Την επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης την 26η Οκτωβρίου 1912, την επέτειο του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940 και την εορτή του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης, Αγίου Δημητρίου τίμησε το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τελετών του ιδρύματος, παρουσία των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης, του στρατού, των σωμάτων ασφαλείας, διπλωματικών αντιπροσωπειών και άλλων φορέων.
«Το Πανεπιστήμιο μας τιμά και φέτος τις σημαντικές επετείους που συμπίπτουν χρονικά στο τέλος του Οκτώβρη […] Κάθε χρόνο τέτοια μέρα συμμετέχουμε σε ένα “ παιγνίδι” της ιστορίας, αφού μόνοι σε ολόκληρη την Ευρώπη γιορτάζουμε με έμφαση την αρχή του πολέμου, ενώ το τέλος έχει γίνει στη δική μας ιστορία ένα απλό υστερόγραφο. Και αυτό όχι μόνο γιατί το τέλος του πολέμου, δυστυχώς για την πατρίδα μας, συνέπεσε με την αρχή δεινών και του εμφυλίου διχασμού. Αλλά και γιατί η αρχή, η 28η του Οκτώβρη, ήδη από τα μαύρα χρόνια της Κατοχής, γιορτάστηκε τον Οκτώβριο του ’41 με μεγάλη λαϊκή κινητοποίηση στην Αθήνα ως πρώτη επέτειος του ιστορικού ΟΧΙ», ανέφερε στον χαιρετισμό του πρύτανης του ΠΑΜΑΚ, καθηγητής Στέλιος Κατρανίδης. «Σήμερα, ως χρέος τιμής θυμόμαστε όσους έδωσαν τη ζωή τους για τη λευτεριά της πατρίδας και χάρισαν στον κόσμο την πρώτη αντιφασιστική νίκη. Σήμερα τιμάμε τους γνωστούς και άγνωστους που αγωνίστηκαν στις πόλεις και τα βουνά της πατρίδας μέσα από τις γραμμές της αντίστασης, αλλά και όσους συνέχισαν την αντίσταση τους σε άλλα μέρη του κόσμου. Σήμερα τιμάμε όσους συνέβαλαν στη μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών και ιδιαίτερα όσους ελάχιστους πια βρίσκονται ακόμα ανάμεσά μας. Ξαναθυμόμαστε τι σημαίνει να αγαπάς την πατρίδα σου χωρίς να μισείς τις πατρίδες των άλλων. Θυμόμαστε και τα αθώα θύματα του πολέμου που εκόντες άκοντες βρέθηκαν στη δίνη του και υπέφεραν από τις συνέπειές του», επισήμανε ο πρύτανης.
Η Ελλάδα μετά τον Πόλεμο
Τον Πανηγυρικό λόγο με θέμα: «Η ανοικοδόμηση της Ελληνικής οικονομίας μετά το τέλος της πολεμικής περιόδου 1940-49 και το Σχέδιο Marshall» εκφώνησε ο καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Χρήστος Νίκας. Μιλώντας για τις καταστροφές της πολεμικής περιόδου στην οικονομία και τις υποδομές της χώρας ανέφερε: «Πολλά χωριά και κωμοπόλεις κάηκαν με αποτέλεσμα 1 εκατομμύριο Έλληνες να μείνουν άστεγοι. Η καταστροφή αντιπροσωπεύει το 1/3 των χωριών της χώρας και το 23% των κτιρίων κάθε είδους. Τα παραγωγικά μέσα στη γεωργία δέχθηκαν μεγάλο πλήγμα. Χάθηκε το 40% του ζωικού κεφαλαίου, το 45% των ζώων έλξης και το 100% των αγροτικών ελκυστήρων. Το σύνολο περίπου του βιομηχανικού εξοπλισμού καταστράφηκε. Την επομένη της απελευθέρωσης δε λειτουργούσε ούτε μία βιομηχανική μονάδα. Η Ελληνική ναυτιλία έχασε πλοία που αντιπροσώπευαν το 72% της ολικής χωρητικότητάς της. Το σιδηροδρομικό δίκτυο είχε καταστραφεί κατά 80% στον άξονα Αθήνα- Θεσσαλονίκη και ακόμα περισσότερο στο δίκτυο της Πελοποννήσου. Η καταστροφή στης οδικές μεταφορές ήταν σχεδόν ολοσχερής. Για πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο η Αθήνα με τη Θεσσαλονίκη συνδέονταν μόνο ακτοπλοϊκώς».
«Οι συνολικές καταστροφές της περιόδου 1940- 44 υπολογίζονται στα 14 δισεκατομμύρια δολάρια σε τιμές 1938», επισήμανε ο καθηγητής εξηγώντας ότι «τα άμεσα και πιεστικά προβλήματα της μεταπολεμικής περιόδου ήταν η διατροφή και στέγαση του πληθυσμού και η αποκατάσταση του συγκοινωνιακού δικτύου».
Σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος Marshall ο κ. Νίκας παρατήρησε ότι «τα χρηματικά ποσά που έλαβε η Ελλάδα από τις ΗΠΑ από το 1945 έως το το 1950 είναι κατά κεφαλήν τα μεγαλύτερα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες», ενώ «ξεπερνούν το σύνολο των χρηματικών εισροών (δάνεια και βοήθεια) που έλαβε η χώρα από το 1821 μέχρι το 1930», ωστόσο «παρά το τεράστιο μέγεθός τους και την αναπτυξιακή του προοπτική όμως οι χρηματοδοτήσεις του Σχεδίου Marsh δεν έπαιξαν τον αναμενόμενο ρόλο στην ανοικοδόμηση και την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας».
«Το πρόγραμμα όσον αφορά την Ελλάδα συνέπεσε με τον εμφύλιο, ένα μόνο έτος ειρήνης και τον πόλεμο της Κορέας. Μοιραία κατέστη προσανατολισμένο στην άμυνα παρά στην ανάπτυξη. Η θεσμική υπανάπτυξη της Ελλάδα υπονόμευσε τις θετικές επιπτώσεις του προγράμματος. Η εφαρμογή του προγράμματος de facto ερμηνεύτηκε από την αμερικανική πλευρά ως δικαίωμα ανάμιξης και σε μεγάλο βαθμό αποφάσεων για τα ζητήματα της Ελλάδας. Τη στιγμή εκείνη ήταν ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος για τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας. Υποθέτοντας ότι οι δύο κύριοι οικονομικοί στόχοι της μεταπολεμικής περιόδου της Ελλάδας ήταν η σταθεροποίηση της οικονομίας και η οικονομική ανάπτυξη, είναι μάλλον προφανές ότι ο πρώτος στόχος εξυπηρετήθηκε πολύ καλύτερα από τον δεύτερο. Αυτό το τελευταίο συμπέρασμα αποδεικνύεται και από το ότι όταν έληξε το σχέδιο Marshall η Ελλάδα χρειάστηκε να υποτιμήσει τη δραχμή και να εισάγει νομοθεσία για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων», ανέφερε ο κ. Νίκας.
Μετά το τέλος του Πανηγυρικού έγινε επίδοση τιμητικών επαίνων στα μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας τα οποία αφυπηρέτησαν το 2024. Ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα με συνθέσεις του Αθανασίου Ζέρβα, καθηγητή του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στο οποίο συμμετείχαν μέλη ΔΕΠ του Τμήματος και αριστούχοι φοιτητές του.
Σμαρώ Αβραμίδου