Τον άνθρωπο κάτω από το καπέλο του Σαρλό, τον Charlie Chaplin, πρόκειται να «συστήσει» η εγγονή του στο κοινό της Θεσσαλονίκης. Ταυτόχρονα, το μικρό ζωάκι παγκολίνος θα «βρεθεί» στην πόλη για να «μιλήσει» για τις άδικες κατηγορίες σε βάρος του, ότι αυτός προκάλεσε την πανδημία του κορονοϊού. Το βάρβαρο θέαμα των ισπανικών ταυρομαχιών θα σοκάρει και θα προβληματίσει, ενώ η επισφαλής καθημερινότητα στα σχολεία της Ουκρανίας, που λειτουργούν υπό των συνεχή κίνδυνο του πολέμου, θα αποκαλύψει μια ανατριχιαστική κανονικότητα. Την ίδια ώρα, οι θεατές θα «γνωρίσουν» την ντοκιμαντερίστρια του Χίτλερ Λένι Ρίφενσταλ, αλλά και τον Άνταμ Κίνζινγκερ, έναν από τους ελάχιστους Ρεπουμπλικάνους που εναντιώθηκαν στον Τραμπ.
Είναι μόνο κάποιες από τις αληθινές ιστορίες που περιέχουν οι 261 μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες, που θα προβληθούν στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι οποίες αποτυπώνουν όλα όσα ζούμε σήμερα. Ανάμεσά τους 72 παγκόσμιες, 40 διεθνείς και 11 ευρωπαϊκές πρεμιέρες. «Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται φέτος σε μία κρίσιμη στιγμή για την ευρύτερη γειτονιά μας, την Ευρώπη, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Θεμελιώδεις αρχές του πολιτισμού μας, όπως η δημοκρατία, η ελευθερία και η ανεκτικότητα, άρχισαν δυστυχώς να αμφισβητούνται, ενώ οι κραυγές του μίσους πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα», είπε η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Ελίζ Ζαλαντό στη συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση του προγράμματος, δίνοντας το γενικότερο στίγμα της διοργάνωσης.
«Η τέχνη αυτή τη στιγμή είναι ένα από τα ισχυρά όπλα της δημοκρατίας. Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια, ούτε ουδέτερη ζώνη. Έχει ευθύνη, έχει λόγο, έχει στάση κι αυτό θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με ταινίες που καταγράφουν αληθινές ιστορίες», συμπλήρωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος παρομοίασε αυτό που ζούμε σήμερα, όχι με ταινία επιστημονικής φαντασίας -όπως λένε κάποιοι, αλλά με «ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ για τη δεκαετία του 1930, το οποίο προβάλλεται ανάποδα κι αυτή τη φορά είμαστε εμείς πρωταγωνιστές ή μάλλον τα θύματα. Είναι ένα εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ που δεν μας δίδαξε τίποτα. Είναι μια σπαρακτική μαρτυρία για τη φρίκη του φασισμού και του ολοκληρωτισμού, που την ξεχάσαμε. Είναι η κινηματογραφική καταγραφή μιας τρομακτικής ιστορικής πραγματικότητας, που κάποιοι προσπαθούν να επαναλάβουν με το χειρότερο τρόπο».
Σύμφωνα με τον ίδιο, φέτος κατατέθηκαν περισσότερες από 1.400 υποψήφιες ταινίες από κάθε γωνιά του πλανήτη και η επιλογή έγινε με γνώμονα να αναδειχθούν διαφορετικές, συναρπαστικές πτυχές του ντοκιμαντέρ, που ανοίγουν νέους δρόμους στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και με στόχο την κατάρτιση ενός προγράμματος που να διακρίνεται από την ευρεία θεματική, αλλά και αισθητική του γκάμα, δίνοντας έμφαση στην πρωτοτυπία της γλώσσας και αναδεικνύοντας παράλληλα το έργο κινηματογραφιστών που ξεπερνούν τον εαυτό τους.
