του ανταποκριτή μας Β.Λωλίδη
Με λόγο στοχαστικό και γεμάτο συμβολισμούς, που συνδυάζει τη βιωματική προσέγγιση των συγχρόνων παιδιών με την πλούσια πασχαλινή παράδοση κάθε τόπου, στην Ελλάδα και την Κύπρο, το νέο παιδικό βιβλίο του συγγραφέα και πρώην δημάρχου Θάσου Κώστα Χατζηεμμανουήλ είναι μια νουβέλα που μπορεί να απευθύνεται σε παιδιά αλλά διαβάζεται ευχάριστα από κάθε ηλικία.
Ολόκληρο το βιβλίο, από το εξώφυλλο μέχρι την εικονογράφηση και τη συγγραφή των ιστοριών, αποπνέει μια γλυκιά νοσταλγία, είναι γεμάτο παιδικές αναμνήσεις και «μοσχοβολάει» Άνοιξη. Αν και τιτλοφορείται «Στα Ακρογιάλια της Τιβεριάδας», οι μικροί πρωταγωνιστές και οι ιστορίες τους διαδραματίζονται στο Λεωνίδιο, την πανέμορφη κωμόπολη της Αρκαδίας, όπου εκεί το Πάσχα γιορτάζεται τόσο ξεχωριστά, με αποκορύφωμα το έθιμο με τα μικρά αερόστατα που αφήνονται στον ουρανό.
Στο καλαίσθητο βιβλίο των 48 σελίδων, που κυκλοφόρησε μόλις πριν από έναν μήνα από τις εκδόσεις «ΠΛΗΡΩΤΙΚΑ» και προλογίζει ο μητροπολίτης Κίτρους και Κατερίνης κ. Γεώργιος, η λίμνη της Τιβεριάδας δεν είναι για τον συγγραφέα ένας γεωγραφικός τόπος, είναι σύμβολο. Είναι το τοπίο, όπου ο Λόγος του Θεού σάρκωσε την Αγάπη, εκεί όπου τα θαύματα νίκησαν την απελπισία. Η πραγματική δράση εκτυλίσσεται στο Λεωνίδιο, συνδυάζοντας τη βιωματική προσέγγιση των παιδιών με την πλούσια πασχαλινή παράδοση, όχι μόνο της συγκεκριμένης περιοχής αλλά κάθε γωνιάς της Ελλάδας, στη Μακεδονία, στη Θράκη, στα νησιά, στην Πελοπόννησο στην Κύπρο και αλλού.
Ο κ. Χατζηεμμανουήλ, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, υπογραμμίζει εύστοχα πως «τα έθιμα και οι παραδόσεις δεν πρέπει να αποτελούν στερεότυπες, άνυδρες ιστορικές αναπαραστάσεις που τις περισσότερες φορές μπορεί να κουράζουν. Στόχος μου ήταν μέσα από τις ιστορίες να στείλουμε μηνύματα που τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν και να τα κάνουν βίωμα».
«Το κάψιμο του Ιούδα που τόσο έχει διχάσει την κοινωνία μας», συνεχίζει ο συγγραφέας από τη Θάσο, «δεν μπορεί να συνεχίζει να αποτελεί ένα απολίθωμα στο πέρασμα του χρόνου. Ο Ιούδας δεν είναι ο κακός Εβραίος, είναι ο κακός μας εαυτός. Καίγοντας ένα ομοίωμα καίμε όλα όσα μας ενοχλούν και θέλουμε να τα αλλάξουμε. Το έθιμο του Λαζάρου στην Κύπρο αποκτάει άλλο νόημα μετά την επέλαση του Αττίλα και την καταστροφή που σπέρνει στη μεγαλόνησο. Τότε, η ανάσταση του Λαζάρου αντικατοπτρίζει την ανάσταση της Κύπρου και αυτό φαίνεται μέσα από τον τρόπο που βιώνουν το έθιμο οι κάτοικοι. Ακόμα και αυτά τα υπέροχα αερόστατα που στέλνονται στον ουρανό μεταφέρουν ευχές, προσευχές και τα ονόματα παιδιών από όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτου χρώματος, φυλής θρησκεύματος, που έχασαν πρόωρα την ζωή τους».
Η χαρά του να βιώνεις το Πάσχα ως παιδί
Σε αυτό το διαφορετικό θεματικό βιβλίο για το Πάσχα, η παρέα του Λουκά και του Χριστόφορου περνούν τις διακοπές τους μέσα σε ένα μοναδικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον που ευωδιάζει πασχαλιές. Ακούνε μοναδικές ιστορίες ανθρώπων, από κάθε μεριά της Ελλάδας, που μεταμορφώνουν τα έθιμα και τις παραδόσεις σε αξίες ζωής, σε έμπνευση για ένα καλύτερο αύριο.
Και σε αυτό το τελευταίο του βιβλίο, ο άνθρωπος στον οποίο οι Θάσιοι οφείλουν το μεγάλο έργο της αναστήλωσης του αρχαίου θεάτρου που ντύθηκε με το ολόλευκο φημισμένο μάρμαρο του νησιού, ο πολιτισμός παραμένει ένα δυνατό στοιχείο. Το Πάσχα στην Ελλάδα, όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο του Κώστα Χατζηεμμανουήλ, είναι ένας πολύχρωμος χάρτης από φωνές, μυρωδιές, ήχους και εικόνες που υφαίνουν τον ιστό μιας κοινής πολιτιστικής και θρησκευτικής ταυτότητας.
Το Λεωνίδιο, φωλιασμένο ανάμεσα στα βουνά και τη θάλασσα της Αρκαδίας, γίνεται το φυσικό σκηνικό μιας απρόσμενης συνάντησης πολιτιστικών παραδόσεων. Με τα έντονα πασχαλινά του έθιμα, δεν είναι απλώς μια όμορφη κωμόπολη αλλά ένας ζωντανός φορέας πολιτισμού. Οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας και όλα τα έθιμα που τις συνοδεύουν είναι πράξεις μνήμης και ελπίδας. Μέσα από τα μάτια των παιδιών, που βλέπουν χωρίς προκατάληψη και αισθάνονται χωρίς φραγμούς, αποκαλύπτεται η βαθύτερη αλήθεια των εθίμων που δεν είναι απλώς αναπαραστάσεις, αλλά τρόποι να διατηρήσουν ζωντανή την ανθρωπιά, την αλληλεγγύη, την ενσυναίσθηση, την αγάπη για τον εαυτό τους και τους άλλους.
Αυτό το βιβλίο, επομένως, δεν επιχειρεί να καταγράψει απλώς έθιμα, ούτε να εξηγήσει τον πασχαλινό κύκλο με εθνογραφική ακρίβεια. Επιχειρεί κάτι πιο ουσιαστικό, να εστιάσει στον τρόπο που το Πάσχα βιώνεται από εκείνους που δεν έχουν ακόμη φθαρεί από την ρουτίνα της ενηλικίωσης. Γι’ αυτό, στο τέλος του βιβλίου, υπάρχουν οδηγίες προς… «αεροναυπηγούς», ώστε να τα παιδιά με την βοήθεια ενός μεγάλου να μπορέσουν τα κατασκευάσουν το δικό τους αερόστατο, με την προτροπή του συγγραφέα να μην ξεχάσουν να γράψουν ευχές και προσευχές πριν το αφήσουν να ανέβει στον νυχτερινό ουρανό.