Καλύτερη ποιότητα ζωής σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού κατά την παιδική ηλικία, αλλά και μεγαλύτερη επιβίωση του μοσχεύματος, παρέχουν τα νέα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Πάντα υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ένας ασθενής που έχει κάνει μεταμόσχευση νεφρού στην παιδική ηλικία να χρειαστεί να υποβληθεί σε δεύτερη μεταμόσχευση στην ενήλικη ζωή, αναφέρει η καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Νεφρολογίας ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Νεφρολογίας (ΕΠΝΕ), Νικολέτα Πρίντζα, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή τη 2η Ετήσια Επιστημονική Εκδήλωση της ΕΠΝΕ, που διεξάγεται από τις 20 ως τις 30 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη.
Τα παιδιά που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση, όπως και οι ενήλικες, πρέπει να παίρνουν εφ’ όρου ζωής ανοσοκατασταλτικά, για να αποφευχθεί η απόρριψη του μοσχεύματος. Μελέτες που γίνονται με χρήση βλαστοκυττάρων στοχεύοντας να απαλλάξουν από τη χρήση ανοσοκατασταλτικών τα παιδιά που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού, βρίσκονται ακόμη σε πειραματικά στάδια και δεν έχουν προχωρήσει σε στάδιο κλινικής μελέτης φάσης 3.
«Μερικές φορές αναζητούμε τα εντυπωσιακά βήματα. Οι μελέτες με τα βλαστοκύτταρα είναι αποκλειστικά σε πειραματικά στάδια και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κλινική μελέτη προχωρημένης φάσης, δηλαδή φάσης 3. Σίγουρα, όμως, έχουν γίνει βήματα στις παιδιατρικές μεταμοσχεύσεις στα περισσότερα από 20 χρόνια που είμαι στο Ιπποκράτειο. Γίνονται μικρά και σταθερά βήματα, έχει βελτιωθεί η ανοσοκαταστολή, έτσι ώστε οι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση να είναι ρυθμισμένοι και να έχουμε τις λιγότερες επιπλοκές με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Έχουν βγει καινούργια ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Έχουμε περισσότερα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, έχουμε πρωτόκολλα και σχήματα τα οποία έχουν λιγότερο κίνδυνο για λοιμώξεις, λιγότερες παρενέργειες και έχουν βελτιώσει πάρα πολύ την επιβίωση του μοσχεύματος. Επομένως, έχουν γίνει πάρα πολλά βήματα στην ανοσοκαταστολή. Έχουν γίνει βήματα στον ανοσολογικό έλεγχο των παιδιών και των δοτών, έτσι ώστε να πάμε σε μία μεταμόσχευση πιο ασφαλή και με μεγαλύτερες πιθανότητες να κρατήσει το μόσχευμα περισσότερα χρόνια, γιατί στα παιδιά θέλουμε η πρώτη μεταμόσχευση να είναι μια μεταμόσχευση που θα κρατήσει αρκετά χρόνια», εξηγεί η κ. Πρίντζα.
Απαντώντας στο ερώτημα εάν είναι σύνηθες ένα παιδί που έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού να χρειαστεί να υποβληθεί και σε δεύτερη, η κ. Πρίντζα αναφέρει: «Θεωρούμε πάρα πολύ πιθανό όταν ένα παιδί μεταμοσχεύεται κάτω από την ηλικία των 10 ετών, με το καλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης του μοσχεύματος, το μόσχευμα να κρατήσει 30 χρόνια. Επομένως, υπάρχει πάντα πολύ μεγάλη πιθανότητα ένας ασθενής που θα κάνει την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού στην παιδική ηλικία να χρειαστεί και μία δεύτερη μεταμόσχευση στην ενήλικη ζωή. Εμείς θέλουμε αυτή η πρώτη μεταμόσχευση να κρατήσει πάρα πολλά χρόνια και να γίνει με τις καλύτερες συνθήκες, ακριβώς για να καθυστερήσει όσο το δυνατόν περισσότερο η ανάγκη για δεύτερη μεταμόσχευση».
