O τουριστικός κλάδος αποτελεί έναν από τους κατεξοχήν κλάδους της οικονομίας όπου οι πρόσφυγες, οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες βρίσκουν εργασία. Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας που πραγματοποίησε η οργάνωση SolidarityNow, με τίτλο: «Εργασιακή εμπειρία αιτούντων άσυλο και προσφύγων στον τουριστικό κλάδο».
Όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαριλήν Πολένα, γενική διευθύντρια της SolidarityNow, η έρευνα κατέδειξε ότι η πλειονότητα των συμμετεχόντων (74%) σε αυτή απασχολήθηκε σε θέσεις χαμηλής ειδίκευσης ή ως υποστηρικτικό προσωπικό, όπως καθαριστές/στριες, λαντζιέρηδες, βοηθοί μάγειρες, σερβιτόροι, μάγειρες και υπάλληλοι υποδοχής. Οι περισσότεροι (60%) εργάστηκαν σε μεγάλες επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, το 38% απασχολήθηκε σε επιχειρήσεις με 50-199 υπαλλήλους και το 22% σε επιχειρήσεις με πάνω από 200 υπαλλήλους. Το 64% εργάστηκε για διάστημα μεγαλύτερο από 5 μήνες στις περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, Θράκης και τα νησιά του Αιγαίου (66%).
Τα αποτελέσματα κατέδειξαν παράλληλα ότι το 94% των ατόμων που ερωτήθηκαν είχαν σύμβαση εργασίας με απολαβές που ευθυγραμμίζονταν με τη συλλογική σύμβαση εργασίας, όπως ισχύει για τον τουριστικό κλάδο. Ωστόσο, από τα αποτελέσματα εντοπίστηκαν παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 38% δήλωσε ότι έλαβε απολαβές ή μέρος αυτών σε μετρητά, σύμφωνα με την έρευνα της Solidarity Now. Ταυτόχρονα, το 44% δήλωσε στους ερευνητές της οργάνωσης ότι δούλεψε από 2 έως και 6 παραπάνω ώρες ημερησίως για τις οποίες το 80% αυτών έλαβε απολαβές, όπου φαίνεται ότι οι ώρες εργασίας ξεπερνούν τις οριζόμενες από το νόμο χωρίς να καταβάλλονται οι νόμιμες της υπερωρίας/υπερεργασίας απολαβές. Επίσης, από τις απαντήσεις εντοπίστηκε χάσμα μεταξύ των απολαβών των γυναικών με των αντρών καθώς 56% το γυναικών έλαβαν 801-1.001 ευρώ ενώ το 68% των αντρών έλαβε πάνω από 1.001 ευρώ.
Βασική δυσκολία στην άσκηση των καθηκόντων κατά την εργασία τους για το 50% των συμμετεχόντων αποτέλεσε η ελάχιστη ως μηδαμινή γνώση της ελληνικής γλώσσας.
«Όταν μπορείς να επικοινωνήσεις στη γλώσσα της χώρας που ζεις και εργάζεσαι, δημιουργούνται νέες ευκαιρίες. Η ικανότητα να μιλάς με τους συναδέλφους και τους εργοδότες σου διευκολύνει τις καθημερινές επαφές και δημιουργεί τις προϋποθέσεις να αναπτυχθούν πιο εύκολα σχέσεις εμπιστοσύνης στο περιβάλλον της δουλειάς. Η γλωσσική επάρκεια είναι σημαντική για την κατανόηση τόσο των εργασιακών δικαιωμάτων όσο και των υποχρεώσεων που έχουν οι εργαζόμενοι. Μέσα από τη δουλειά που κάνουμε στο SolidarityNow, βλέπουμε ότι η γλώσσα λειτουργεί πράγματι ως ένα σημαντικό εργαλείο ένταξης. Και αυτό συμβαίνει γιατί όταν νιώθεις άνετα να εκφράζεσαι, όχι μόνο ενισχύεται η επαγγελματική σου ανάπτυξη, αλλά και η αίσθηση του ανήκειν», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Πολένα.
Οι λόγοι για τους οποίους μερικοί από τους εργαζόμενους (3 περιπτώσεις) εγκατέλειψαν την εργασία τους ήταν εξαιτίας των ανεπαρκών συνθηκών εργασίας, των χαμηλών απολαβών ή περιστατικών λεκτικής επίθεσης.
«Η αγορά εργασίας στην Ελλάδα δεν είναι μια εύκολη υπόθεση, και οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις στον χώρο εργασίας. Αναγνωρίζουμε ότι οι διαδικασίες μπορεί να είναι περίπλοκες, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι, παρά τις προκλήσεις, υπάρχουν ευκαιρίες για να ενισχύσουν την επαγγελματική τους ένταξη», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η γενική διευθύντρια της οργάνωσης και συμπληρώνει: «Στo SolidarityNow, κατανοούμε αυτές τις δυσκολίες και γι’ αυτό προσφέρουμε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών στα Κέντρα Αλληλεγγύης μας στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Η υποστήριξή μας περιλαμβάνει την υπηρεσία απασχόλησης όπου όσοι αναζητούν εργασία μπορούν να βρουν βοήθεια σε θέματα όπως η σύνταξη βιογραφικών και η προετοιμασία για συνεντεύξεις. Δημιουργούμε συνέργειες με τοπικές επιχειρήσεις και εργοδότες, διευκολύνοντας τη σύνδεση των προσφύγων και των μεταναστών με ευκαιρίες απασχόλησης. Διοργανώνουμε εκδηλώσεις εύρεσης εργασίας (job fairs), όπου οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν εργοδότες, να υποβάλουν αιτήσεις και να συμμετάσχουν σε συνεντεύξεις, διευκολύνοντας την άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Ακόμα, παρέχουμε νομική υποστήριξη, ενημερώνοντας τους πρόσφυγες και μετανάστες για τα δικαιώματά τους, την πρόσβαση σε υπηρεσίες και την επίλυση προβλημάτων που αφορούν την εργασία τους. Τέλος, στη λογιστική μας υπηρεσία, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να λάβουν συμβουλές και υποστήριξη για φορολογικά θέματα, όπως για παράδειγμα η συμπλήρωση και υποβολή φορολογικών δηλώσεων και η κατάθεση αιτήσεων για κοινωνικά επιδόματα».
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, σε ένα δείγμα 50 προσφύγων οι οποίοι εργάστηκαν τη θερινή περίοδο του ίδιου έτους στον τουριστικό κλάδο και είναι ωφελούμενοι της Υπηρεσίας Απασχόλησης του Κέντρου Υποστήριξης Προσφύγων του SolidarityNow (Blue Refugee Center/BRC).
Φ. Δουλγκέρη
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