Ζ. Ζατέλη: «Η χαρά της δημιουργίας έχει από πίσω της και οδύνη»

«Τα βιβλία του συγγραφέα μιλούν καλύτερα για τον εαυτό τους και για τον συγγραφέα, παρά ο συγγραφέας γι’ αυτά», είπε η Ζυράννα Ζατέλη δηλώνοντας «άοπλη» χωρίς τα βιβλία της. Παρά την εμφανή αμηχανία και το τρακ που της προκαλούσε το γεγονός ότι καθόταν σε μία καρέκλα πάνω στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, «χωρίς ένα τραπεζάκι να την κρύβει κάπως» όπως χαρακτηριστικά είπε, καλωσόρισε τους δεκάδες ανθρώπους που γέμισαν την αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης, στην τελευταία για φέτος εκδήλωση του κύκλου «Συγγραφείς του κόσμου ταξιδεύουν στο Μέγαρο».
Τη σκηνή του Μεγάρου μοιράστηκε με δύο ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος, που έχουν επίσης καταγωγή από την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Την ηθοποιό, σκηνοθέτιδα και συγγραφέα Σοφία Φιλιππίδου και τον εικαστικό και διδάσκοντα στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ Τριαντάφυλλο Τρανό.
«Τη Ζυράννα Ζατέλη την αγαπώ γιατί δεν …τη γνωρίζω. Είναι που με γοητεύει ακριβώς επειδή δεν μπορώ ποτέ να τη μάθω κι όλο θέλω να την εξερευνώ για να τη γνωρίσω καλύτερα, πάντα μέσα από τα βιβλία της», είπε αρχικά η Σοφία Φιλιππίδου, ενώ στη συνέχεια, σε ρόλο …δημοσιογράφου, ζήτησε από τη συγγραφέα να σχολιάσει το γεγονός ότι βγάζει βιβλίο κάθε επτά χρόνια «όπως γεννούν οι ελαφίνες» όπως λέει και η ίδια η κ. Ζατέλη, ενώ το τελευταίο της «Ορατή σαν αόρατη» βγήκε έπειτα από δώδεκα χρόνια. 
«Και οι ελαφίνες καμιά φορά μπερδεύονται», απάντησε η κ. Ζατέλη προκαλώντας γέλια στο κοινό. «Δεν το είχα προγραμματισμένο να βγάζω κάθε επτά χρόνια βιβλίο, αλλά όταν τελείωσα το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα “Και με το φως του λύκου επανέρχονται”, αισθάνομαι σαν να τράβηξα μια καρέκλα, κάθισα, κι όταν σηκώθηκα είχαν περάσει επτά χρόνια. Αλλά επειδή δεν υπάρχει αθωότητα στο τυχαίο, νομίζω ότι μου πήγαινε, ήταν ιδανικό χρονικό διάστημα αυτά τα επτά χρόνια. Το λιγότερο θα κυλούσε σε ένα είδος ναρκισσισμού», απάντησε η συγγραφέας.
«Κάπως το ‘φερε η ζωή, κάπως το ‘φτιαξα με το κεφάλι μου, τηρούσα αυτές τις επταετίες, αλλά όταν έφτασα στο τρίτο της τριλογίας, που είναι μεν είναι λιγότερες σελίδες, αλλά με τυράννησε περισσότερο, έβλεπα να τελειώνει η επταετία και τρόμαζα. Οπότε-για να πάρω μια πίστωση χρόνου- έβγαλα τα “Τετράδια ονείρων”, και την “Ηδονή στον κρόταφο” και πέρασαν 12 χρόνια», συμπλήρωσε.
‘Αλλωστε, όπως είπε σε άλλο μέρος της συζήτησης, ο μεγάλος της βραχνάς είναι η τελειομανία της. «Αν δεν νιώσω ότι μια φράση ή μια παράγραφος, δεν πλησιάζει μπροστά στην εσωτερική εικόνα που έχω γι’ αυτό το πράγμα, δεν ησυχάζω. Μπορεί να δέρνομαι για μία παράγραφο ή για πέντε σειρές, επί βδομάδες, μέρες, ίσως και μήνες καμιά φορά. Αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς», κατέληξε.
