Αποστολή: Βαρβάρα Καζαντζίδου
«Η μουσική δεν γνωρίζει από σύνορα», λέει ο μαέστρος και δίνει το σύνθημα. Η αίθουσα δονείται από ήχους ενός παραδοσιακού τραγουδιού, γνωστού και στις δύο πλευρές των συνόρων, άψογα εκτελεσμένου, από την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ), στην αίθουσα συναυλιών της Φιλαρμονικής Ορχήστρας των Σκοπίων. Είναι το αποκορύφωμα μιας συναυλίας γεμάτης συμβολισμούς, την οποία έδωσε η ΚΟΘ το βράδυ του περασμένου Σαββάτου -για πρώτη φορά στα 66 χρόνια ιστορίας της- στη Βόρεια Μακεδονία.
Ανάμεσα στους εκατοντάδες θεατές βρέθηκε και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας της γειτονικής χώρας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα (Гордана Силјановска), η οποία δήλωσε συγκινημένη και ικανοποιημένη από τη συναυλία και το μήνυμά της. «Πιστεύω βαθιά στη δύναμη της πολιτιστικής διπλωματίας. Είμαι σίγουρη πως, κάποιες φορές -ή μάλλον πάντα- αυτή η μορφή διπλωματίας είναι πιο αποτελεσματική από την παραδοσιακή. Οπότε νομίζω ότι ίσως, σιγά σιγά, μέσω της μουσικής, να συνειδητοποιήσουμε πόσο μοιάζουμε και ότι πράγματι δεν υπάρχουν εμπόδια που δεν μπορούν να ξεπεραστούν», ανέφερε προσερχόμενη η κ. Σιλιάνοφσκα, ενώ επικαλέστηκε και τη φράση του Νίτσε: «Χωρίς τη μουσική, αυτός ο κόσμος θα ήταν ένα λάθος».
«Σε μια συναυλία με έντονο ελληνικό ενδιαφέρον, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης χτίζει γέφυρες ποιότητας και στέλνει μηνύματα φιλίας και συνεργασίας προβάλλοντας τον ελληνικό μουσικό πολιτισμό εδώ στα Σκόπια», σχολίασε ο αντιπρόεδρος της ΚΟΘ Αντώνης Κωνσταντινίδης.
Καταξιωμένοι καλλιτέχνες από τις δύο χώρες συνέπραξαν με την ΚΟΘ
Το πρόγραμμα που παρουσίασε η ΚΟΘ περιλάμβανε έργα του Μωρίς Ραβέλ (1875-1937), με αφορμή την επέτειο 150 χρόνων από τη γέννησή του, καθώς και του Έλληνα μαθητή του, Αιμίλιου Ριάδη (1880-1935), με αφορμή τα 90 χρόνια από το θάνατό του. «Ο Ραβέλ έχει μια πολύ ιδιαίτερη σχέση με την Ελλάδα, γι’ αυτό και επιλέξαμε τα ελληνικά του τραγούδια. Ο Αιμίλιος Ριάδης από την άλλη, είναι ίσως ο σημαντικότερος συνθέτης της Θεσσαλονίκης και η προβολή του ελληνικού πολιτισμού περνά και μέσα από το έργο του», δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο διευθυντής της ΚΟΘ Σίμος Παπάνας.
Ξεχωριστοί ήταν οι καλεσμένοι από τις δύο χώρες, που εμφανίστηκαν μαζί με την ΚΟΘ: Η κορυφαία Ελληνίδα σοπράνο Μυρτώ Παπαθανάσιου και ο παγκοσμίου φήμης πιανίστας Σίμον Τρπτσέσκι (Simon Trpčeski) από τη Βόρεια Μακεδονία.
«Θέλαμε να υπάρχει ελληνική χροιά στο πρόγραμμα. Και τι πιο όμορφο από το να παρουσιάσουμε έναν συνθέτη όπως ο Ραβέλ, που έγραψε πέντε τραγούδια βασισμένα σε ελληνικές παραδοσιακές μελωδίες από τα νησιά μας και άλλες περιοχές, τα οποία ερμηνεύω στην ελληνική γλώσσα. Από την άλλη, τα έξι υπέροχα τραγούδια του Ριάδη, μας δίνουν την ευκαιρία να αναδείξουμε τη συνθετική ελληνική πλευρά και στο εξωτερικό», σημείωσε η Μυρτώ Παπαθανασίου.
