του ανταποκριτή μας Β.Λωλίδη
Το πρωινό φως αγγίζει απαλά τα χωράφια γύρω από την Κομοτηνή. Η μυρωδιά των φρέσκων βοτάνων ανακατεύεται με τη δροσιά του καλοκαιρινού αέρα. Στη μικρή μονάδα της grizo & prasino, ο Κώστας Παπάζογλου και η Αγγελική Δράκου, ξεκινούν με ρυθμό, σχεδόν τελετουργικό, την καθημερινή φροντίδα των βοτάνων τους.
Γι’ αυτούς τους δυο δραστήριους και δυναμικούς ανθρώπους -ζευγάρι στην ζωή και στην επιχειρηματικότητα, που εγκατέλειψαν την Αθήνα και ήρθαν στην Θράκη, τα βότανα δεν είναι απλώς παραγωγή, είναι φροντίδα, επιλογή, είναι ένα μείγμα επιστήμης και παράδοσης.
«Επιλέξαμε πολύ συνειδητά να εγκαταλείψουμε τη δικηγορία ο ένας, και τη συμβουλευτική αγροτών ο άλλος, ώστε να κάνουμε τα βότανα επάγγελμα», τονίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Αγγελική Δράκου. «Θέλαμε να συστήσουμε ξανά τα βότανα στους Έλληνες. Να εκσυγχρονίσουμε τις μεθόδους των γιαγιάδων μας και να προσθέσουμε απόλαυση σε κάτι που μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι είναι φάρμακο. Εξάλλου, υπάρχουν πολλά να κάνει κανείς με τα βότανα. Από το να μαγειρέψει μέχρι να κάνει ποδόλουτρο. Κι εμείς τα κάνουμε. Γιατί τα βρίσκουμε αποτελεσματικά και γιατί πιστεύουμε ότι οι καθημερινές μας συνήθειες επηρεάζουν το πόσο χαρούμενοι ή όχι ζούμε», προσθέτει.
Συναντήσαμε την Αγγελική και τον Κώστα στο χωράφι τους, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Κομοτηνής. Η συζήτηση ξεκίνησε με ένα μάλλον αναμενόμενο ερώτημα: Πώς προέκυψε το όνομα της εταιρείας σας; «Το χωράφι μας, το χειμώνα είναι γκρίζο (grizo) και το καλοκαίρι πράσινο (prasino). Κι εμείς, οι δημιουργοί του grizo & prasino, είμαστε ζευγάρι. Οπότε, μερικές φορές μαλώνουμε, άλλες πάλι αγαπιόμαστε πολύ. Σκεφτήκαμε πως η ζωή κάπως έτσι πάει. Έχει λύπες και χαρές, γκρίζα και πράσινα, που διαδέχονται το ένα το άλλο. Σαν εμάς και σαν την επιχείρησή μας. Που δεν είμαστε τέλειοι, ούτε τα κάνουμε όλα σωστά, αλλά προσπαθούμε διαρκώς να βελτιωνόμαστε», τονίζει με αφοπλιστική ειλικρίνεια η Αγγελική.
Όλα ξεκίνησαν το 2012, περισσότερο σαν χόμπι, με την ελπίδα ενός επιπλέον εισοδήματος. Η επιχειρηματική δραστηριότητα ξεκίνησε το 2017. Η Αγγελική, μεγαλωμένη στην Αθήνα και χωρίς καμία επαφή με την καλλιέργεια της γης, είχε επιστρέψει στην Κομοτηνή για να ζήσει με τον Κώστα. Ως τότε η μόνη της επαφή με τα βότανα ήταν μία εγκυκλοπαίδεια με γιατροσόφια που ξεφύλλιζε συχνά η μητέρα της. Από την άλλη, ο Κώστας είναι γεωπόνος, μεγαλωμένος στην Κομοτηνή και με μεγάλη αγάπη για τη γη. Μέσω της προηγούμενης δραστηριότητάς του, ως σύμβουλος βιολογικής γεωργίας, ήρθε σε επαφή με έναν καλλιεργητή αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, ο οποίος τους παρότρυνε να ασχοληθούν σοβαρά με την καλλιέργεια βοτάνων.
Η επιχειρηματική πρόκληση και οι δυσκολίες
«Το ένα έφερε το άλλο, στο ενδιάμεσο παρακολούθησα ένα σεμινάριο για το τσάι που με εντυπωσίασε και άρχισα να μαθαίνω περισσότερα για τα βότανα. Τον Κώστα τον ενδιέφερε το πεδίο και εμένα οι γεύσεις και οι ιδιότητες. Έμοιαζε καλός ο συνδυασμός, ήμασταν νέοι, ερωτευμένοι και μάλλον δεν το πολυσκεφτήκαμε. Όταν ο γιος μας έγινε ενός έτους, “ γεννήσαμε” και το grizo & prasino. Εκείνη την περίοδο όλα ήταν μια πρόκληση», σημειώνει η Αγγελική.
Ο μεγάλος ενθουσιασμός τους, τούς βοήθησε να ξεπεράσουν πολλούς σκοπέλους. Μπορεί, η ελληνική περιφέρεια να προσφέρει ευκαιρίες, αλλά και οι δυσκολίες ήταν μέρος μιας απαιτητικής πραγματικότητας: έλλειψη υποδομών, γραφειοκρατία, μικρή στήριξη σε νέες ιδέες. Όμως, ο Κώστας και η Αγγελική κατάφεραν να δημιουργήσουν μια εξαγώγιμη, βιώσιμη επιχείρηση, βασισμένη σε αξίες και όχι μόνο σε αριθμούς.
