Μια αναδιπλούμενη δομή που μπορεί να λειτουργήσει ως κεραία επικοινωνιών για μικρούς δορυφόρους θα αναπτύξει κοινοπραξία εταίρων για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA). Συγκεκριμένα, η ESA ανέθεσε, στις αρχές Ιουνίου, σε ελληνική κοινοπραξία με επικεφαλής την εταιρία Adamant Composites, την ανάπτυξη του έργου με την ονομασία DELHILA (DEpLoyable HIgh gain antenna structure for smalL spAcecraft science mission), που αφορά την ανάπτυξη τεχνολογίας για την παγκόσμια διαστημική αγορά.
«Είμαστε χαρούμενοι που ένα νέο έργο υψηλής τεχνολογίας “προσγειώθηκε” στην Ελλάδα. Είναι ένα έργο που για να εγκριθεί από την ESA προτείναμε να αναληφθεί από μια κοινοπραξία που αποτελείται από την Adamant Composites, το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και το Εργαστήριο Ασύρματων Επικοινωνιών -WiCom του, που θα είναι υπεύθυνο για την σχεδίαση των υπο-συστημάτων λήψης-μετάδοσης, το Εργαστήριο Τεχνικής Μηχανικής και Ταλαντώσεων του Πανεπιστημίου Πατρών με εξειδίκευση στις διαστημικές αποστολές και συστήματα και την εταιρία SITAEL Hellas, θυγατρική, στην Ελλάδα, της ιταλικής SITAEL, κατασκευαστή δορυφορικών συστημάτων με ειδίκευση στους μικρούς δορυφόρους, που έχει την εμπειρία γύρω από την πλατφόρμα του δορυφόρου, πάνω στον οποίο θα τοποθετηθεί η συγκεκριμένη κεραία», εξήγησε, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ «Πρακτορείο 104,9 FM», ο Δρ. Θανάσης Μπαλτόπουλος, εμπορικός διευθυντής της ηγέτιδας εταιρίας της ελληνικής κοινοπραξίας.
Όπως μια …ομπρέλα για τη θάλασσα
Η στόχευση του έργου αφορά κατασκευές που στη Γη είναι μικρές σε διαστάσεις ώστε να «χωρούν» στον διαθέσιμο χώρο πάνω σε έναν πυραυλικό φορέα, αλλά να εκτείνονται σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, όταν βρεθούν στο διάστημα. «Για να αντιληφθεί κανείς τη γενική φιλοσοφία σχεδίασης αυτής της κεραίας επικοινωνίας, αρκεί να σκεφτεί την …ομπρέλα θαλάσσης. Μια ομπρέλα που συνήθως δεν μεταφέρουμε μέσα στο αυτοκίνητο ανοιχτή, αλλά την επεκτείνουμε όταν θα φτάσουμε στην παραλία», ανέφερε ο κ. Μπαλτόπουλος.
Σημείωσε, δε, ότι με το τέλος του προγράμματος και την επιτυχή δημιουργία της συγκεκριμένης κεραίας, οι επιστήμονες θα μπορούν να δέχονται μεγαλύτερο όγκο δεδομένων από μακρινότερες διαστημικές αποστολές πίσω στη Γη, «κάτι που π.χ θα σημαίνει καλύτερες φωτογραφίες με μεγαλύτερη ευκρίνεια, ποιοτικότερες επικοινωνίες, ανάλογα με το προφίλ της αποστολής που έχει τεθεί ως στόχος».
Η ανάπτυξη της συγκεκριμένης αναδιπλούμενης κεραίας υψηλής απόδοσης για μικρούς δορυφόρους τοποθετεί την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη των τεχνολογιών Αναδιπλούμενων Δομών, ενώ είναι και το δεύτερο έργο του είδους που υλοποιείται στην Ελλάδα, μετά το έργο LAGARD (Large stable deployable structures), το οποίο είχε ξεκινήσει πριν από μερικά χρόνια και τώρα βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο εξέλιξης.
