Η τελετή εγκαινίων της έκθεσης : «70 Χρόνια Ε.Ο.Κ.Α. (1955-1959)», με αφορμή την εβδομηκοστή επέτειο από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου, πραγματοποιήθηκε, απόψε, στο Διοικητήριο, παρουσία του υπουργού Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Ιωάννου, του υφυπουργού Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης) Κώστα Γκιουλέκα, εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης και υπηρεσιακών παραγόντων, της εκκλησίας, του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας, κυπρίων της Θεσσαλονίκης και απογόνων κυπρίων αγωνιστών, ξένων διπλωματών, και πολιτών.
Τα εγκαίνια τέλεσαν ο υπουργός Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Ιωάννου και ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης) Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, στον πρώτο όροφο του Διοικητηρίου, στις οκτώ το βράδυ. Η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό που απεικονίζει στιγμές από τους ένδοξους αγώνες της Ε.Ο.Κ.Α. (1955-1959).
Νωρίτερα, στις επτά και τέταρτο, στο αίθριο του Διοικητηρίου, ο γενικός πρόξενος της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Θεσσαλονίκη Κωνσταντίνος Πολυκάρπου και η διευθύντρια του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αλίκη Στυλιανού, σε συνεργασία με το υφυπουργείο Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης) διοργάνωσαν εκδήλωση για αυτήν την αποφασιστική ιστορική περίοδο της Κύπρου, με κεντρικό ομιλητή τον κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρο Παπαπολυβίου.
“Ο αγώνας της ΕΟΚΑ εξακολουθεί να μας εμπνέει και μας καθοδηγεί”, δήλωσε ο Κ. Ιωάννου
“Ο αγώνας της ΕΟΚΑ ήταν η αυθεντική έκφραση της συλλογικής βούλησης ενός ολόκληρου λαού, που διεκδίκησε το ύψιστο αγαθόν της ελευθερίας” υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, στο χαιρετισμό του, ο υπουργός Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Ιωάννου, αναφερόμενος στους ήρωες αγωνιστές της περιόδου του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου.
Ο κ. Ιωάννου χαιρέτισε την πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και Αθλητισμού της Ελλάδας να εντάξει στα σχολικά προγράμματα εκδηλώσεις προς τιμή και σε ανάμνηση του αγώνα της ΕΟΚΑ και ευχαρίστησε τον υφυπουργό Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης) Κώστα Γκιουλέκα, τον γενικό πρόξενο της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη Κωνσταντίνο Πολυκάρπου και τη διευθύντρια του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της Κύπρου Αλίκη Στυλιανού για τη διοργάνωση της έκθεσης με θέμα την ΕΟΚΑ στο Διοικητήριο.
“Εβδομήντα χρόνια μετά, ο αγώνας αυτός εξακολουθεί να μας εμπνέει και να μας καθοδηγεί” πρόσθεσε ο κ. Ιωάννου και συνέχισε:
“Ο στόχος μας είναι ξεκάθαρος και αδιαπραγμάτευτος για απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας, στη βάση μιας δίκαιης, βιώσιμης, αλλά και λειτουργικής λύσης του Κυπριακού. Προς αυτή την κατεύθυνση εργάζεται ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά τις συνεχείς προκλήσεις και την αδιαλλαξία της τουρκικής πλευράς, με συνέπεια, επιμονή και υπευθυνότητα. Με όλα τα διαθέσιμα διπλωματικά εργαλεία και στη βάση τον αρχών του ευρωπαϊκού, αλλά και του διεθνούς δικαίου. Για μια Κύπρο αληθινά ελεύθερη, χωρίς κατοχικά στρατεύματα και χωρίς αναχρονιστικές εγγυήσεις.
Για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, όπου τα δικαιώματα όλων των νόμιμων πολιτών του τυγχάνουν σεβασμού και προστασίας. Για μια χώρα-πρότυπο ειρηνικής συνύπαρξης και πυλώνα ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή. Σε αυτό τον δρόμο, Ελλάδα και Κύπρος, πορευόμαστε μαζί, ως ορίζει η αδιάσπαστη, αξιακή, πολιτισμική και συναισθηματική μας ενότητα και όπως αποδεικνύει, η αμοιβαία στήριξη και η απολύτως συνειδητή και συντονισμένη συνεργασία των δύο χωρών σε πολιτικό, διπλωματικό, στρατιωτικό και ενεργειακό επίπεδο”.
