Ο σημαντικός ρόλος και το αποτύπωμα του έργου του Διεθνούς Κέντρου για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και των Επαγγελματιών των Μέσων (ICSJ), εντός και εκτός συνόρων, αναδείχθηκε, το απόγευμα της Τρίτης 11 Μαρτίου 2025, στα εγκαίνια των γραφείων του, τα οποία φιλοξενούνται σε χώρο που έχει παραχωρηθεί από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στην αίθουσα διοικητικού συμβουλίου της Περιφέρειας, στο γυάλινο κτίριο.
«Το Διεθνές Κέντρο είναι σημείο αναφοράς, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, και έχει ανακηρυχθεί ως μία πολύ καλή πρακτική στο σύνολο σχεδόν των ευρωπαϊκών κρατών και διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΑΣΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, η UNESCO», τόνισε ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Δημήτρης Γαλαμάτης, εγκαινιάζοντας τα γραφεία του Διεθνούς Κέντρου, και εξήγησε πως «αυτό δεν είναι αποτέλεσμα ενός θεωρητικού σχήματος, αλλά προέκυψε από τα πραγματικά αποτελέσματα και το έργο που παρήχθη». Σημείωσε επίσης πως το Διεθνές Κέντρο έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα ισχυρό δίκτυο συνεργασιών που προάγουν την ασφάλεια και την ελευθερία των δημοσιογράφων σε μια περίοδο όπου αυτές οι αξίες αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις παγκοσμίως.
Ο κ. Γαλαμάτης αναφέρθηκε εκτενώς στις δράσεις και τα σεμινάρια που έχουν οργανωθεί από το Διεθνές Κέντρο μέχρι σήμερα, όπως η κοινή εκπαίδευση αστυνομικών και δημοσιογράφων στη Βέροια, αλλά και η επικείμενη αντίστοιχη εκπαίδευση δικαστών γύρω από τα θέματα των καταχρηστικών αγωγών. «Έχει μπει ένα στέρεο υπόβαθρο, που δίνει στην Ελλάδα μία πρωτοπορία στον συγκεκριμένο τομέα και αναδεικνύει τη Θεσσαλονίκη ως κέντρο αυτών των δράσεων», είπε ο ΓΓ Επικοινωνίας και Ενημέρωσης.
Αποκάλεσε στρατηγική την επιλογή της Θεσσαλονίκης ως έδρα του Διεθνούς Κέντρου για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων, «λόγω της γεωγραφικής της θέσης αλλά και του εντοπισμού των απειλών στα υπό συζήτηση θέματα, στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης». Σημείωσε ακόμη πως η Θεσσαλονίκη αποτελεί ιδανικό σημείο συνάντησης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι στην περιοχή, και ότι το Κέντρο συμβάλλει στη δημιουργία μιας πιο ασφαλούς και αποτελεσματικής εργασίας για τους επαγγελματίες των ΜΜΕ.
Εξέφρασε επίσης την προσωπική του συγκίνηση επειδή, όπως είπε, η δημιουργία και λειτουργία του Διεθνούς Κέντρου συμβαδίζει με τη δική του παρουσία στη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, ενώ ευχαρίστησε όλους όσοι, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, συνέβαλαν στην πρόοδο του έργου, τόσο σε επίπεδο εταίρων στο Διεθνές Κέντρο και συνεργατών στη Γενική Γραμματεία όσο και σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης. Χαρακτήρισε «ευτυχή συγκυρία» και πολύ σημαντικό το γεγονός της παρουσίας του Εκπροσώπου του ΟΑΣΕ για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης, Jan Braathu, στα εγκαίνια, καλωσορίζοντας τον ίδιο και τα υπόλοιπα μέλη της αντιπροσωπείας του Οργανισμού στην Ελλάδα. Αυτή η παρουσία, όπως σημείωσε, ενισχύει τη διεθνή διάσταση και τη σημασία των δράσεων που αναλαμβάνει το Κέντρο.