«Μένουμε στη Θράκη γιατί καλλιεργούμε οι ίδιοι όλα σχεδόν τα βότανά μας», υπογραμμίζει η Αγγελική μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ και συνεχίζει: «Δεν είναι μεγάλες οι εκτάσεις που δουλεύουμε, αλλά σίγουρα είναι παρθένα τα εδάφη και αυτό είναι κάτι που μας ενδιέφερε εξαρχής. Στην καλλιέργεια των βοτάνων, το έδαφος και οι κλιματολογικές συνθήκες καθορίζουν την γεύση και το άρωμα. Από την άλλη, οτιδήποτε χρειάζεται να έρθει σε εμάς, είτε πρόκειται για υλικά συσκευασίας, είτε για εξοπλισμό, γίνεται πιο δύσκολο. Η Κομοτηνή είναι αποκομμένη. Δεν είναι μόνο η απόσταση από τα μεγάλα κέντρα, είναι οι υποδομές, η έλλειψη άμεσων συνδέσεων με την Αθήνα, οι καθυστερήσεις».
Έχει σημασία πού και πώς καλλιεργούνται τα βότανα
Αυτό που δυσκολεύει περισσότερο τους δυο νέους παραγωγούς και επιχειρηματίες, είναι η διανομή των προϊόντων τους. «Το να φτάσουν τα προϊόντα μας από την Κομοτηνή, σε ένα ράφι οπουδήποτε στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, απαιτεί περισσότερο κόπο, σχεδιασμό και κόστος σε σχέση με μια επιχείρηση που ξεκινά από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη. Αυτό κάνει τα προϊόντα μας ακριβότερα και εμάς πολυμήχανους. Συνεχώς ασχολούμαστε με το πώς θα φτάσει κάτι κάπου», σημειώνει η κ. Δράκου.
Η προέλευση των προϊόντων και ο τρόπος καλλιέργειάς τους, είναι ένα από τα πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα της καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας που δημιούργησαν στη Θράκη οι δυο παραγωγοί. Οι ίδιοι εξηγούν πως είναι δελεαστικό για τον καταναλωτή να γνωρίζει ότι τα βότανα δεν παράγονται σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο αλλά στην περιφέρεια.
«Ο καταναλωτής εκτιμά το “από πού” προέρχεται ένα προϊόν. Και όταν αυτό το “από πού” περιλαμβάνει καθαρό αέρα, καλλιέργεια δίπλα στη φύση και ανθρώπους που είναι πραγματικά κοντά στη γη τους, τότε γίνεται ακόμα πιο δελεαστικό. Το βλέπουμε και από τις δικές μας συνήθειες. Θέλουμε να στηρίζουμε τα καθαρά και χειροποίητα προϊόντα από την ελληνική επαρχία», σημειώνει με έμφαση ο Κώστας.
Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και στον τομέα της καλλιέργειας και επεξεργασίας των βοτάνων. Αυτό που διαφοροποιεί την επιχείρηση από τον υπόλοιπο ανταγωνισμό είναι ότι τα αποξηραμένα βότανα προσφέρονται σε ολόκληρα φύλλα ή άνθη, όχι σε τρίμματα ή σκόνες. Οι δυο καλλιεργητές υποστηρίζουν πως κάθε επιπλέον επεξεργασία υποβαθμίζει την πρώτη ύλη. Οι ίδιοι θέλουν τα δικά τους βότανα, που είναι βιολογικά και μαζεμένα με το χέρι, να συγκεντρώνουν όσο το δυνατόν περισσότερες δραστικές ουσίες.
Τραχανάς με φασκόμηλο, μια γκουρμέ γεύση
Η εταιρεία του Κώστα και της Αγγελικής διαθέτει σήμερα μια μεγάλη γκάμα προϊόντων που -μεταξύ άλλων- περιλαμβάνει χειροποίητα βοτανικά μείγματα, εμφιαλωμένα βοτανικά κρύα τσάγια σε έξι διαφορετικές γεύσεις, βοτανικά σιρόπια για κοκτέιλ, αρωματικά αλάτια και σνακ ξηρών καρπών με βότανα. Ακόμη και βοτανικά προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως καλλυντικά. Επίσης, παράγουν ένα καινοτόμο παραδοσιακό τρόφιμο, τον τραχανά με φασκόμηλο, στην παραγωγή του οποίου υπάρχει εποχικότητα, αλλά αποτελεί μια πολύ ξεχωριστή μαγειρική πρόταση με μεγάλη απήχηση. Σήμερα, η εταιρεία εξάγει τα προϊόντα της σε συνολικά πέντε χώρες στο εξωτερικό: Βέλγιο, Γαλλία, Κύπρο, Ολλανδία και Ισπανία.
Η αλήθεια είναι, πάντως, πως οι Έλληνες μεγαλώνουν με τα βότανα, σχεδόν χωρίς να το καταλάβουν. Σε όλα τα σπίτια υπάρχει τσάι του βουνού, χαμομήλι ή φασκόμηλο. Ωστόσο, η κατανάλωση των βοτάνων, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, συνδέεται περισσότερο με δύσκολες καταστάσεις καθώς λειτουργούν ως ένα φυσικό «φάρμακο». Τα βότανα δεν αποτελούν μέρος μιας καθημερινής ρουτίνας ευεξίας και κανείς δεν αναγνώριζε τη γαστρονομική τους αξία πριν από δέκα χρόνια.
Η Αγγελική και ο Κώστας, μέσα από την επιχειρηματική τους ιδέα προσπάθησαν να αλλάξουν αυτή την νοοτροπία. Θέλησαν να εντάξουν πλήρως τα βότανα στον σύγχρονο τρόπο ζωής. Και χρόνο με το χρόνο βλέπουν την προσπάθειά τους να αποδίδει.