλοιπο κόσμο, γιατί και ο υπόλοιπος κόσμος θα κλείσει τις δικές μας εξαγωγές. Το ελληνικό λάδι είναι ένας παγκόσμιος πρωταθλητής, η ελληνική φέτα κυριαρχεί στον πλανήτη. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Αν κλείσουμε θα μας κλείσουν. Πρέπει να βρούμε τρόπο ώστε το παιχνίδι του παγκόσμιου ανταγωνισμού στη γεωργία, θα έχει πάντα ένα πλεονέκτημα, για τα αγροτικά προϊόντα της Ευρώπης, που είναι τα πιο ποιοτικά, τα πιο εύγεστα, τα πιο γνωστά, αλλά χωρίς να παίξουμε το παιχνίδι του προστατευτισμού, γιατί οι πρώτοι που θα το πληρώσουμε, θα είμαστε εμείς», είπε.
Υπόθεση Μπελέρη
Τέλος, ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε στην υπόθεση Μπελέρη. «Σημειώσαμε στην έκθεση του 2023 ότι αυτή η υπόθεση εγείρει σοβαρά προβλήματα και ανησυχίες. Επισημάναμε τις επανειλημμένες αιτήσεις για χορήγηση άδειας, και τις υποψίες ότι έγινε κάτι στραβά στη συλλογή του ανακριτικού υλικού. Θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Όχι απλώς δεν ξεχνάμε αυτή την υπόθεση, αλλά θα επιμείνουμε να ακολουθηθεί η δέουσα διαδικασία χωρίς την οποία δεν θα υπάρξει ευκρινής ευρωπαϊκός διάδρομος, για την Αλβανία, προς την Ευρώπη», είπε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Γ. Πλακιωτάκης: Ο ρόλος της Ευρώπης διεθνώς μπορεί να γίνει πιο κομβικός με θεσμική εμβάθυνση, κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική
Τη σημασία του ρόλου της Ευρώπης μέσα σε μία εποχή έντονων και παράλληλων κρίσεων, τόνισε ο Α’ αντιπρόεδρος της Βουλής, Γιάννης Πλακιωτάκης, ανοίγοντας τις εργασίες της συνεδρίασης της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της και της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.
«Ζούμε σε μια εποχή έντονων, παράλληλων και πρωτόγνωρων εξωτερικών κρίσεων. Γεωπολιτικών, οικονομικών, ενεργειακών, περιβαλλοντικών και ανθρωπιστικών», είπε ο κ. Πλακιωτάκης, σημειώνοντας ότι οι κρίσεις αυτές «μας υπογραμμίζουν σχεδόν εκκωφαντικά ότι ο ρόλος της Ευρώπης μπορεί να γίνει πιο κομβικός. Οφείλει να γίνει πιο άμεσος. Ότι απαιτείται μεγαλύτερη θεσμική εμβάθυνση, κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική, ισχυρότερη παρουσία στο διεθνές στερέωμα».
«Την ίδια στιγμή», πρόσθεσε, «η Ευρώπη έρχεται αντιμέτωπη και με εσωτερικές προκλήσεις. Αμφισβητήσεις ή παραφωνίες. Παραφωνίες από ακραίες δυνάμεις και φωνές λαϊκισμού που επιχειρούν να αμφισβητήσουν την ευρωπαϊκή ιδέα. Τις αξίες μας. Τα ιδανικά μας. Και εν τέλει την ευρωπαϊκή μας ταυτότητα».