Η ιστορία με τη σύλληψη, τις δύο δίκες και την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη με την κατηγορία της κατασκοπείας, ξεπηδά από τις σελίδες του βιβλίου «Εντολή» της Διδώς Σωτηρίου και παρουσιάζεται πάνω στο θεατρικό σανίδι από ένα καστ επτά ηθοποιών. Το εμβληματικό έργο φέρνει στη Θεσσαλονίκη -λίγες μέρες μετά τη συμπλήρωση 73 χρόνων από το θάνατο του Μπελογιάννη, η Εταιρεία Θεάτρου Καράκ, μόνο για τρεις παραστάσεις στο Metropolitan The Urban Theater.
Τη σκηνοθεσία και τη θεατρική διασκευή υπογράφει η Νάντια Δαλκυριάδου, πιάνοντας τη συνέχεια του νήματος που αφορούσε χρονικά προηγούμενη σκηνοθετική της δουλειά. «Την “ Εντολή” τη διάβασα, με αφορμή την έρευνα που έκανα για την εποχή, όταν επρόκειτο να ανεβάσουμε πριν από τέσσερα χρόνια το έργο “ Οι γειτονιές του κόσμου” (σ.σ. του Γιάννη Ρίτσου), το οποίο φτάνει μέχρι το ’50. Η “ Εντολή” είναι κάπως σαν …συνέχεια, αφού πιάνει την ιστορία από το ‘50 και έπειτα. Ομολογώ ότι συγκλονίστηκα και συγκινήθηκα, μου άρεσε πάρα πολύ. Οπότε πέρυσι το χειμώνα αποφάσισα ότι θα ασχοληθώ με το βιβλίο αυτό» εξηγεί στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Νάντια Δαλκυριάδου.
Το βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου βασίζεται σε αυτοβιογραφικό υλικό, αφού η ίδια, μέσα σε συνθήκες παρανομίας, έρχεται σε επαφή με τον Μπελογιάννη, με τον οποίο διατηρεί σχέση η αδερφή της Έλλη Παππά. Γρήγορα, όμως, η συγγραφέας παραμερίζει τη μυθιστορηματική αφήγηση και προχωράει στην δημοσιογραφική κάλυψη της δίκης, με πρακτικά, επιστολές και άρθρα εφημερίδων της εποχής. Έξι αυτόπτες μάρτυρες της ιστορίας, μας μεταφέρουν από τις ανέμελες κουβέντες και τις πολιτικές διαφωνίες ως τις υπόγειες φυλακές, τους δρόμους της Αθήνας, τις αίθουσες δικαστηρίων και τις εκτελέσεις. Μέσα σε μία εβδομάδα συγκεντρώνονται 250.000 γραπτά μηνύματα, τηλεγραφήματα και επιστολές απ’ όλο τον κόσμο, για να αποτραπεί η εκτέλεση του «ανθρώπου με το γαρύφαλλο». Του ανθρώπου που «δεν θυσίασε τίποτα από την τιμή και την ελπίδα μας για ένα αύριο φωτεινό. Χαμογελούσε…».
«Ο Μπελογιάννης για κάποιους είναι μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, το ζήτημά του δεν είναι λυμένο στην ελληνική κοινωνία. Οπότε έπρεπε να το διαχειριστώ με προσοχή. Έπρεπε, επίσης, να δω τι λέει η εποχή και τι ακριβώς θέλω να μεταφέρω, όχι μόνο στον διαβασμένο αναγνώστη, αλλά και σε αυτόν που δεν γνωρίζει τόσο καλά την υπόθεση και το γενικότερο πλαίσιο», αναφέρει η σκηνοθέτιδα, επισημαίνοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπισε. «Είναι μία πολύ πυκνή ιστορία σε ένα βιβλίο 400 σελίδων και ήταν πρόκληση για μένα να συμπεριλάβω τα πάντα και να μην λείψει τίποτα, γιατί όλα συνδέονται μεταξύ τους και το ένα εξαρτάται από το άλλο. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι, ειδικά στα ιστορικά στοιχεία, αν αφαιρέσεις ένα πράγμα, αλλάζει όλη η δομή και μορφή τους, δεν χρειάζεται καν να πεις κάτι διαφορετικό, με μία αφαίρεση ενός στοιχείου γίνεται πολύ εύκολα η αλήθεια – ψέμα», είπε χαρακτηριστικά.
Έτσι, λοιπόν, με μεγάλη προσοχή και φροντίδα, προσπάθησε να ετοιμάσει μια παράσταση, την οποία χαρακτηρίζει επίκαιρη. «Πιστεύω πως σήμερα, σε έναν κόσμο διαρκώς μεταβαλλόμενο ως προς τις αξίες και τα ιδανικά του, η ιστορία του Μπελογιάννη θέτει το υψηλό ερώτημα αν αξίζει να παραμείνει κανείς αλύγιστος, αμετανόητος και ανυποχώρητος, τη στιγμή μάλιστα που η ήττα φαίνεται σίγουρη. Στο πρόσωπό του βλέπουμε μια γενιά που νίκησε την ήττα της. Πρόθεσή μου και ανάγκη μου δεν ήταν να κάνουμε ένα μνημόσυνο για τον Μπελογιάννη, να μαζευτούμε δηλαδή απλώς και να κλάψουμε που χάθηκε αυτή η μορφή, αλλά να κάνουμε τις αναλογίες με το σήμερα», καταλήγει η κ. Δαλκυριάδου.
Η «Εντολή» ανεβαίνει στο Metropolitan The Urban Theater (Αλ. Φλέμινγκ 2) την Παρασκευή 25 και το Σάββατο 26 Απριλίου στις 21:15 και την Κυριακή 27 Απριλίου στις 20:00.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
*Φωτο: Εταιρεία Θεάτρου Καράκ