Σαράντα έξι έργα των τελευταίων δύο δεκαετιών του Γιάννη Μενεσίδη, φιλοξενούνται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, στη νέα έκθεση με τίτλο «Γιάννης Μενεσίδης: Ο ζωγράφος της “ κεκρυμμένης” χαράς», που εγκαινιάζεται την ερχόμενη Τετάρτη.
Ο τίτλος της έκθεσης είναι εμπνευσμένος από την περιγραφή του ίδιου του ζωγράφου για τις δημιουργίες του. «Παραλληλίζω τη ζωγραφική μου με τη ροδιά που μεταφέρει έννοιες κεκρυμμένης χαράς. Γλυκαίνομαι, χάνομαι και αποσαθρώνομαι στη ζωγραφική επιφάνεια. Φορώ ρούχα δανεικά, σκορπίζομαι και γίνομαι πολύμορφος. Κοπιάζω, απογοητεύομαι, η επιφάνειά μου όταν φωτίζεται δωρεάν, υπερίπταμαι…», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Τα έργα του, σε σινική μελάνη, τέμπερα και λαδοπαστέλ χαρακτηρίζονται από τον πολλαπλασιασμό των μοτίβων, τη γοητεία της επιφάνειας και τη σχηματοποίηση των μορφών. Ο άνθρωπος κατέχει κεντρική θέση στην τέχνη του είτε πρόκειται για θρησκευτικά είτε για λαϊκά θέματα. Παράλληλα, η φύση εμφανίζεται διαρκώς σαν θεματική: στην επιβλητική παρουσία δέντρων (πλατάνια, οξιές, ελιές, πεύκα), στη βλάστηση και στα πουλιά, στον βυθό της θάλασσας, στο υδάτινο στοιχείο και στα τοπία (η Σάμος, τα βράχια της Καππαδοκίας, το φαράγγι της Βίκου, τα Φηρά στη Σαντορίνη, η έρημος της Ιορδανίας κτλ.).
«Στα έργα του Μενεσίδη, είτε πρόκειται για τοπία, είτε για θρησκευτικά ή λαϊκά θέματα (παζάρια, γιορτές), υπάρχει πάντα ο άνθρωπος, ως σχήμα και ως σύμβολο. Είναι μια τέχνη αποδεσμευμένη από τη φυσιοκρατική αναπαράσταση, πνευματική και συμβολική που δεν εγκλωβίζεται σε μια αυστηρή μεθοδολογία ή φόρμουλα. Είναι μια τέχνη που επιτρέπει την αυτογνωσία και την εξερεύνηση, γεμάτη διάχυτη χαρά, γαλήνη και ελπίδα», σημειώνει ο ιστορικός τέχνης και επιμελητής του Τελλογλείου Μιγκέλ Φερνάντεθ Μπελμόντε (Miguel Fernández Belmonte). Αναφέρει ακόμα ότι στη ζωγραφική του παρατηρείται μια παράλληλη διεύρυνση σε σχέση με την πινελιά. «Στα πρώιμα έγχρωμά του έργα, οι πινελιές είναι μικρές, στρόγγυλες και γραμμοειδές και συνθέτουν αλλεπάλληλες στρώσεις που πυκνώνουν και δημιουργούν βάθος. Στις τελευταίες δεκαετίες το χρώμα του αποτελείται από μεγάλες επιφάνειες οι οποίες δημιουργούν μεγαλύτερες αντιθέσεις. Ταυτόχρονα, σημαντική είναι σε αυτούς τους πίνακες η επίτευξη μιας διάχυτης και ισορροπημένης έντασης χωρίς υπερβολές, αποτέλεσμα στο οποίο συμβάλει η έλλειψη φωτοσκίασης».
«Με αφάνταστη υπομονή και επιμέλεια δουλεύει αρχικά μικρογραφικά τα σχέδιά του με μελάνι: Δημιουργεί αραβουργήματα που μοιάζει να χρειάζεται μεγεθυντικός φακός για να αναδειχθούν οι λεπτές λεπτομέρειες, να διαβαστούν συμπιλήματα και σύμβολα. Τα θέματά του, κυρίως θρησκευτικά, περιέχουν κείμενα κρυπτογραφημένα που ταυτόχρονα λειτουργούν εικαστικά στη ζωγραφική σύνθεση», αναφέρει από την πλευρά της η γενική διευθύντρια του Τελλογλείου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά και συμπληρώνει: «Η ζωγραφική επιφάνεια γεμίζει ασφυκτικά -χωρίς κενό- από επαναλαμβανόμενα γεωμετρικά μοτίβα, στιγμές, τα οποία υφαίνουν έναν καμβά πάνω στον οποίο αναπτύσσεται το θέμα. Για τη σύνθεση, συνήθως δισδιάστατη, επιλέγει διάφορες οπτικές, από ψηλά, κατενώπιον, από χαμηλά, αποφεύγοντας την προοπτική».
Η ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ, τονίζει ακόμα ότι ο Μενεσίδης, έχοντας ζήσει σε αστικά κέντρα για μικρά ή μεγάλα διαστήματα (Δράμα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Ξάνθη, Θάσο, Σάμο, Χαλκιδική) κινείται ανάμεσα στον πραγματικό χώρο και την ονειρική του πλευρά, ανάμεσα σε αγγέλους, βίους αγίων, θρησκευτικές γιορτές, πανηγύρια, μικρομάγαζα. «Η
έκθεση λειτουργεί επιπλέον και ως αναφορά και τιμή στον δάσκαλο Πεντζίκη, μας εισάγει στον χώρο της “ Διαγωνίου” του Χριστιανόπουλου με την οποία ο Μενεσίδης συνεργάστηκε στη διάρκεια είκοσι χρόνων (1975-1995) και η οποία θα αποτελεί μέρος του αφιερώματος στην εικαστική ιστορία της Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του εορτασμού για τα 25 χρόνια λειτουργίας του Τελλογλείου Ιδρύματος», καταλήγει η κ. Γουλάκη-Βουτυρά.
Τα εγκαίνια της έκθεσης «Γιάννης Μενεσίδης: Ο ζωγράφος της “ κεκρυμμένης” χαράς» θα πραγματοποιηθούν στις 7 Μαΐου στις 19:00, ενώ η έκθεση θα διαρκέσει έως το τέλος Σεπτεμβρίου.
Β. Καζ.
*Φωτογραφίες: Τελλόγλειο