Παίρνοντας το λόγο ο Τριαντάφυλλος Τρανός, ζήτησε να μάθει για το τι συμβαίνει στο μεσοδιάστημα και αν η «λογοτεχνική κουζίνα» της κ. Ζατέλη δουλεύει παρατεταμένα. «Νομίζω ότι γράφω κι όταν δεν γράφω. Τις περιόδους που δεν γράφω, με πιάνει μια μεγάλη αγωνία γιατί όλες οι μέρες δεν είναι ευλογημένες, δεν είναι γόνιμες, υπάρχουν και οι νεκρές περίοδοι, υπάρχουν οι περίοδοι που αισθάνομαι ότι περνάω έναν προσωρινό θάνατο και με πιάνει φοβερός πανικός ότι δεν μπορώ να ξαναγράψω κι αυτό το περνώ κάθε τόσο», μοιράστηκε η κ. Ζατέλη με το κοινό. Ωστόσο, επισήμανε ότι στο …πολύ βάθος γνωρίζει πως αν δεν περάσει από αυτήν την περίοδο της αγονίας και αγωνίας, «δεν βγαίνουν πουλιά».
Είπε, ακόμη, ότι η διαστροφή ενός συγγραφέα είναι τα σημειωματάρια που έχει παντού στο σπίτι. «Τα μεγάλα σπιράλ τετράδια όπου βάζω σκέψεις, εικόνες αιφνίδιες, φράσεις που λέω την ώρα που ξυπνώ, που δεν ξέρω από πού έρχονται αυτές οι φράσεις. Τις σημειώνω αμέσως. Και μετά σκεφτόμουν από πού βγήκαν, από πού ήρθαν. Δεν έχει τελειωμό αυτό το πανηγύρι», ανέφερε.
Στη συνέχεια η Σοφία Φιλιππίδου έκανε ένα «συγγραφικό κουτσομπολιό»  όπως το χαρακτήρισε, αποκαλύπτοντας ότι η Ζυράννα Ζατέλη δεν έχει σχέση με το διαδίκτυο και γράφει ακόμη στη γραφομηχανή της, ενώ της αρέσει να παραγγέλνει από τη Γερμανία μεταξωτές κορδέλες.
«Σε ηλεκτρική γραφομηχανή» ξεκαθάρισε η συγγραφέας, δηλώνοντας ότι αυτό αποτελεί τη μεγάλη της πρόοδο, ενώ ο λόγος που προμηθεύεται μεταξωτές κορδέλες, «είναι απομυθοποιητικός και όχι τόσο ποιητικός όπως θεωρούσε η κ. Φιλιππίδου», όπως χαρακτηριστικά είπε. 
«Δεν είμαι κατά της τεχνολογίας. Μου λένε ότι ένας υπολογιστής θα με βοηθούσε, θα κρατούσε αρχεία στη μνήμη, ότι δεν χρειάζονται τόσα χαρτιά, τόσα τετράδια, τόσα μολύβια. Αλλά αυτά είναι μέσα στους κανόνες του παιχνιδιού μου. Αν μου τα στερήσετε θα βρεθώ σε τρομερά κενά αέρος», είπε, ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να πάρει κάποια στιγμή υπολογιστή, όταν πλησιάσει πιο κοντά στα 100 έτη. Όσο για τις μεταξωτές κορδέλες, τις αγοράζει διότι πλέον δυσκολεύεται να βρει μελανοταινίες για τη γραφομηχανή της και αυτές μπορούν να τις αντικαταστήσουν. 
Το κοινό καταχειροκρότησε την κ. Ζατέλη, της οποίας τα βιβλία είχε τη δυνατότητα να προμηθευτεί έξω από την αίθουσα και θα περιμένει το επόμενο έργο της, αφού όπως είπε η συγγραφέας, έχει άφθονο υλικό. «Το υλικό είναι και βάσανό μου, έχω πολύ υλικό, όλη η μαγκιά της ιστορίας είναι η σύνθεση, το να τιθασεύσεις ένα τέτοιο υλικό. Πραγματικά χρειάζεται να σε διακατέχει μύχια τρέλα κι από την άλλη τρομερή διαύγεια», κατέληξε.
Βαρβάρα Καζαντζίδου