«Μοναδική προσπάθεια» χαρακτήρισε το Κέντρο για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και των Επαγγελματιών ΜΜΕ ο Εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης, πρέσβης Jan Braathu, σε χαιρετισμό που απηύθυνε στα εγκαίνια. «Δεν γνωρίζω να υπάρχει κανένα παρόμοιο πουθενά. Σας αξίζουν συγχαρητήρια που πήρατε αυτή την πρωτοβουλία, που είστε καινοτόμοι, που είστε γενναίοι», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αποκάλεσε «τεράστιο βήμα προόδου» το γεγονός ότι το Διεθνές Κέντρο έχει φτάσει μέχρι το σημείο που βρίσκεται σήμερα και διαβεβαίωσε πως ο ίδιος, με τη θεσμική του ιδιότητα θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να στηρίξει τη λειτουργία του. «Αυτό το έργο δεν είναι σημαντικό μόνο για τη Θεσσαλονίκη ή για την Ελλάδα, είναι και για πέρα απ’ αυτήν. Είναι σημαντικό για τον ΟΑΣΕ και για την ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης σε όλη την περιοχή μας. Ελπίζω πως αυτό το Κέντρο θα είναι ένα μέρος όπου δημοσιογράφοι, ειδικοί των Μέσων Ενημέρωσης, από όλη την περιοχή των χωρών μελών του ΟΑΣΕ θα μπορούν να έρχονται, να έχουν σημαντικές συζητήσεις και εκπαιδεύσεις, και να συμμετέχουν στην πρόοδο του έργου για την ελευθερία των Μέσων και την ασφάλεια των δημοσιογράφων. Αυτό το έργο είναι ζωτικής σημασίας για τους ίδιους τους δημοσιογράφους καθώς δεν θέλουμε να απειλούνται, να παρενοχλούνται, να σκοτώνονται», τόνισε ο κ. Braathu.
«Χωρίς την ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης, χωρίς πρόσβαση στην αξιόπιστη πληροφόρηση, οι δημοκρατίες μας δεν θα ευημερήσουν. Και θα πληρώσουμε όλοι ένα τίμημα στο μέλλον, που δεν επιθυμούμε. Νομίζω ότι τώρα είναι η ώρα. Έχουμε ήδη αργήσει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα. Η ασφάλεια των δημοσιογράφων είναι ένα από τα πολλά ζητήματα που σχετίζονται με τα Μέσα Ενημέρωσης. Αλλά είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα. Γιατί αν οι δημοσιογράφοι φιμώνονται μέσω εκφοβισμού, απειλών, αυτολογοκρισίας, τότε εμείς ως πολίτες δεν παίρνουμε τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να προβαίνουμε σε τεκμηριωμένες πολιτικές αποφάσεις», πρόσθεσε ο Εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης. Συνεχάρη, τέλος, όλους τους εταίρους του Διεθνούς Κέντρου ξεχωριστά για το έργο τους και υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «θα πρέπει να έχουμε κατά νου πως μόνο δουλεύοντας όλοι μαζί μπορούμε να πετύχουμε».
«Δεν μπορούμε να εγγυηθούμε και να προάγουμε τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης χωρίς να εγγυηθούμε ή να οικοδομήσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον, μέσα στο οποίο οι δημοσιογράφοι θα έχουν τη δυνατότητα να ασκούν ανεμπόδιστα το λειτούργημά τους», τόνισε ο Επιστημονικά Υπεύθυνος του Διεθνούς Κέντρου, Καθηγητής του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Νίκος Παναγιώτου. Εξήγησε ότι το Διεθνές Κέντρο δεν επικεντρώνεται μόνο σε τεχνικής φύσεως ζητήματα αλλά πρωτίστως στη διάδραση και τη σύνδεση με την ίδια την κοινωνία. «Το ερώτημα είναι: Θέλουμε ελεύθερα μέσα ενημέρωσης; Χρειάζεται να τα υποστηρίξουμε; Χρειάζεται να υποστηρίξουμε την ασφάλεια των δημοσιογράφων; Αυτά είναι κρίσιμα ερωτήματα, που θα πρέπει να απαντηθούν από την ίδια την κοινωνία», σημείωσε ο κ. Παναγιώτου, υπογραμμίζοντας πως αυτή είναι και η μόνη οδός για μια ανεξάρτητη δημοσιογραφία, η οποία είναι και η βάση μιας ευημερούσας κοινωνίας.