“Η μοίρα του ελληνισμού είναι να αγωνίζεται και να παλεύει για τη λευτεριά του” ανέφερε ο κ. Γκιουλέκας
Ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης) καλωσόρισε τον υπουργό Εσωτερικών της Κύπρου και τους προσκεκλημένους υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι ο αγώνας της ΕΟΚΑ “δεν έχει να ζηλέψει τίποτε” από τους μεγάλους, διαχρονικούς, ηρωικούς αγώνες του έθνους.
“Η μοίρα του ελληνισμού είναι ένα αγωνίζεται και να παλεύει για τη λευτεριά του” τόνισε ο κ. Γκιουλέκας και πρόσθεσε:
“Δε σταμάτησε ποτέ αυτός ο αγώνας. Το 1974 ο αγώνας των ελλήνων συνεχίστηκε μετά τη βάρβαρη εισβολή του “Αττίλα” στο νησί, μια εισβολή τις συνέπειες της οποίας βιώνουμε μισό αιώνα τώρα, με την παράνομη κατοχή τμήματος της μεγαλονήσου. Δυστυχώς, η ιστορία μας είναι πολύ πλούσια σε θυσίες και σε αγώνες αίματος”.
“Είναι χρέος τιμής να περνούμε από γενιά σε γενιά αυτά τα μηνύματα” συνέχισε ο κ. Γκιουλέκας και υπογράμμισε: “Πρέπει όλα τα ελληνόπουλα να διδαχθούν τι ακριβώς έκανε, πως ακριβώς έδρασε και πως προτίμησε να πεθάνει ο Γρηγόρης Αυξεντίου, πως σκοτώθηκε ο Κυριάκος Μάτσης, ο Μιχαλάκης Καραολής, ο Ανδρέας Δημητρίου….Εμείς θα διδάξουμε τα νέα παιδιά , οι γονείς, οι οικογένειες, τα σχολεία. Έχουμε μία έκθεση φωτογραφίας για την ΕΟΚΑ για τον αγώνα του 1955-59 και πως αυτό το έθνος πορεύθηκε σε αυτή τη γη, μέσα στους αιώνες, περήφανο και ελεύθερο”.
Για τη διοργάνωση της έκθεσης μίλησαν ο γενικός πρόξενος της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη Κωνσταντίνος Πολυκάρπου και η διευθύντρια του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αλίκη Στυλιανού.
“Θέλαμε να προβάλουμε τις λιγότερο γνωστές και ανθρώπινες πτυχές αυτού του Έπους σε ένα κοινό που διψά για να μάθει πως απλοί άνθρωποι της καθημερινότητας έγιναν σύμβολα, έγιναν ήρωες” τόνισε ο κ. Πολυκάρπου και συνέχισε:
“Στην πόλη, που μόρφωσε τον Μάτση, που φιλοξένησε τον Αυξεντίου και αγκάλιασε τους Κύπριους, θύματα της εισβολής του 1974. Στη Μακεδονία για το αίμα τον παιδιών της , της ΕΛΔΥΚ, που θυσιάστηκαν στην Κύπρο και που ακόμη θάβει τους νεκρούς της. Με τη σημερινή εκδήλωση θέλαμε να αναμετρηθούμε και να αναλογιστούμε το βάρος της δικής μας ευθύνης απέναντι στην ιστορία της Κύπρου”.
“Το αρχείο τύπου, η πλουσιότερη συλλογή εφημεριών που έχουν εκδοθεί στη Κύπρο από το 1960 μέχρι σήμερα, όσο και το εντυπωσιακό φωτογραφικό αρχείο, είναι θησαυροφυλάκια της συλλογικής μας μνήμης” επεσήμανε η κ. Στυλιανού και πρόσθεσε:
“Η έκθεση δεν έχει σκοπό να αναδείξει μόνο το αρχειακό υλικό, αλλά να δημιουργήσει ένα διάλογο στο τότε και στο τώρα. Να προσκαλέσει το επισκέπτη να γνωρίσει και να κατανοήσει καλύτερα τα γεγονότα, τους αγώνες μας, τις θυσίες του χθες και πως διαμόρφωσαν το σήμερα”.
“Ήταν ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας” τόνισε ο Πέτρος Παπαπολυβίου
Ήταν ένα ανοιξιάτικο βράδυ, ξημερώνοντας η 1η Απριλίου του 1955, όταν η Κύπρος συγκλονίστηκε από δεκαέξι βομβιστικές εκρήξεις στον σταθμό τηλεπικοινωνιών και σε άλλα στρατηγικά σημεία του νησιού, σε τέσσερις μεγάλες πόλεις και στην ύπαιθρο, επεσήμανε ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης, ιστορικός, Πέτρος Παπαπολυβίου.
