Η «άνοιξη» των τεχνολογικών επενδύσεων, οι spin-off των πανεπιστημίων και το ΕΚΕΤΑ στην Τεχνόπολη

«’Ανοιξη» ζει την τελευταία πενταετία η Θεσσαλονίκη στις νέες τεχνολογίες και τις καινοτόμες επενδύσεις, με το όραμα της δεκαετίας του ‘90 για τη μετεξέλιξη της πόλης σε τεχνολογικό hub να γίνεται πλέον πραγματικότητα, όπως επισήμανε απόψε ο πρόεδρος ΔΕΘ-HELEXPO και της Τεχνόπολης, Τάσος Τζήκας. «Οι νέες τεχνολογίες θα είναι -και θα παραμείνουν- για τη Θεσσαλονίκη ό,τι υπήρξε για την πόλη το μπάσκετ στη δεκαετία του ‘80, μια πρωτοπορία στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Το οικοσύστημα για να μπει η Θεσσαλονίκη στην πρωτοπορία της Ελλάδας σε ό,τι αφορά την τεχνολογία είναι έτοιμο» πρόσθεσε, αναφερόμενος στα hubs των πολυεθνικών, στις επενδύσεις στην πόλη ελληνικών εταιρειών, στην Τεχνόπολη και το τεχνολογικό πάρκο 4ης γενιάς ThessINTEC, αλλά και στα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα, τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις και το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό.
Κατά τον χαιρετισμό του σε εκδήλωση που διοργάνωσε απόψε η Τεχνόπολη, ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης), Κώστας Γκιουλέκας, επισήμανε ότι η Θεσσαλονίκη έχει βρεθεί στο παρελθόν με πάρα πολλές πρωτιές, τις οποίες όμως στη συνέχεια έχασε, κάτι που δεν πρέπει να επαναληφθεί. Όπως είπε, η συνταγή της επιτυχίας για την πόλη είναι να «παντρέψει» πολλές πλευρές (την αγορά εργασίας, τα πανεπιστήμια και την επιχειρηματικότητα). Οι δε δυνατότητές της είναι σημαντικές, αφού η Θεσσαλονίκη έχει νιάτα (πάνω από 100.000 φοιτητές) και πολλές υποδομές καινοτομίας (την Τεχνόπολη, την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας και το ThessΙΝΤΕC). Tαυτόχρονα όμως, χρειάζεται να ξεπεραστούν κάποιες παθογένειες, καθώς -όπως είπε- ένα τεράστιο σε σημασία έργο, όπως το ThessINTEC «κόλλησε» για κάποιο διάστημα σε αγέλες από αδέσποτα σκυλιά, που έπρεπε να απομακρυνθούν για να ξεκινήσουν οι εργασίες.
Ο κίνδυνος «εξαφάνισης» των startup
Για έλλειψη στρατηγικής για την καινοτομία στην Ελλάδα έκανε λόγο ο Στράτος Σιμόπουλος, πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής, επισημαίνοντας ότι η χώρα βρίσκεται στις μεσαίες θέσεις στην ΕΕ σε θέματα έρευνας, αλλά στις τελευταίες στην ανάπτυξη καινοτομίας.
Πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει ειδικό σχέδιο χρηματοδότησης για τη λεγόμενη «βαθιά τεχνολογία», ότι η διαχείριση των θεμάτων της έρευνας και της καινοτομίας είναι κατακερματισμένη σε διαφορετικά υπουργεία και φορείς κι ότι τα κεφάλαια που εισέρρευσαν το 2024 σε νεοφυείς επιχειρήσεις σε αρχικό στάδιο ήταν μικρότερα σε σχέση με όσα έλαβαν οι πιο ώριμες: «αυτό σημαίνει ότι σε λίγα χρόνια δεν θα έχουμε startups να τις στηρίξουμε για να κάνουν scale up (να ωριμάσουν) ή να γίνουν μονόκεροι» είπε μεταξύ άλλων και πρότεινε τη σύσταση φορέα καινοτομίας, στον οποίο θα υπαχθούν σε πρώτη φάση τα Γραφεία Μεταφορών Τεχνολογίας των ερευνητικών κέντρων και μετέπειτα των πανεπιστημίων, αλλά και άλλοι οργανισμοί του ευρύτερου χώρου της καινοτομίας, όπως ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Πρότεινε ακόμα τη δημιουργία ταμείου ανάπτυξης καινοτομίας, τη δρομολόγηση περισσότερων δράσεων open innovation και τη θέσπιση τεχνολογικής βίζας για την προσέλκυση εργαζομένων από το εξωτερικό.