«Οι Αναδιπλούμενες Δομές είναι μια κρίσιμη τεχνολογία για τις διαστημικές αποστολές καθώς δίνουν την δυνατότητα να μεταφερθούν στο διάστημα διατάξεις με τελικές διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες από το όχημα εκτόξευσης. Αποτελούν μια κρίσιμη τεχνολογία για τη μη εξάρτηση της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά του διαστήματος και το σημαντικό είναι πως η συγκεκριμένη διαδικασία ήρθε στην Ελλάδα μέσα από μια ανταγωνιστική διαδικασία και μια δύσκολη τεχνική αξιολόγηση της πρότασης», επισημαίνει η εταιρία που αναλάβει την ολοκλήρωση της διαστημικής κεραίας DELHILA μέσα σε λίγους μήνες.
Η Ελλάδα στην εποχή του NewSpace
Το πρότζεκτ περιλαμβάνει όλα τα στάδια ανάπτυξης μιας διαστημικής κατασκευής: σχεδίαση, πρωτοτυποποίηση, τελική κατασκευή, συναρμολόγηση και δοκιμή για την πιστοποίηση της ετοιμότητας για πτήση. «Το έργο ξεκίνησε στις αρχές Ιουνίου 2020 και έχει διάρκεια 24 μήνες, ενώ “σπάει” σε δύο υποέργα 10 και 14 μηνών. Η πρώτη φάση αφορά τον προκαταρκτικό σχεδιασμό της εφαρμογής της κεραίας, του τμήματος που θα “ανοίγει”, θα καλύψει δηλαδή τη σχεδίαση και την πρωτοτυποποίηση των κρίσιμων στοιχείων μέχρι τον προκαταρκτικό σχεδιασμό, ενώ η δεύτερη φάση αφορά τον λεπτομερή σχεδιασμό, τη συναρμολόγηση/κατασκευή και τις δοκιμές της αναδιπλούμενης κεραίας», εξήγησε ο κ. Μπαλτόπουλος.
Τα τελικά χαρακτηριστικά του συστήματος θα διαμορφωθούν κατά τη διάρκεια του έργου και θα ευθυγραμμιστούν με τις απαιτήσεις του NewSpace, που έχει παγκοσμίως ως στόχο τη δημιουργία έξυπνα σχεδιασμένων εκτεινόμενων διαστημικών κατασκευών. Στόχος της κοινοπραξίας της DELHILA είναι το τελικό προϊόν να «απαντά» στις ανάγκες της αναδυόμενης αγοράς των μικροδορυφόρων. Το κάτοπτρο της κεραίας θα έχει διαστάσεις σε πλήρη έκταση 1.5-2.0m ενώ σε συνεπτυγμένη κατάσταση θα πρέπει να χωρά σε κύλινδρο διαμέτρου 0.2m και μήκους 1.0m μέσα στην πλατφόρμα του δορυφόρου. Η κεραία που θα υποστηρίζεται θα είναι μια κεραία υψηλού κέρδους (High Gain Antenna) στην ζώνη ραδιοσυχνοτήτων 8-12 Ghz (X-band) με εύρος ζώνης 2GHz, «ενώ η συνολική μάζα του αναδιπλούμενου συστήματος θα πρέπει να είναι κάτω από 10 κιλά», σύμφωνα με τον επιστήμονα.
Το έργο DELHILA έρχεται μετά και την απόφαση του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων να αυξήσουν την ελληνική συμμετοχή στην ESA για την ανάπτυξη διαστημικών τεχνολογιών, αλλά και εν αναμονή του Ελληνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων και, όπως τονίζεται, αποτελεί «ψήφο εμπιστοσύνης στο ανθρώπινο κεφάλαιο και τις σημαντικές βιομηχανικές δυνατότητες που έχουν αναπτυχθεί σε συγκεκριμένες ελληνικές εταιρείες για την ανάπτυξη και την συναρμολόγηση υποσυστημάτων για μικρο-δορυφόρους».
Σωτήρης Κυριακίδης