Σε κρίσιμο σημείο βρίσκεται η εκτροφή των μικρών μηρυκαστικών στην Ελλάδα και οι ενέργειες που θα γίνουν την επόμενη τριετία θα καθορίσουν το μέλλον αυτής της κτηνοτροφικής δραστηριότητας.
Την παραπάνω εκτίμηση κάνει, μιλώντας στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο καθηγητής στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιώργος Αρσένος, με αφορμή τη συμμετοχή του σε ημερίδα με θέμα «Εξωτικά νοσήματα μικρών μηρυκαστικών στην Ελλάδα και διαχείριση αυτών», που διοργανώνει το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας σήμερα, Παρασκευή 31 Ιανουαρίου, στο πλαίσιο της ZOOTECHNIA 2025.
Σύμφωνα με τον κ. Αρσένο, υπάρχει μια σειρά από παράγοντες που ασκούν πίεση στη βιωσιμότητα των εκτροφών άμεσα αλλά και έμμεσα. Ένα άμεσο πρόβλημα είναι η υγεία των ζώων και οι επιζωοτίες που έχουν αφανίσει τις εκτροφές σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όπως για παράδειγμα στον Έβρο. Πέρα από τις επιζωοτίες υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με χρόνια καχεξιογόνα νοσήματα, τα οποία είναι πλέον ο κανόνας σε κάθε εκτροφή.
Σοβαρό θέμα με την ευζωία των ζώων
Σύμφωνα με τον καθηγητή, στην πλειοψηφία των εκτροφών, οι σταβλικές εγκαταστάσεις χαρακτηρίζονται από προχειρότητα και σε πολλές περιπτώσεις είναι παντελώς ακατάλληλες για να εκτρέφονται ζώα σε αυτές. «Επομένως, υπάρχει σοβαρό θέμα με την ευζωία των ζώων αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν ούτε οι μηχανισμοί ούτε νομικό πλαίσιο για έλεγχο της κατάστασης ευζωίας στις εκτροφές με χρήση αντικειμενικών δεικτών και πρωτοκόλλων ελέγχου. Το αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις είναι καταπόνηση των ζώων και εκδήλωση υποκλινικών νοσημάτων, τα οποία έχουν άμεσες επιπτώσεις στη παραγωγικότητα των ζώων» τονίζει.
Πεποίθησή του είναι ότι το μέλλον της εκτροφής των μικρών μηρυκαστικών (πρόβατα και γίδια) εξαρτάται από τη γενετική βελτίωση και τη δυνατότητα παραγωγής ζώων αντικατάστασης με υψηλό γενετικό δυναμικό και ανθεκτικότητα σε νοσήματα. «Σήμερα υπάρχει εξάρτηση για εισαγωγές, κυρίως από τη Γαλλία και Ισπανία. Στην Ελλάδα το θέμα της αναπαραγωγής αποτελεί την “ αχίλλειο πτέρνα” της εκτροφής των μικρών μηρυκαστικών. Πρέπει να λυθεί με πρωτοβουλία των κτηνοτρόφων και των συνεταιρισμών τους. Αυτοί πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για οργάνωση ολοκληρωμένων προγραμμάτων γενετικής βελτίωσης» επισημαίνει, προσθέτοντας ότι μεσοπρόθεσμα, η τάση θα είναι μείωση του αριθμού των εκτροφών και αύξηση του μεγέθους όσων διατηρούνται.
«Η μέση ηλικία των κτηνοτρόφων είναι πάνω από 50 έτη και ο ρυθμός αντικατάστασης από νέους απογοητευτικός. Επομένως και στην εκτροφή των μικρών μηρυκαστικών θα συμβεί το ίδιο με την γαλακτοπαραγωγό αγελαδοτροφία (από χιλιάδες εκτροφές σήμερα έχουμε μερικές χιλιάδες κωδικούς εκτροφής αλλά πραγματικές εκτροφές έχουμε κάτω από χίλιες), δηλαδή από μερικές δεκάδες χιλιάδες εκτροφές που υπάρχουν σήμερα σε είκοσι χρόνια θα έχουμε μερικές χιλιάδες» σημειώνει ο καθηγητής.