Η κ. Πρίντζα επισήμανε ότι οι νεφρολογικές παθήσεις στα παιδιά, όπως και σε όλο τον πληθυσμό, διακρίνονται σε οξείες και σε χρόνιες, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη νοσηρότητα. Οι πιο συχνές νεφρολογικές παθήσεις στα παιδιά είναι οι συγγενείς ανωμαλίες, οι κληρονομικές νεφροπάθειες και οι επίκτητες χρόνιες παθήσεις που σχετίζονται με παθήσεις των νεφρών. Παράλληλα, τόνισε ότι η σοβαρότερη μορφή της νεφρικής νόσου είναι η τελικού σταδίου, η οποία αφορά πολύ μικρό παιδικό πληθυσμό.
Οι επιλογές που υπάρχουν για την αντιμετώπιση ενός παιδιού με τελικού σταδίου νεφρική νόσο, μέχρι να υποβληθεί σε μεταμόσχευση, είναι η περιτοναϊκή κάθαρση και η αιμοκάθαρση. Όπως εξηγεί η κ. Πρίντζα, στα βρέφη και στα πολύ μικρά παιδιά, καθώς και στα παιδιά με μικρά σωματομετρικά στοιχεία, προτιμάται η περιτοναϊκή κάθαρση, η οποία γίνεται στο σπίτι μετά από εκπαίδευση των γονέων. «Υπάρχουν προγράμματα περιτοναϊκής κάθαρσης που γίνονται κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου και προσφέρουν μεγαλύτερη ελευθερία στο παιδί και στην οικογένεια στις καθημερινές του ασχολίες και φυσικά στην παρακολούθηση του σχολείου και στην όλη κοινωνικοποίησή του», σημειώνει η κ. Πρίντζα.
Όσον αφορά την αιμοκάθαρση, αναφέρει ότι στην Ελλάδα υπάρχουν δύο Μονάδες Τεχνητού Νεφρού Παίδων, μία στο Ιπποκράτειο στη Θεσσαλονίκη και μία στο «Αγλαΐα Κυριακού» στην Αθήνα. Η δυσκολία είναι ότι ένα παιδί που είναι από μια μακρινή περιοχή ή από ένα νησί δεν μπορεί να παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα αιμοκάθαρσης 3-4 φορές την εβδομάδα.
«Στα παιδιά, οι αριθμοί όσων βρίσκονται είτε στη μονάδα περιτοναϊκής κάθαρσης είτε σε τεχνητό νεφρό, είναι δυναμικοί. Γιατί στόχος μας, σκοπός μας, είναι τα παιδιά να μεταμοσχευτούν όσο το δυνατόν νωρίτερα. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Θέλουμε, δηλαδή, τα παιδιά να πάνε κατευθείαν σε προενταξιακή μεταμόσχευση ή να μείνουν όσο το δυνατόν λιγότερο σε εξωνεφρική κάθαρση, ώστε να μεταμοσχευθούν γρήγορα. Πριν από λίγο καιρό, είχαμε τρεις ασθενείς. Μεταμοσχεύτηκαν οι δύο στο Κέντρο Μεταμόσχευσης στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Έμεινε μία ασθενής. Τώρα είναι έτοιμος να ενταχθεί ένας άλλος ασθενής, που στόχος μας είναι κι αυτός πολύ γρήγορα να μεταμοσχευθεί. Στον τεχνητό νεφρό, τα παιδιά που έχουν ενταχθεί είναι ηλικίας άνω των 5 ετών. Το 2024, έγιναν τρεις μεταμοσχεύσεις σε παιδιά ηλικίας 6 έως 15 ετών», σημειώνει η κ. Πρίντζα.
Αγγέλα Φωτοπούλου