Λευκά, ροζ ή κόκκινα άνθη ενός φυτού που καλλιεργείται για τα φύλλα του, γίνονται το βασικό θέμα ενός ιδιαίτερου λευκώματος. Τα καπνά, μετά την έκθεση της εικαστικού Μαρίνας Προβατίδου που φιλοξενείται στον Πολυχώρο Πολιτισμού Ισλαχανέ, «ανθίζουν» και στις σελίδες μιας θεματικής έκδοσης με τίτλο «Τα Άνθη του Καπνού-Εικαστικές Τέχνες & Ποίηση», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κυριακίδη.
Πρόκειται για ένα λεύκωμα της εικαστικού, που περιλαμβάνει περισσότερα από σαράντα ποιήματα σχετικά με τον καπνό και θα παρουσιαστεί στο χώρο της έκθεσης. «Ζήτησα από 41 ποιητές, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν βιωματική σχέση με τον καπνό, να εμπνευστούν από το θέμα, την καπνεργασία, τα καπνομάγαζα… Στη συνέχεια εγώ έκανα όλη την εικονογράφηση. Υπάρχει μία αμφίδρομη σχέση μεταξύ των ποιητών με εμένα ως εικαστικό. Εγώ εμπνέομαι από τους στίχους που έχουν γράψει κι εκείνοι εμπνέονται από τα έργα μου ή από τις μνήμες που έχουν είτε οι ίδιοι είτε οι γονείς τους», εξηγεί στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Μαρίνα Προβατίδου. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στο λεύκωμα, είναι νέα και αδημοσίευτα, ενώ μόνο δύο είχαν γραφτεί παλαιότερα.
Η ίδια, πριν μπει στη Σχολή Καλών Τεχνών και ασχοληθεί με τη ζωγραφική και την τέχνη, ήταν επί σειρά ετών καπνεργάτρια στη Σφενδάμη Πιερίας όπου μεγάλωσε. Μετά από χρόνια, αποφάσισε να αναδείξει μέσα από τα έργα της διάφορα θέματα σε σχέση με τον καπνό, τη δύσκολη εργασία των καπνεργατών που πηγαίνουν από τα χαράματα στο χωράφι και να αποτυπώσει τον κόπο και το μόχθο τους. «Η τέχνη έχει το στοιχείο να φέρνει στην επιφάνεια πράγματα, μνήμες, καταστάσεις και πολλά συναισθήματα που αφορούν τη ζωή. Έτσι, οι μνήμες που είχα από την καπνεργασία, τώρα μεταμορφώνονται σε κάτι άλλο, όμως το υλικό μου παραμένει το ίδιο το φύλλο του καπνού», αναφέρει.
Έτσι λοιπόν, συνέχισε να δουλεύει με εντατικό ρυθμό πηγαίνοντας στο χωράφι, αλλά αυτήν τη φορά υπό τη νέα της ιδιότητα, αυτήν της εικαστικού. «Όπως παλιά που ξυπνούσα νωρίς και ήμουν μια εργάτρια, τώρα αισθάνθηκα ότι ήμουν μία εργάτρια της τέχνης. Πήγαινα κάθε εβδομάδα στο χωράφι μαζί με τον κινηματογραφιστή Γιάννη Φραγκούλη και φωτογραφίζαμε τους καπνεργάτες σε όλα τα στάδια, στη σπορά, τη συγκομιδή και την επεξεργασία των καπνών», σημειώνει. Από το υλικό αυτό προέκυψε μια ταινία video art που προβάλλεται στον εκθεσιακό χώρο, μαζί με τα χαρακτικά, τις φωτογραφίες, τις ζωγραφιές και τις άλλες εικαστικές εγκαταστάσεις.
Η πρώτη της έκθεση με θέμα τα καπνά έγινε πριν από δύο χρόνια και όπως λέει, την οφείλει σε μεγάλο βαθμό στο δάσκαλό της Πάνο Χαραλάμπους, που πρώτος ασχολήθηκε με τον καπνό στην τέχνη. Διαπίστωσε ωστόσο ότι είχε να δώσει κι άλλα πάνω στο θέμα κι έτσι προέκυψε το λεύκωμα, που θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου στις 18:00 στο Ισλαχανέ, σε συνδιοργάνωση με το Μουσείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών. Για το λεύκωμα «Τα Άνθη του Καπνού-Εικαστικές Τέχνες & Ποίηση» θα μιλήσουν η καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Σχολής ΚΟΕ του ΑΠΘ Μαρία Καβάλα και η καθηγήτρια Συγκριτικής Γραμματολογίας στο τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ Ιωάννα Ναούμ.
Βαρβάρα Καζαντζίδου