Ταινίες έναρξης και λήξης
Η έναρξη του 27ου ΦNΘ θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 6 Μαρτίου, με την ταινία «Σχετικά μ’ έναν ήρωα» του Πιοτρ Βίνιεβιτς, μεταφορά ενός σεναρίου γραμμένου από μηχανή AI, η οποία εκπαιδεύτηκε και μελέτησε το έργο του διάσημου σκηνοθέτη Βέρνερ Χέρτσογκ.
Η αυλαία της διοργάνωσης θα πέσει την Κυριακή 16 Μαρτίου, με την προβολή της ταινίας «Μάρλι Μάτλιν: Όχι πια μόνη» της Σοσάνα Στερν, για την ηθοποιό Μάρλι Μάτλιν που ήταν η πρώτη κωφή ηθοποιός που κέρδισε Όσκαρ ερμηνείας στην ιστορία του θεσμού.
Κεντρικό αφιέρωμα στην τεχνητή νοημοσύνη και δύο πολυβραβευμένοι δημιουργοί στη Θεσσαλονίκη
Το 27ο ΦΝΘ διοργανώνει μεγάλο αφιέρωμα με τίτλο «ΑΙ, μια αναπόδραστη νοημοσύνη / ΑΙ, an Inevitable Intelligence». Το αφιέρωμα προσκαλεί το κοινό σε ένα συναρπαστικό ταξίδι που περιλαμβάνει μια επιλογή αποκαλυπτικών ντοκιμαντέρ, την εντυπωσιακή εικαστική εγκατάσταση «LAUREN: Anyone Home?» της καλλιτέχνιδας και καθηγήτριας στο UCLA Λόρεν Λι ΜακΚάρθι, το masterclass AI and ART EXPERIENCE powered by TELEKOM σε συνεργασία με την COSMOTE TV, μια δίγλωσση ειδική έκδοση και το περιοδικό Πρώτο Πλάνο, που φέτος θα αποτελέσει ένα πείραμα συνδημιουργίας με το ΑΙ. Μια κινηματογραφική εξερεύνηση της νέας πραγματικότητας, στα όρια του ανθρώπινου και του ψηφιακού.
Συνολικά 19 ντοκιμαντέρ που συνθέτουν ένα πολυεπίπεδο και διαφωτιστικό πορτρέτο της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ζωής της χώρας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα πρωταγωνιστούν στο μεγάλο αφιέρωμα του 27ου ΦΝΘ με τίτλο «Γεωγραφία του βλέμματος: Η εκτός σχεδίου Ελλάδα (1950-2000)». Με αφορμή την πρόσφατη ανακάλυψη του ντοκιμαντέρ Καστοριά (1969) του Τάκη Κανελλόπουλου το Φεστιβάλ διοργανώνει ένα μοναδικό κινηματογραφικό ταξίδι στην ελληνική ύπαιθρο μέσα από ντοκιμαντέρ σπουδαίων δημιουργών, ως επί το πλείστον σπάνια και λιγότερο προβεβλημένα. Οι ταινίες Γάζωρος Σερρών (1974) και Πρέσπες (1966) του Τάκη Χατζόπουλου θα προβληθούν σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας, με χορηγό προσβασιμότητας την Alpha Bank.
Το 27ο ΦΝΘ θα απονείμει τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο στον κορυφαίο Γάλλο δημιουργό Νικολά Φιλιμπέρ, ο οποίος έχει βραβευτεί με Χρυσή Άρκτο, Σεζάρ και βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Ο Φλιμπέρ θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη και θα παραδώσει masterclass. Επίσης, το Φεστιβάλ πραγματοποιεί αφιέρωμα στη σπουδαία σκηνοθέτιδα και φωτογράφο Λόρεν Γκρίνφιλντ, της οποίας το έργο ασκεί κριτική στην τοξική πλευρά του υπερκαταναλωτισμού και σχολιάζει την παρακμή μιας νεόπλουτης τάξης που ξοδεύεται σε εφήμερες απολαύσεις. Η Αμερικανίδα δημιουργός θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη ως μέλος της κριτικής επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού τμήματος, καθώς και για να παρουσιάσει τις ταινίες της, ενώ παράλληλα θα παραδώσει masterclass στο κοινό.