“Αυτό ήταν το πρωί χτύπημα της ΕΟΚΑ” συνέχισε ο κ.Παπαπολυβίου και πρόσθεσε: “Η προκήρυξη της αποικιακής αστυνομίας, δημοσιεύτηκε στις περισσότερες κυπριακές εφημερίδες την Τρίτη 5 Απριλίου, με τον πρώτο καταζητούμενο, τον Γρηγόρη Αυξεντίου, παλιό έφεδρο του ελληνικού στρατού, ο οποίος υπηρέτησε σε ελληνοαλβανικά και ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Η αμοιβή για πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψη του ήταν 250 λίρες. Αργότερα η αμοιβή θα αυξανόταν σε πολλές χιλιάδες και αυτό εξηγεί και το γιατί η ΕΟΚΑ εκτελούσε προδότες, δυστυχώς υπήρξαν καταδότες, καθώς τα λεφτά των αποικιακών αρχών ήταν αρκετά”.
Ο κ. Παπαπολυβίου αναφέρθηκε στο ιστορικό πλαίσιο που προηγήθηκε της έναρξης του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου και στα αιτήματα της εποχής.
“Ήταν το τέλος μιας μακράς διαδρομής της ενωτικής διεκδίκησης, που είχε τεθεί με όλους τους ειρηνικούς τρόπους από την εποχή της αναίμακτης κατάληψης της Κύπρου το 1878, με μαζικές διαδηλώσεις και συλλαλητήρια, με την αποστολή ψηφισμάτων, με τη διεξαγωγή τριών δημοψηφισμάτων με καθολική συλλογή υπογραφών για την ένωση με την Ελλάδα, το 1921 το 1930 και το 1950, που υπέγραψαν όλοι, άντρες και γυναίκες. Και τέλος, με την πρώτη προσφυγή της ελληνικής κυβέρνησης 1954, που δεν ευοδώθηκε”.
Ο κ. Παπαπολυβίου εξήγησε ότι το διεθνές σκηνικό φαινόταν ευνοϊκό για την αποαποικιοποίηση, που είχε ξεκινήσει με το τέλος του Β’ ΠΠ και με διαφαινόμενη διάθεση των νικητών να παραχωρήσουν σταδιακά δικαιώματα που έφταναν κατά περίπτωση και σε αυτοδιάθεση σε αποικιοκρατούμενες χώρες υπό την εντολή τους. Αλλά για την Κύπρο δεν φαινόταν να υπάρχει καμία τέτοια πρόθεση από πλευράς των Βρετανών να προχωρήσουν σε αυτή την κατεύθυνση.
“Ο ένοπλος αγώνας επομένως φαινόταν η μόνη διέξοδος, παρά τα σοβαρά εμπόδια που αντιμετώπιζε, λόγω τοπικών προβλημάτων, αλλά και του απειροπολέμου πληθυσμού” είπε ο κ. Παπαπολυβίου και συνέχισε:
“Ο Γεώργιος Γρίβας αποβιβάστηκε μυστικά σε μία ακτή της χώρας κοντά στην Πάφο. Οι πρώτες ενέργειες του στράφηκαν στον οργανωτικό τομέα με τη δημιουργία μικρών πυρήνων στα χωριά και την επιλογή έμπιστων προσώπων για την οργάνωση ενός πολύπλοκου δικτύου συνδέσμων. Τα σχέδια των Μακαρίου – Γρίβα αφορούσαν ένα αγώνα τριών έως έξι μηνών, αφού υπήρχε η πίστη ότι η εξέγερση θα επιτάχυνε τις διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού. Στην παράταση του συνέβαλαν και οι αποικιακές αρχές με την υπέρμετρη βαναυσότητα της επαναστατικής καταστολής. Βαριές καταδίκες, εξορία του αρχιεπισκόπου Μακαρίου και των τριών συνεξορίστων του, άγρια βασανιστήρια, απαγχονισμοί, συλλογικές τιμωρίες του πληθυσμού, πρόστιμα, περιορισμοί κατοίκων και κλείσιμο σχολείων, όλα αυτά έγιναν, αποδεικνύοντας ότι ο ένοπλος αγώνας ανταποκρινόταν και στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης περιόδου για την ιστορία της Κύπρου. Ήταν ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, στον οποίον συμμετείχαν όλοι… Η κύρια ευθύνη για τον ένοπλο αγώνα πρέπει να αναζητηθεί στο Λονδίνο. Εάν οι βρετανικές κυβερνήσεις δεν αρνούνταν, με αδιαλλαξία, να παραχωρήσουν την αυτοδιάθεση στους κυπρίους, τότε δεν θα χρειαζόταν η προσφυγή στα όπλα”.
Φάνης Γρηγοριάδης
ΦΩΤ./Γραφείο Τύπου ΥΜΑΘ