Με τη δράση «Βιβλιοπώλης & Βιβλιοπώλισσα για μια μέρα» ολοκληρώνεται η φετινή Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων, που πραγματοποιείται σε όλη την Ελλάδα (littlebookstoresweek.gr από 27/5 έως 1/6).
Στο μικρό βιβλιοπωλείο «Μυθιστορία», στην ανατολική Θεσσαλονίκη, δύο αγαπητοί φίλοι του, ο Μιλτιάδης Πολυβίου και ο Φαίδων Χατζηαντωνίου, επιστήμονες με σημαντική κοινωνική παρουσία και έρευνα στην πολιτιστική κληρονομιά μας, μοιράστηκαν την αγάπη τους για τα βιβλία με αναγνώστες, φίλους και μίλησαν στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για τη μαγεία των μικρών βιβλιοπωλείων, για τη χαρά να συνυπάρχεις, να συνομιλείς, να συμμετέχεις, να ακούς, να γνωρίζεις. Μίλησαν για την αξία της σύνθεσης, της συμπερίληψης, της συναίνεσης, της ανταλλαγής ιδεών.
«Σήμερα κάνω κάτι …παραπάνω από αυτό που κάνω σχεδόν κάθε μέρα, η παρουσία μου παίρνει μια άλλη διάσταση. Για εμένα αυτό το βιβλιοπωλείο είναι στοιχείο της καθημερινότητας, ένα σημείο αναφοράς. Είναι γειτονιά», λέει ο Μιλτιάδης Πολυβίου, αρχιτέκτων, διπλωματούχος μεταπτυχιακών σπουδών του κλάδου Βυζαντινής Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής και διδάκτωρ της σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. «Τα μεγάλα βιβλιοπωλεία είναι απρόσωπα, ενδεχομένως να λειτουργούν πολύ καλά όσον αφορά την πώληση βιβλίων και την ευρύτητα των τίτλων αλλά δεν έχουν τη ζεστασιά του συνοικιακού. Εδώ όλα λειτουργούν σε προσωπικό επίπεδο, αποκτάς οικειότητα, κάνεις διάλογο, μιλάς για το βιβλίο πέρα από την εμπορευματική του ιδιότητα. Η “Μυθιστορία”, δεν είναι μόνο “πόλος” πολιτισμού -στεγάζει Λέσχη Ανάγνωσης κ.ά.- αλλά και πόλος οικειότητας και συλλογικής δράσης. Οτιδήποτε συλλογικό, εδώ βρισκόμαστε, εδώ γίνονται οι συνεννοήσεις, οι επαφές, για τα δέντρα και την υγεία τους, για τα ζώα της γειτονιάς, για το διατηρητέο απέναντι», προσθέτει. Θυμάται, όπως αναφέρει, «ένα παλιό βιβλιοπωλείο που δεν έμεινε πολύ “ένα ειδικό βιβλιοπωλείο” που είχε μαζί με κάποιους άλλους ο ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης στην Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Μόλις που πρόλαβα το βιβλιοπωλείο των αδελφών Συρόπουλου που αναφέρονται σε αυτό πολλοί λογοτέχνες». Ο Μιλτιάδης Πολυβίου που εξέδωσε βιβλία για εκκλησιαστική αρχιτεκτονική και βιβλιόφιλος τι θα πρότεινε να διαβάσουμε; «”Ψυχολογία Συριανού συζύγου”» του Εμμανουήλ Ροϊδη, έχω δώσει πολλά αντίτυπα», σημειώνει.
Γ. Σκαμπαρδώνης «Τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι σαν “προκεχωρημένα φυλάκια βιβλιοφιλίας”»
Τη μεσημεριανή «παρέα» στο βιβλιοπωλείο «Μυθιστορία» συμπληρώνει ο γνωστός συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης. «Τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι διεσπαρμένα στις συνοικίες, έχουν άμεση συνομιλία με τον τοπικό πληθυσμό. Νομίζω αυτοί οι “μικροί πυρήνες” που είναι διεσπαρμένοι στις συνοικίες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, είναι σαν “προκεχωρημένα φυλάκια βιβλιοφιλίας”», τονίζει ο συγγραφέας. «Πρέπει να βοηθάμε αυτά τα μαγαζιά να μη ζουν μόνο από τα χαρτικά και τις τσάντες. Είναι παρέα, είναι τόπος συναντήσεων, αλληλο-έμπνευση, συλλογικότητα, συνομιλία, ωραία πράγματα!», σχολιάζει ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης.
Ο δεύτερος «βιβλιοπώλης για μια μέρα», Φαίδων Χατζηαντωνίου, είναι αρχιτέκτων-αναστηλωτής. Από το 1983 εργάζεται στα έργα αναστήλωσης και αποκατάστασης του Αγίου Όρους, ενώ ασχολείται και με την επιμέλεια εκθέσεων με σχετικό αντικείμενο. Δηλώνει «τρελός» με τα βιβλία. Όσπν αφορά τη «Μυθιστορία», «αν έρθεις μια φορά, κολλάς. Έχεις προσωπική σχέση με αυτούς που διακινούν το βιβλίο. Σε ένα τεράστιο βιβλιοπωλείο στη Ν. Υόρκη τα είχε όλα, τι δεν είχε; προσωπική σχέση. Συνήθως βρίσκω αφορμή για να έρθω, για να παραγγείλω βιβλία. Έρχομαι κάθε μέρα, σχεδόν, είναι μια ωραία γειτονιά που πρωτοστατούν οι ιδιοκτήτριες του βιβλιοπωλείου, το καφέ δίπλα. Εδώ υπερέχει η ανθρώπινη διάσταση, η επαφή, η επικοινωνία», επισημαίνει ο Φαίδων Χατζηαντωνίου.
Στην εποχή του e-shop, των audiobooks, μικρές γωνιές βιβλίων καταφέρνουν και αντιστέκονται. «Αντέχουμε και βλέπω ότι ανοίγουν και νέα μικρά συνοικιακά βιβλιοπωλεία. Κατά κύριο λόγο, οι αναγνώστες επιλέγουν λογοτεχνία και ιστορία. Επίσης, τα βιβλία αυτοβοήθειας και αυτοβελτίωσης είναι μια κατεύθυνση με ζωηρό ενδιαφέρον» σχολιάζουν οι ιδιοκτήτριες της «Μυθιστορίας», Στέλλα Μόσχου και Τζίνα Άρχοντα. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκαν οι πωλήσεις κατακόρυφα -περιγράφουν πώς έτρεχαν να μοιράζουν βιβλία-ωστόσο και μετά το τέλος αυτής της περιπέτειας, όπως επισημαίνουν, παρατηρείται αύξηση του αναγνωστικού κοινού.
Αποχαιρετάμε την Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων με λόγια γεμάτα ενθουσιασμό από μία φανατική φίλη. «Είναι 30 χρόνια αυτό το βιβλιοπωλείο, αγαπούμε τόσο πολύ τον χώρο, αυτό που μας δίνει, που στηρίζουμε τις ιδιοκτήτριες και εύχομαι να συνεχίσουν να είναι κοντά μας. Είναι μια αγαπημένη συνήθεια να ψάχνω, να ανταλλάσσουμε απόψεις να συναντάμε φίλους, είναι πολύ γλυκιά γωνιά», παραδέχεται η Μάρω Μιχοπούλου.
Ελένη Μπιμπίκου
* Επισυνάπτονται φωτογραφίες που παραχώρησε ο Μιλτιάδης Πολυβίου