Διαγωνιστικά τμήματα, βραβεία με χρηματικά έπαθλα και εισιτήριο για τα Όσκαρ
Βασικός κορμός του Φεστιβάλ είναι τα διαγωνιστικά του τμήματα. Το Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα περιλαμβάνει δέκα συμμετοχές -ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές, οι οποίες διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 12.000 ευρώ, καθώς και τον Αργυρό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 5.000 ευρώ. Παράλληλα, η ταινία που θα κερδίσει τον Χρυσό Αλέξανδρο, είναι αυτομάτως επιλέξιμη για το επόμενο Βραβείο Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ.
Το διαγωνιστικό τμήμα Newcomers, με πρώτες και δεύτερες ταινίες νέων δημιουργών, θα προβληθούν 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές, που διαγωνίζονται για τον «Χρυσό Αλέξανδρο – Δημήτρης Εϊπίδης» που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 10.000 ευρώ και τον Αργυρό Αλέξανδρο που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 4.000 ευρώ.
Το διαγωνιστικό τμήμα >>Film Forward, που αμφισβητεί τις κινηματογραφικές συμβάσεις και προτείνει ριζοσπαστικές ταινίες, φιλοξενεί 10 ταινίες, ανάμεσά τους και τρεις ελληνικές. Τα βραβεία που απονέμονται στο πλαίσιο του τμήματος είναι ο Χρυσός Αλέξανδρος >>Film Forward που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ και ο Αργυρός Αλέξανδρος που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ.
Στο διαγωνιστικό τμήμα Immersive: All around cinema, 8 πρωτοποριακές δημιουργίες διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο Immersive, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 2.000 ευρώ. Επίσης, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει εκτός συναγωνισμού την πολυδιάστατη εικαστική εγκατάσταση Το ΑΙ & Εγώ του καλλιτεχνικού διδύμου mots από τη Ρουμανία, που διερευνά τη δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ τεχνητής νοημοσύνης και ανθρώπων.
Επιπλέον, δυναμικά και ευρηματικά ντοκιμαντέρ θα ανακαλύψει το κοινό στους Ανοιχτούς Ορίζοντες, τα κορυφαία ντοκιμαντέρ στο τμήμα Top Docs και συναρπαστικές στιγμές στις νεαρότερες ηλικίες προσφέρονται μέσα από το τμήμα NextGen.
Με νέες συνεργασίες και πρωτοβουλίες επιστρέφει η Αγορά του 27ου ΦΝΘ
Δυναμικές δράσεις, νέες πρωτοβουλίες και συνεργασίες παρουσιάζονται στην Αγορά, το αναπτυξιακό κομμάτι του Φεστιβάλ, που θα πραγματοποιηθεί σε φυσικούς χώρους, αλλά και online. «Η αγορά του Φεστιβάλ δεσμεύεται να παρέχει ένα ασφαλές και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλον, ενθαρρύνοντας μια κουλτούρα σεβασμού και συνεργασίας, δεσμεύεται να ανοίγει δρόμους εκεί που οι άλλοι βλέπουν αδιέξοδα», επισήμανε η επικεφαλής της Αγοράς Αγγελική Βέργου.
«Το ΦΝΘ αποτελεί σταθερά έναν φιλόξενο χώρο για τους απανταχού ανεξάρτητους σκηνοθέτες παραγωγούς και καλλιτέχνες. δεν ανέχεται απόψεις που προωθούν τον πόλεμο, τη βία, τον ρατσισμό, τις διακρίσεις και την τοξικότητα. Πάντα θα είναι στο αφοσιωμένο στις οικουμενικές αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ισότητας και της ειρήνης», υπογράμμισε η κ. Ανδρουτσοπούλου.
