Μία επιστροφή ενός γιου στο πατρικό του σπίτι, μοιάζει με «εισβολή», ειδικά όταν αυτό κατοικείται αποκλειστικά από άντρες, ενώ ο ίδιος συνοδεύεται από τη σύζυγό του. Ακολουθούν ακραίες συγκρούσεις και ανατροπές, που συχνά ακροβατούν ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό.
Πρόκειται για βασικό πλαίσιο του έργου του Χάρολντ Πίντερ «Ο Γυρισμός», μέσα από το οποίο ο βραβευμένος συγγραφέας ασκεί κριτική στην πατριαρχία, την οικογένεια αλλά και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Το έργο αυτό ανεβαίνει από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε σκηνοθεσία του Πέρη Μιχαηλίδη, στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών από τις 18 Ιανουαρίου.
«Η πρότασή μου στο ΚΘΒΕ για τον “Γυρισμό” του Πίντερ έχει να κάνει με την υπόθεση του έργου, που έχει πάρα πολλά σημεία που αφορούν και τη σημερινή μας πραγματικότητα. Ασκείται μία ανελέητη κριτική στην πατριαρχία, ενώ όσον αφορά την οικογένεια, αναδεικνύονται ζητήματα, καταστάσεις ή συγκρούσεις, τα οποία παρακολουθούμε και σήμερα στον ημερήσιο τύπο», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο σκηνοθέτης της παράστασης Πέρης Μιχαηλίδης.
Ο ίδιος, όπως λέει, παρακολουθεί το έργο του Άγγλου συγγραφέα από τη δεκαετία του ’70, εποχή που στην Αγγλία υπήρχαν διαφόρων ειδών κοινωνικές ανισότητες, που καταδεικνύονται μέσα από κείμενα και ειδικά μέσα από του Πίντερ, ο οποίος κατά καιρούς είχε στρατευτεί υπέρ των αδυνάτων καταγγέλλοντας κάθε μορφή εξουσίας. «Επιπλέον είναι ένα συγγραφέας που έχει συνδεθεί με το θέατρο του παραλόγου, το οποίο με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Το κείμενό του αυτό έχει ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί αποτέλεσε τη βάση για το επερχόμενο ρεύμα στην Αγγλία το in-yer-face, που είναι το “θέατρο στα μούτρα”, με τη Σάρα Κέιν, τον Άντονι Νίλσον και όλη αυτή την ομάδα την παιδιών που κατήγγειλε ουσιαστικά το σύστημα αλλά ταυτόχρονα έβαλλε και κατά του εαυτού της», υπογραμμίζει ο κ. Μιχαηλίδης.
«Εισβολή» στο πατρικό σπίτι και διατάραξη του ασφυκτικά πατριαρχικού πλαισίου
Στο συγκεκριμένο έργο ένας συνταξιούχος κρεοπώλης ζει σε μία υποβαθμισμένη περιοχή στο Βόρειο Λονδίνο, μαζί με τον αδερφό του, που είναι σοφέρ σε λιμουζίνες και τους δύο του γιους, έναν προαγωγό κι έναν μποξέρ. Στο σπίτι αυτό επιστρέφει μετά από χρόνια ο μεγαλύτερος γιος του, που είναι πλέον καθηγητής φιλοσοφίας και ζει στην Αμερική, μαζί με τη γυναίκα του. Η απρόσμενη επίσκεψη του ζεύγους μοιάζει με εισβολή που -κατά την προσφιλή τακτική του νομπελίστα συγγραφέα- διαταράσσει την ήδη εύθραυστη ισορροπία και διαμορφώνει νέους συσχετισμούς και δυναμικές. Τα ερωτήματα που γεννιούνται είναι ποιος θα κυριαρχήσει τελικά και ποιος θα υποταχθεί, ποιος ρόλος θα επιβληθεί στη μοναδική γυναίκα και τι θα διεκδικήσει η ίδια για τον εαυτό της.
«Το έργο αυτό χαρακτηρίζεται ως “κωμωδία της απειλής” και για μένα η αίσθηση του κωμικού είναι πάρα πολύ σημαντική, διότι το γέλιο είναι αναπόφευκτο στην εξέλιξη της υπόθεσης. Δηλαδή μέσα από το κωμικό, αναδεικνύεται η τραγική κατάσταση που επικρατεί», επισημαίνει ο Πέρης Μιχαηλίδης, δηλώνοντας ευτυχής για τους ηθοποιούς που αποτελούν το καστ της παράστασης, χωρίς τους οποίους δηλώνει ότι δε θα μπορούσε να ανέβει το συγκεκριμένο έργο.
Οι χαρακτήρες σοκάρουν όχι μόνο με την αθυροστομία τους, αλλά και με το περιεχόμενό τους, ενώ πίσω από τους δομημένους με σχολαστική ακρίβεια διαλόγους, ο Πίντερ προκαλεί μια συνεχή αίσθηση ανασφάλειας, σε ένα ασαφές πλαίσιο, στο οποίο χάνονται τα όρια του αληθούς, του ψευδούς, της πραγματικότητας και του ονείρου. «Ακολουθώ χωρίς πρόσθετους σκηνοθετισμούς τον συγγραφέα, τις παύσεις, την ατμόσφαιρά του και την αισθητική του film noir, το οποίο μέσα στο έργο είναι αρκετά έκδηλο. Μάλιστα, μέσα από το ρεαλιστικό σκηνικό, τα κοστούμια εποχής, τη μουσική επιμέλεια και γενικότερα την αισθητική της παράστασης, κρατάμε το 1965. Αυτή η δεκαετία έχει δώσει πολύ μεγάλα αριστουργήματα τα οποία και προσπαθούμε να μεταφέρουμε», καταλήγει ο κ. Μιχαηλίδης.
Τη μετάφραση υπογράφει η Χριστίνα Πάμπου- Παγκουρέλη και τα σκηνικά και κοστούμια ο Γιάννης Μετζικώφ. Παίζουν οι: Βασίλης Σπυρόπουλος, Κωνσταντίνος Χατζησάββας, Γιώργος Κολοβός, Ελένη Μισχοπούλου, Μάνος Γαλανής και Θάνος Κοντογιώργης.
Η πρεμιέρα θα δοθεί το Σάββατο 18 Ιανουαρίου στις 21:00 στο Μικρό Θέατρο Μονής Λαζαριστών, όπου θα ανεβαίνει κάθε Τετάρτη και Κυριακή στις 19:00, Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:00 και κάθε Σάββατο με δύο παραστάσεις στις 18:00 και 21:00.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
Φώτο: ΚΘΒΕ