Απαιτείται επιμόρφωση των κτηνοτρόφων για τις νέες τεχνολογίες
Μιλώντας για τους κτηνοτρόφους στην Ελλάδα, ο κ. Αρσένος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι μπορεί να γίνει οποιoσδήποτε θέλει, χωρίς να απαιτείται καμία δεξιότητα ούτε φυσικά να υπάρχει απαίτηση για διά βίου εκπαίδευση, εκτιμώντας ότι τα προγράμματα νέων αγροτών/ κτηνοτρόφων είναι μια απλή και τυπική διαδικασία χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.
«Στη συντριπτική πλειοψηφία των εκτροφών μικρών μηρυκαστικών αλλά και σε εκτροφές άλλων ειδών παραγωγικών ζώων, οι εργάτες είναι αλλοδαποί που δεν έχουν καμία εμπειρία από ζώα (ουσιαστικά μαθαίνουν δουλεύοντας στις εκτροφές) αλλά και δεν μπορούν να διαβάσουν ή να μιλήσουν ελληνικά. Σε ό,τι αφορά τους κτηνοτρόφους ένα μεγάλο ποσοστό που έχουν ημιεκτατικές εκτροφές, η βιωσιμότητα τους εξαρτάται από τις επιδοτήσεις. Χωρίς τις επιδοτήσεις, όλες αυτές οι εκτροφές θα κλείσουν. Επομένως, με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια μέλλον έχουν μόνο οι εντατικές εκτροφές. Στις εκτροφές αυτές θα πρέπει να εστιάσουμε ώστε να αντιμετωπιστούν οποιαδήποτε προβλήματα στη διαχείρισή τους αλλά και να οργανωθούν ουσιαστικά προγράμματα διαρκούς επιμόρφωσης των κτηνοτρόφων για τις νέες τεχνολογίες και τις καινοτόμες εφαρμογές που μπορούν να υιοθετήσουν ώστε να εξασφαλίζουν υψηλή παραγωγικότητα με ταυτόχρονη ευζωία των ζώων».
Η επιτροπή για τα κρούσματα πανώλης
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προχώρησε στη σύσταση και συγκρότηση Ομάδας Εργασίας με αντικείμενο την αποτύπωση και ανάλυση του τρόπου εισόδου και διάδοσης της νόσου της πανώλης μικρών μηρυκαστικών στη χώρα, με απόφαση η οποία δημοσιεύτηκε στις 29 Οκτωβρίου 2024. Μέλος της 12μελούς αυτής επιτροπής είναι και ο κ. Αρσένος, ο οποίος όμως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι δεν συνεδρίασε ποτέ και δεν γνωρίζει τους λόγους που δεν έγινε κάποια συνεδρίαση.
«Με επιστολή μου προς το ΥΠΑΑΤ στις 15-11-2024 ζήτησα μια σειρά από στοιχεία ώστε ως μέλος αυτής της επιτροπής να μπορέσω να εκφράσω μια επιστημονική άποψη. Δυστυχώς, καμία απάντηση δεν δόθηκε και κανένα στοιχείο δεν κοινοποιήθηκε. Η επιτροπή ουσιαστικά έμεινε στα χαρτιά» αναφέρει, συμπληρώνοντας ότι στο πανεπιστήμιο, μέσα από την έρευνα και τη συσσώρευση επιστημονικής γνώσης, διερευνώνται λύσεις για τυχόν προβλήματα που ανακύπτουν και ειδικά στο θέμα των νοσημάτων που ταλανίζουν το ζωικό κεφάλαιο στις εκτροφές μικρών μηρυκαστικών, έχουν διαχρονικά προταθεί λύσεις κατά περίπτωση.
Νατάσα Καραθάνου
φωτ.αρχείου