Ο κ. Παναγιώτου υπογράμμισε την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης και του ίδιου του Γενικού Γραμματέα κ. Γαλαμάτη στην ίδρυση και λειτουργία του Κέντρου, των δημοσιογραφικών ενώσεων και του Τμήματος του που, όπως είπε, πίστεψαν στην πρωτοβουλία και την ανάγκη για την ενίσχυση της ασφάλειας των ίδιων των μελών τους. Έκανε, δε, ιδιαίτερη μνεία στην παρουσία της αποστολής του ΟΑΣΕ στα εγκαίνια και τη σημασία που έχει αυτού του είδους η δικτύωση, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη για ακόμη περισσότερη δράση. «Πρέπει να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο. Να τολμήσουμε να αναλάβουμε νέες πρωτοβουλίες», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Για ένα Κέντρο με διεθνή ακτινοβολία που εδρεύει στις εγκαταστάσεις της διοίκησης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, στη Βίλα Αλλατίνι, κατόπιν σχετικής απόφασης του τέως Περιφερειάρχη και νυν Επιτρόπου Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολου Τζιτζικώστα, έκανε λόγο στον χαιρετισμό του, ο Αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Νικόλαος Τζόλλας, εκπροσωπώντας την Περιφερειάρχη Αθηνά Αηδονά. Σημείωσε ότι η ΠΚΜ ήταν από τους πρώτους εταίρους του Κέντρου και από τους πρώτους που πίστεψαν στην ανάγκη να είναι η έδρα του στη Θεσσαλονίκη και διαβεβαίωσε για τη συνέχιση της στήριξης στο έργο του. Όπως χαρακτηριστικά είπε, «το Κέντρο ενισχύει την εικόνα μας διεθνώς και θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις προσπάθειες ώστε να εδραιωθεί στη συνείδηση του κόσμου ως ένας φορέας ουσιαστικής προσφοράς και ενδυνάμωσης της ελευθερίας του Τύπου και της Δημοκρατίας».
«Η ίδρυση και λειτουργία του Κέντρου είναι μία σημαντική πρωτοβουλία που θα ενισχύσει την προστασία των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης, που συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με κινδύνους. Η ελευθερία του Τύπου είναι μία θεμελιώδης αρχή κάθε Δημοκρατίας και η διασφάλιση της προστασίας των δημοσιογράφων είναι μία επιτακτική ανάγκη σε μια εποχή κατά την οποία η πληροφορία είναι πιο σημαντική από ποτέ», ανέφερε στον χαιρετισμό του ο Ευθύμιος Χατζηθεόκλητος, Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Αλληλεγγύης και Πρόνοιας Δήμου Θεσσαλονίκης, εκπροσωπώντας τον Δήμαρχο Στέλιο Αγγελούδη. Ευχήθηκε να είναι επιτυχής η λειτουργία του Κέντρου και να αποτελέσει φάρο για τη συνεχή προστασία των δικαιωμάτων των δημοσιογράφων, οι οποίοι, «μέσα από τη δουλειά τους συμβάλλουν στην ενημέρωση του κοινού, ενδυναμώνοντας τη Δημοκρατία και προωθώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο».
Ο Οργανωτικός Γραμματέας της ΠΟΕΣΥ, Ανδρέας Παναγόπουλος, από την πλευρά του, επισήμανε πως «έχουν γίνει πάρα πολύ σημαντικές προσπάθειες από όλες τις πλευρές για να υπάρξει αυτό το Κέντρο, το οποίο είναι σημαντικό όχι μόνο για τους δημοσιογράφους, αλλά και για όλους τους πολίτες, την ελευθερία του Τύπου, τη δημοσιογραφία, την ίδια τη Δημοκρατία». Τόνισε, δε, πως «στους καιρούς που ζούμε, είτε στην Ευρώπη, είτε πέραν του Ατλαντικού, αυτό το Κέντρο μπορεί να αποτελέσει μία βάση όχι μόνο για τη χώρα μας, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή, για την Ευρώπη, και να αποτελέσει έναν σημαντικό φάρο – καθοδηγητή στην κατεύθυνση της προάσπισης των δικαιωμάτων των δημοσιογράφων, της ασφάλειας και της Δημοκρατίας». Υπογράμμισε, τέλος, πως η ΠΟΕΣΥ θα είναι πάντα δίπλα στο Διεθνές Κέντρο, υπενθυμίζοντας και τη σχετική δέσμευση του προέδρου της, Σωτήρη Τριανταφύλλου.
Η Γενική Γραμματέας της ΕΣΗΕΜ-Θ, Ειρήνη Τσαρούχα, τόνισε πως από την πρώτη στιγμή, ένας από τους βασικούς πυλώνες για τη σύσταση του Κέντρου ήταν η ΕΣΗΕΜ-Θ, μέσω κυρίως του διευθυντή της Γιάννη Κοτσιφού, ενώ αναφέρθηκε στους τρεις πυλώνες του Κέντρου (Πολιτεία, δημοσιογραφοί και ακαδημαϊκοί κοινότητα) υπογραμμίζοντας τη σημασία αυτής της σύμπραξης. Διαβεβαίωσε, επίσης, πως η ΕΣΗΕΜ-Θ θα συνεχίσει να είναι ουσιαστικά παρούσα στη δράση του Κέντρου και χαρακτήρισε ευτυχή συγκυρία το γεγονός πως στα εγκαίνια ήταν παρούσα η αποστολή του ΟΑΣΕ, με επικεφαλής τον πρέσβη Jan Braathu.
