Ως μια πολλά υποσχόμενη λύση αναδεικνύονται ολοένα και πιο έντονα τα βρώσιμα έντομα, τόσο για τη διατροφή του ανθρώπου, την χρήση τους ως ζωοτροφή, αλλά και για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, ενώ η δυνατότητά τους να εκτρέφονται σε αγροτικά παραπροϊόντα, ενισχύει τη θέση τους στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Είναι λόγω της παγκόσμιας ανάγκης για εξεύρεση βιώσιμων λύσεων στη διατροφή, στο πλαίσιο και της αυξανόμενης ζήτησης για τρόφιμα και ζωοτροφές, αλλά και σε συνδυασμό με την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, ιδίως εν μέσω και της κλιματικής κρίσης, που η επιστημονική κοινότητα και η βιομηχανία τροφίμων αναζητούν νέες καινοτόμες πηγές πρωτεϊνών ζωικής προέλευσης. Τα πλεονεκτήματα σημαντικά, αλλά και οι προκλήσεις καταγράφονται μεγάλες, ενώ η αποδοχή των βρώσιμων εντόμων από τους καταναλωτές, έχει μάλλον…δρόμο ακόμα να επιτευχθεί, ιδίως στις δυτικές κοινωνίες, κυρίως σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική.
Αυτά επισημαίνει η υποψήφια διδάκτωρ Μαριαστέλα Βροντάκη, Εργαστήριο Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης, τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, επισημαίνοντας ότι η πολυδιάστατη χρήση των εντόμων ως τρόφιμο και ζωοτροφή προσφέρει όντως σημαντικές προοπτικές, αλλά όπως σπεύδει να σημειώσει, η πλήρης αξιοποίησή τους απαιτεί στοχευμένη έρευνα ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η αποδοχή τους από τους καταναλωτές.
«Παρά τα σημαντικά πλεονεκτήματα, η εισαγωγή των εντόμων στην αγροδιατροφική αλυσίδα συνοδεύεται από μια σειρά προκλήσεων και θέματα που σχετίζονται με την βιολογική και χημική ασφάλεια κατά την εκτροφή, επεξεργασία και διάθεση των εντόμων στην αγορά, απαιτούν ενδελεχή έρευνα και ανάπτυξη κατάλληλων κανονισμών», ξεκαθαρίζει.
Τα έντομα, όπως λέει, αποτελούν μια καινοτόμα, βιώσιμη και ελπιδοφόρα επιλογή για το μέλλον της διατροφής, αλλά παρά τα σημαντικά πλεονεκτήματά τους, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που προκύπτουν, μέσα από τη διεξαγωγή περισσοτέρων ερευνών και την καθιέρωση αυστηρών κανονιστικών πλαισίων. Ακολουθώντας τα προαναφερόμενα βήματα, θα διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση προς μιας πιο βιώσιμη και ασφαλή διατροφική αλυσίδα, συμβάλλοντας παράλληλα και στην αντιμετώπιση των διατροφικών προκλήσεων.
Τα πλεονεκτήματα
Τα βρώσιμα έντομα είναι πλούσια σε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, απαραίτητα αμινοξέα, πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία, τα έντομα μπορούν πιθανά να συμβάλλουν στην κάλυψη των διατροφικών αναγκών του μέλλοντος, επισημαίνει.
Τονίζει, ότι η εκτροφή τους απαιτεί σημαντικά λιγότερους φυσικούς πόρους, παρουσιάζει χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και έτσι αποτελούν μια φιλική προς το περιβάλλον επιλογή, ενώ η χρήση τους ως ζωοτροφή, πιθανά να βελτιώσει την ποιότητα του παραγόμενου κρέατος και μειώνει την εξάρτηση από πρώτες ύλες με ψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. «Τα έντομα μπορούν να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα ολόκληρης της αγροδιατροφικής αλυσίδας, υποστηρίζοντας τη μετάβαση σε πιο πράσινες πρακτικές παραγωγής κρέατος», τονίζει.