Έργα τέχνης οι αφίσες και τα σποτ της κάθε διοργάνωσης
Στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά, τα διαφημιστικά σποτ του 27ου ΦΝΘ. Πρόκειται για τρεις μικρού μήκους ταινίες γυρισμένες στη Θεσσαλονίκη, δημιουργός των οποίων είναι ο χορευτής χορογράφος και σκηνοθέτης Άντι Τζούμα ο οποίος διερευνά τις εκλεκτικές συγγένειες ανάμεσα στον κινηματογράφο και τις παραστατικές τέχνες και «πηγαίνει» τους θεατές από τα κάστρα στο λιμάνι κι από εκεί στο Ολύμπιον.
Από την άλλη πλευρά, τις φετινές αφίσες υπογράφει ο ζωγράφος Δημήτρης Αναστασίου. Πρόκειται για τρεις ζωγραφικούς πίνακες με τις φιγούρες που πρωταγωνιστούν να κάνουν ένα ταξίδι στο ελληνικό τοπίο, αλλά και σε πόλεις του μέλλοντος. «Τα τελευταία χρόνια αναθέτουμε τις αφίσες των φεστιβάλ μας σε γνωστούς Έλληνες εικαστικούς, γιατί θέλουμε αυτές να είναι έργα τέχνης τα οποία αποτυπώνουν αφενός τη φιλοσοφία και την αισθητική της κάθε διοργάνωσης, αφετέρου να μπορούν να παραμένουν ζωντανά και αυτούσια στο χρόνο», εξήγησε η υπεύθυνη του ελληνικού προγράμματος του Φεστιβάλ Ελένη Ανδρουτσοπούλου.
Οι θέσεις εργασίας και η συμβολή του Φεστιβάλ στην ανάπτυξη της πόλης
Περισσότερα από 380 άτομα απασχολεί -σύμφωνα με τη γενική διευθύντριά του, κάθε χρόνο το Φεστιβάλ και συνδράμει σταθερά στην αύξηση των θέσεων εργασίας στη Θεσσαλονίκη. «Μάλιστα από το 2016 το Φεστιβάλ έχει συνάψει πάνω από 3.200 συμβάσεις εργασίας διάρκειας από 10 ημερών έως 5 μηνών, κατά κύριο λόγο μέσω του ΕΣΠΑ», είπε η κ. Ζαλαντό. «Κατά το ίδιο διάστημα έχουμε προσφέρει μέχρι σήμερα περίπου 32.800 φιλοξενίες σε ξενοδοχεία της πόλης, σε προσκεκλημένους του φεστιβάλ, οι οποίες έχουν καλυφθεί μέσω του ΕΣΠΑ και του προϋπολογισμού της διοργάνωσης. Με αυτό τον τρόπο το Φεστιβάλ συμβάλλει στην ανάπτυξη του κύκλου εργασιών της αγοράς της Θεσσαλονίκης, αποτελώντας έτσι εκτός από ένα κόμβο πολιτισμό με διεθνή απήχηση και ένα παράγοντα ανάπτυξης για τον τόπο», πρόσθεσε ο κ. Ανδρεαδάκης. Αμφότεροι, ευχαρίστησαν τους χορηγούς και υποστηρικτές του Φεστιβάλ, που συμβάλλουν καταλυτικά στην διεύρυνση και προώθηση των δράσεών του.
Στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου ο κ. Ανδρεαδάκης καλωσόρισε και επίσημα τον νέο πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του Φεστιβάλ, ηθοποιό Άκη Σακελλαρίου και τη νέα αντιπρόεδρο, σεναριογράφο και συγγραφέα Κατερίνα Μπέη.
Το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί από την Πέμπτη 6 έως την Κυριακή 16 Μαρτίου, στην ιστορική έδρα του, στις αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας, στις αίθουσες του Λιμανιού, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές καθώς και στον κινηματογράφο Μακεδονικόν. Παράλληλα, κάποιες ταινίες θα είναι διαθέσιμες και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ online.filmfestival.gr, από τις 7 έως τις 21 Μαρτίου, για πέντε επιπλέον μέρες μετά τη λέξη της διοργάνωσης.
Βαρβάρα Καζαντζίδου