«Η μουσική περνάει τα σύνορα και δημιουργεί φιλίες. Δεν υπάρχει άλλη δύναμη που να μπορεί να το καταφέρει αυτό. Οι άνθρωποι έχουν επιλογές… Μπορούμε να επιλέξουμε να είμαστε χαρούμενοι, να συνεργαζόμαστε και να γεφυρώνουμε τις διαφορές μας. Κι αυτό με κάνει πολύ χαρούμενο», τόνισε ο Σίμον Τρπτσέσκι.
Η «Γαλάτεια» του Ριάδη, τα ελληνικά τραγούδια του Ραβέλ και το «ράικο» ως μουσική γέφυρα συνύπαρξης
Την ορχήστρα διηύθυνε ο διακεκριμένος Έλληνας μαέστρος Βλαδίμηρος Συμεωνίδης. Ο ίδιος έχει αποκαταστήσει την όπερα Γαλάτεια του Ριάδη, η οποία παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης πριν από έναν χρόνο. «Ζήτησα από τον Βλαδίμηρο να δημιουργήσει μια ορχηστρική σουίτα, όπως συνηθίζεται με τις όπερες, ώστε να μπορεί η μουσική αυτή να ταξιδέψει πιο εύκολα με μια συμφωνική ορχήστρα, χωρίς να παρουσιαστεί ολόκληρη η όπερα. Το έκανε με χαρά, μας την προσέφερε και απόψε έγινε η πρώτη εκτέλεσή της», εξήγησε ο κ. Παπάνας.
«Είμαι πολύ χαρούμενος που …έσπασε το ρόδι, δηλαδή που μπορέσαμε, έστω μέσω της τέχνης, να επικοινωνήσουμε οι δύο λαοί. Η τέχνη είναι εργαλείο προσέγγισης, γιατί στην πραγματικότητα δεν μας χωρίζει τίποτα, όσο κι αν αυτό ακούγεται κοινότοπο. Πιστεύω πως η σημερινή συναυλία θέτει μια καλή βάση για περαιτέρω επικοινωνία με τον αδελφό λαό της Βόρειας Μακεδονίας. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Η μουσική ενώνει», υπογράμμισε ο Βλαδίμηρος Συμεωνίδης.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε με τη Συμφωνική Σουίτα από την όπερα «Γαλάτεια» του Ριάδη. Ακολούθησαν τα πέντε ελληνικά τραγούδια του Ραβέλ (σε ενορχηστρώσεις Ραβέλ και Ρόζενταλ), το Κοντσέρτο για πιάνο σε σολ μείζονα του Ραβέλ, το τραγούδι «Θεσσαλονίκη» από τον κύκλο «Γιασεμιά και μιναρέδες» του Ριάδη (επιμέλεια: Γ. Σακαλλιέρος), τέσσερα τραγούδια για φωνή και πιάνο του ίδιου (σε ενορχήστρωση Βλ. Συμεωνίδη), και το «La Valse» του Ραβέλ – χορογραφικό ποίημα για ορχήστρα.
Ωστόσο, όταν το κοινό χειροκροτούσε όρθιο με την ολοκλήρωση του προγράμματος, ο μαέστρος επέστρεψε στη σκηνή για να διευθύνει ένα επιπλέον έργο, το ράικο, σε ενορχήστρωση Αντώνη Σουσάμογλου. «Το ράικο είναι ένα παραδοσιακό κομμάτι που είχα ενορχηστρώσει παλιότερα για μικρότερο σύνολο. Όμως σκεφτήκαμε πως αποτελεί ιδανική γέφυρα πολιτισμού και φιλίας ανάμεσα στους δύο λαούς. Είναι μια μουσική που αναγνωρίζουμε εμείς ως δική μας, αλλά είμαι βέβαιος ότι και το κοινό εδώ, το αναγνωρίζει εξίσου ως δική του παράδοση. Και αυτό είναι η ένδειξη ότι αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν», είπε χαρακτηριστικά ο εξάρχων βιολιστής της ΚΟΘ.
Η συναυλία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των δράσεων διεθνοποίησης και εξωστρέφειας της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Greece 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Φωτογραφίες: ΚΟΘ/Γιάννης Γούτμαν