Στα πλεονεκτήματα, συμπεριλαμβάνεται κατά την ίδια-μεταξύ άλλων- το γεγονός ότι τα έντομα μπορούν να επαναχρησιμοποιούν οργανικά απόβλητα, μετατρέποντάς τα σε χρήσιμα προϊόντα, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των αποβλήτων και την αποδοτικότερη χρήση των πόρων. Παράλληλα, η χρήση οργανικών αποβλήτων για την παραγωγή των εντόμων δημιουργεί μια αειφόρο και φιλική προς το περιβάλλον αλυσίδα παραγωγής, όπως επισημαίνει.
Σε πρώιμο στάδιο ο τομέας παραγωγής εντόμων – Οι κανονισμοί στην ΕΕ
Λέγοντας ότι ο τομέας παραγωγής εντόμων βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, με πολλούς παράγοντες να εξακολουθούν να είναι ανεξερεύνητοι, η κ. Βροντάκη σημειώνει ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), μεταξύ των παραγόντων που επηρεάζουν την ασφάλεια των βρώσιμων εντόμων συμπεριλαμβάνονται το υπόστρωμα και η μέθοδος εκτροφής, η συγκομιδή, το είδος του εντόμου, το στάδιο ανάπτυξής του και η μετέπειτα επεξεργασία του. Βέβαια, η εκτροφή βρώσιμων εντόμων στην ΕΕ διέπεται από αυστηρούς κανονισμούς που διασφαλίζουν την ασφάλεια και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, ενώ η εκτροφή τους εντάσσεται και στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας για την Υγεία των Ζώων που απαιτεί την τήρηση μέτρων βιοασφάλειας και υγιεινής για την πρόληψη ασθενειών.
Οι προαναφερόμενοι κανονισμοί όπως είπε στοχεύουν στη συνολική ασφάλεια της αλυσίδας παραγωγής, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα και την αποδοχή των βρώσιμων εντόμων ως τρόφιμο και ζωοτροφή, αν και η EFSA το 2015 ανέφερε ότι στο κομμάτι των πιθανών κινδύνων που σχετίζονται με την κατανάλωσή τους, ο αριθμός των ερευνών που έχουν διεξαχθεί δεν είναι επαρκής. Στο πλαίσιο αυτό, η ίδια τονίζει ότι είναι «καίριος ο χαρακτηρισμός των πιθανών κινδύνων που φέρουν τα τρόφιμα που προέρχονται από βρώσιμα έντομα, έτσι ώστε να σχεδιαστούν και να τεθούν σε εφαρμογή κατάλληλες και εξειδικευμένες για κάθε είδος εντόμου συνθήκες υγιεινής από την εκτροφή και την επεξεργασία τους, μέχρι την αποθήκευση, τη μεταφορά και τη διάθεσής τους προς κατανάλωση».
Την τοποθέτησή της έκανε η κ. Βροντάκη σε βραδινή ενότητα στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο το Κρέας και τα Προϊόντα του, που διοργανώνεται στη ΔΕΘ στο πλαίσιο της 13ης Zootechnia και στόχο έχει την ανάδειξη όλου του σύγχρονου επιστημονικού και εφαρμόσιμου προβληματισμού γύρω από την πρωτογενή παραγωγή, την μεταποίηση – επεξεργασία κρέατος, τη διακίνηση και διάθεση στον καταναλωτή, τον επίσημο έλεγχο – πιστοποίηση, την τρέχουσα νομοθεσία, τις εφαρμοσμένες πολιτικές και τεχνικές για τον τομέα του κρέατος.
Το προαναφερόμενο συνέδριο, που ρίχνει αυλαία σήμερα, διοργανώνεται από το περιοδικό Meat News μαζί με την οργανωτική επιτροπή και διευθύνεται από επιστημονική επιτροπή που καλύπτει όλα τα σχετικά γνωστικά αντικείμενα. Το συνέδριο που ξεκίνησε στις 31/1, τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), της Ελληνικής Κτηνιατρικής Ακαδημίας (ΕΚΑ), της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης του Κρέατος και του Τομέα της Κτηνοτροφίας (ΕΔΟΤΟΚΚ) και του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Επεξεργασίας Κρέατος (ΣΕΒΕΚ) και έχει την επιστημονική υποστήριξη της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας (ΕΚΕ).
Ελ. Αλ.
φωτογραφία αρχειο 31/01/2025:ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