Μία πολυβραβευμένη ταινία του 1983 γίνεται η αφορμή, η μουσική και τα τραγούδια της δείχνουν το δρόμο και ο συνθέτης τους Σταύρος Ξαρχάκος γίνεται οδηγός. Διευθύνοντας μια πολυμελή ορχήστρα με μουσικούς, τραγουδιστές και ψάλτες, θα επιχειρήσει να προσφέρει ένα «ταξίδι», σε …υποκειμενικό προορισμό για τον κάθε «επιβάτη», όμως με μία κοινή, βιωματική «διαδρομή».
Πρόκειται για το «Ρεμπέτικο», μία συναυλία γεμάτη από τα τραγούδια που σφράγισαν την ομώνυμη ταινία του Κώστα Φέρρη σαράντα χρόνια πριν. Για μία βραδιά λοιπόν, η σκηνή του Θεάτρου Γης στη Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σε ρεμπέτικο πάλκο και ο μαέστρος Σταύρος Ξαρχάκος με την ομάδα του θα μεταφέρουν τη συγκίνηση, τον διονυσιασμό, το φως, αλλά και τα γοητευτικά σκοτάδια των ορχηστρικών και των τραγουδιών του εμβληματικού έργου.
«Τα τραγούδια και τα ορχηστρικά μέρη είναι αυτά που γνωρίζουμε από την ταινία, όμως κάποια από αυτά είναι διαφορετικά ενορχηστρωμένα. Ο Σταύρος Ξαρχάκος θέλησε να τα παρουσιάσει με τη σημερινή του ματιά», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο ειδήσεων η ερμηνεύτρια Ηρώ Σαΐα. Η αλλαγή του ήχου με την προσθήκη των ψαλτών και μεγαλύτερου βυζαντινού μέρους στο ρεμπέτικο, είναι τα βασικά στοιχεία που ορίζουν τη νέα εκδοχή ενός από τα εμβληματικότερα έργα της ελληνικής δισκογραφίας.
Έξι μπουζούκια, ακορντεόν, βιολί, τζουράς, πιάνο, κιθάρα, σαντούρι, κόντρα μπάσο και οι φωνές των Ηρώ Σαΐα και Ζαχαρία Καρούνη, ενώνονται αρμονικά υπό τη διεύθυνση του μαέστρου, ενώ το σύνολο των συντελεστών ερμηνεύει τα τραγούδια, δίνοντας την αίσθηση της ρεμπέτικης κομπανίας. «Νομίζω ότι “ φεύγουμε” όλοι από τον εαυτό μας. Μας συνεπαίρνει ο Σταύρος Ξαρχάκος, η μουσική, το έργο το οποίο υπηρετούμε και η ιστορία που αυτό κουβαλάει», αναφέρει η καλλιτέχνιδα.
Η ίδια επισημαίνει ακόμα το ομαδικό πνεύμα και την πολυφωνία που επικρατεί από την αρχή έως το τέλος της συναυλίας. «Για μένα είναι συγκινητικό το γεγονός ότι είμαστε μία ομάδα. Είναι διαφορετικό να βλέπεις 19 ανθρώπους πάνω στη σκηνή να τραγουδάμε όλοι μαζί και να είμαστε ένα σώμα, και μαζί με εμάς να είναι και ο Σταύρος Ξαρχάκος», λέει χαρακτηριστικά. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται και από τους συντελεστές της παράστασης που αναφέρονται αλφαβητικά και ανάμεσά τους αναγράφεται και το όνομα του Σταύρου Ξαρχάκου με την ιδιότητα του ενορχηστρωτή και διευθυντή της ορχήστρας. «Ο ίδιος το θέλησε αυτό, για να δοθεί η εικόνα της ομάδας, γιατί αυτό ονειρεύτηκε εξ’ αρχής», εξηγεί η Ηρώ Σαΐα.
Τραγούδια όπως τα «Καίγομαι», «Μάνα Μου Ελλάς», «Το Δίχτυ», «Το Πρακτορείο», «Στου Θώμα» γνώρισαν ευρύτατη αποδοχή, κηρύχθηκαν διαχρονικά και έγραψαν τη δική τους αυτόνομη ιστορία. Από τότε μέχρι σήμερα άλλωστε τα έχουμε ακούσει σε διάφορες διασκευές και εκδοχές, από καλλιτέχνες όλων των ειδών, Έλληνες και όχι μόνο. «Τα πιο πολλά από αυτά δε, τραγουδιούνται από όλες τις γκάμες των ηλικιών. Καλό θα είναι να μάθουν και οι νεότεροι από που προέρχονται, να γνωρίσουν τη μουσική της σύγχρονης Ελλάδας, ένα κομμάτι της οποίας είναι αυτό το έργο», επισημαίνει η ερμηνεύτρια.
Η παράσταση «Ρεμπέτικο» παρουσιάστηκε στην Αθήνα και καθήλωσε 12.000 θεατές σε συνολικά τέσσερις sold out παραστάσεις στο Ηρώδειο και το Μέγαρο Μουσικής. Μεταφέροντας κάποιοι από αυτούς τις εντυπώσεις τους έκαναν λόγο για μία «μυσταγωγία» και για μια συνθήκη που τους «μετέφερε σε άλλο κόσμο». «Αυτή η συναυλία δεν περιγράφεται, θα έλεγα ότι είναι …υπερβατική, μεταφυσική… Κι αυτό δεν είναι υπερβολή. Μόνο αν το ακούσει και το δει κανείς, μόνο αν το ζήσει, καταλαβαίνει τι είναι. Η πιο κατατοπιστική λέξη που θα μπορούσα να πω είναι η “ εμπειρία” και οι εμπειρίες ξέρετε γράφουν διαφορετικά στον καθέναν από εμάς», καταλήγει η κ. Σαΐα.
Ο Σταύρος Ξαρχάκος αφιερώνει τη συναυλία στους πρωτεργάτες του «Ρεμπέτικου» που δεν είναι πια στη ζωή: Νίκο Γκάτσο, Σωτηρία Λεονάρδου, Νίκο Δημητράτο, Νίκο Μαραγκόπουλο, Κώστα Τσίγκο, Τάκη Μπίνη, Αριστείδη Μόσχο και Θόδωρο Πολυκανδριώτη.
Το θρυλικό «Ρεμπέτικο» 40 χρόνια μετά, θα παρουσιαστεί για μία βραδιά στο Θέατρο Γης, τη Δευτέρα 10 Ιουνίου, στις 21:00.
Βαρβάρα Καζαντζίδου