Οι δύο «απαγορευμένες λέξεις» στα ελληνικά πανεπιστήμια και οι spin-off του ΑΠΘ
«Μέχρι πριν από κάποια χρόνια υπήρχαν δύο απαγορευμένες λέξεις στα ελληνικά πανεπιστήμια: αγορά εργασίας και επιχειρηματικότητα. Αυτό πλέον αλλάζει» επισήμανε ο πρύτανης του ΑΠΘ, Χαράλαμπος Φείδας και πρόσθεσε ότι στο Αριστοτέλειο έχουν ιδρυθεί 19 εταιρείες-τεχνοβλαστοί  (spin-off), από τις οποίες είναι ενεργές οι 15. Οι εταιρείες αυτές έχουν έσοδα 3,1 εκατ. ευρώ και δημιούργησαν εκατοντάδες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, περισσότερες από 50 startups έχουν ιδρυθεί από αποφοίτους του ΑΠΘ, ενώ το πανεπιστήμιο έχει «τρέξει» πάνω από 1.170 βιομηχανικά έργα, που ανατέθηκαν σε αυτό από τον ιδιωτικό τομέα. «Τα πανεπιστήμια πρέπει να παράγουν νέα καινοτόμο γνώση, η οποία θα βοηθήσει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας» συμπλήρωσε και πρόσθεσε πως χρειάζεται να αναπτυχθούν συνέργειες με τις επιχειρήσεις, για να γεφυρωθεί το χάσμα που εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα μεταξύ αγοράς και πανεπιστημίων.
Την ανάγκη το δημόσιο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα να παίξει ρόλο πιο αναπτυξιακό, υπογράμμισε ο πρύτανης του Διεθνούς Πανεπιστημίου (ΔΙΠΑΕ), Σταμάτης Αγγελόπουλος, ενώ επισήμανε ότι, δεδομένων και των νομικών θεμάτων που υπάρχουν στο να βγει η πανεπιστημιακή έρευνα στην αγορά, «η λύση των spinoff είναι μονόδρομος». Στο ΔΙΠΑΕ, γνωστοποίησε, βρίσκονται στη φάση ίδρυσης τρεις εταιρείες-τεχνοβλαστοί, ενώ το πανεπιστήμιο «μετρά» περίπου 150 βιομηχανικά συμβόλαια, κυρίως με εταιρείες της Θεσσαλονίκης.  Παράλληλα, το ΔΙΠΑΕ διαθέτει σήμερα 100 ερευνητικά εργαστήρια και έχει θέσει στόχο τη σύνδεση με την αγορά.
Τέλος του 2025 στην Τεχνόπολη οι 100-150 ερευνητές του AI Nucleus του ΕΚΕΤΑ και υπογραφές για το ThessINTEC    
Τη βαρύτητα που αποδίδει τα τελευταία χρόνια το ΕΚΕΤΑ στη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στην ίδρυση spinoffs (συνολικά 23) υπογράμμισε ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Δημήτρης Τζοβάρας. Γνωστοποίησε δε, ότι σε λίγες ημέρες, που θα αφήσει την προεδρία του ΕΚΕΤΑ, θα αναλάβει CEO σε μια από αυτές τις εταιρείες-τεχνοβλαστούς, γεγονός που αποδεικνύει την πίστη του στις προοπτικές τους. Ο κ.Τζοβάρας γνωστοποίησε ακόμα ότι στο τέλος του 2025 θα εγκατασταθούν στην Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης 100-150 ερευνητές του ΕΚΕΤΑ στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, οι οποίοι θα στεγαστούν στο εκεί κτήριο με την επωνυμία «AI Nucleus». Παράλληλα, την επόμενη εβδομάδα θα υπογραφεί η συμφωνία αγοράς δικαιωμάτων επιφανείας για κτήρια συνολικού εμβαδού χιλιάδων τετραγωνικών στο ThessINTEC.
Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η καινοτομία στην Ελλάδα, σε ό,τι αφορά την έλλειψη οραματικής εθνικής στρατηγικής καινοτομίας, τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων πρώιμου σταδίου, τις περιφερειακές ανισότητες και τα ρυθμιστικά εμπόδια και τη γραφειοκρατία, αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας, Παναγιώτης Κετικίδης. Επισήμανε ότι αυτό που λείπει είναι ένας φορέας που θα παίξει τον ρόλο του ενορχηστρωτή σε όλες τις σχετικές δράσεις, γιατί αυτό που γίνεται σήμερα είναι «γιούρια μάνατζμεντ». 
Την πεποίθηση ότι η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σε αξιόλογο κόμβο καινοτομίας με πολύ θετικές προοπτικές, εξέφρασε ο διευθύνων σύμβουλος της Τεχνόπολης, Μιχάλης Χαβούζης και συμπλήρωσε ότι το τεχνολογικό αυτό πάρκο, το οποίο φιλοξένησε και μια από τις πρώτες επιχειρηματικές θερμοκοιτίδες στην πόλη, βοήθησε πολύ τις startups. H στιγμή που άλλαξε το παιχνίδι για την Τεχνόπολη, πρόσθεσε, ήταν η εγκατάσταση της Deloitte στους χώρους της, η οποία άνοιξε τον δρόμο και για άλλες εταιρείες, σε μια εποχή που οι χώροι που υπήρχαν για επιχειρηματική στέγη στην πόλη ήταν ελάχιστες. 
Χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν ο αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Νικόλαος Τζόλλας και ο δήμαρχος Πυλαίας- Χορτιάτη, Ιγνάτιος Καΐτεζίδης, πρόεδρος Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κ. Μακεδονίας._
Αλεξάνδρα Γούτα