Ο Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, Χρήστος Φραγκονικολόπουλος υπογράμμισε πως σε αυτή τη διετία λειτουργίας του Κέντρου ήταν το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ και κυρίως το Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοκρατίας αυτό που «έτρεξε» τις δράσεις που υλοποιήθηκαν και γι’ αυτό σημείωσε την ανάγκη για μεγαλύτερη στήριξη από όλους τους εταίρους. Κάλεσε, δε, τη δημοσιογραφική κοινότητα να «αγκαλιάσει» το όλο εγχείρημα και σημείωσε χαρακτηριστικά πως «αν θέλουμε αυτό το λουλούδι να ανθίσει πρέπει όλοι να συμβάλουμε σε αυτό».
Ο πρόεδρος του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Αλέξανδρος Μπαλτζής, τόνισε ότι το Κέντρο έρχεται να καλύψει μια πολύ σημαντική ανάγκη της εποχής μας, την προστασία εκείνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης. «Η ελευθερία του Τύπου, η ασφάλεια των δημοσιογράφων απειλούνται όλο και περισσότερο από τη βία, τη λογοκρισία, τις επιθέσεις ενάντια στην αλήθεια, τις συστηματικές προσπάθειες χειραγώγησης. Σε αυτές τις συνθήκες, η ύπαρξη αυτού του Κέντρου είναι πραγματικά αναγκαία», ανέφερε. Ευχήθηκε, δε, το Κέντρο να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε επίσης εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεου, ενώ το «παρών» έδωσαν -μεταξύ άλλων- ο Γενικός Πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, Ζαν-Λικ Λαβό καθώς και πολλά μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Οι δράσεις του ICSJ
Το Διεθνές Κέντρο δημιουργήθηκε μέσα από τη συμφωνία οκτώ φορέων που συνυπέγραψαν για τον σκοπό αυτό, Μνημόνιο Συνεργασίας. Είναι η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο Δήμος Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), η Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας Θράκης (ΕΣΗΕΜΘ), το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ), η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (Ε.Ρ.Τ.) και η Δημοτική Επιχείρηση Πληροφόρησης Θεάματος και Επικοινωνίας (ΔΕΠΘΕ) ενώ συμμετέχει σε αυτό και το Υπουργείο Εξωτερικών.
Οι δράσεις και η λειτουργία του Διεθνούς Κέντρου τελούν υπό την επιστημονική ευθύνη του Εργαστηρίου Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας, του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη. Στο πλαίσιο αυτό, το Διεθνές Κέντρο διοργανώνει δράσεις για την εξειδικευμένη εκπαίδευση και προετοιμασία δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών (τεχνικών, φωτογράφων) των ΜΜΕ, όπως και τη δημιουργία εργαλείων υποστήριξης για την προάσπιση του έργου τους σε εμπόλεμες ζώνες, σε περιοχές που αντιμετωπίζουν κρίση (φυσικές καταστροφές, ανθρωπιστική κρίση κ.ά.), σε κάθε μορφή απειλής. Επιπρόσθετα, παρέχει πρακτική εκπαίδευση, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, συμβουλευτικές υπηρεσίες, συνδρομή για την παροχή κατάλληλου εξοπλισμού πριν και κατά τη δημοσιογραφική αποστολή και ψυχολογική υποστήριξη. Η εκπαίδευση γίνεται από το ΑΠΘ, από κοινού με μεγάλο δίκτυο συνεργατών και αξιοποιεί υλικό της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Οι εγκαταστάσεις του Κέντρου παραχωρήθηκαν από την ΠΚΜ ενώ η επιλογή της Βίλας Αλλατίνη για τη στέγαση των γραφείων του Διεθνούς Κέντρου έχει συμβολικό χαρακτήρα. Ως ένα ιστορικό ορόσημο της πόλης, που έχει φιλοξενήσει σημαντικούς σταθμούς της πολιτικής και κοινωνικής της ζωής, η Βίλα Αλλατίνη αποτελεί σύμβολο διαλόγου, πολυπολιτισμικότητας και δημοκρατικής συνέχειας.
*Πηγή φωτογραφίας:ΑΠΘ