Μία γίδα μπαίνει στους κύκλους μιας οικογένειας, όχι για να βοσκήσει το χορτάρι στην αυλή, ούτε για να προσφέρει το γάλα της. Άθελά της, θα καταφέρει να ταράξει τα γαλήνια νερά της ευτυχισμένης ζωής των μελών της, αφού ο σύζυγος και πατέρας, την …ερωτεύεται σφόδρα. Όπως λοιπόν η γίδα αναστατώνει την οικογένεια, έτσι και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε συμπαραγωγή με την Πολιτεία Πολιτισμού, θα παρουσιάσουν την ισοπεδωτική, μαύρη κωμωδία του Έντουαρντ Άλμπι «Η Γίδα», με σκοπό να …αναστατώσουν το θεατρόφιλο κοινό της Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για ένα διαφορετικό έργο του Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα σε σχέση με προηγούμενά του, διότι δεν παρουσιάζει από την αρχή μια προβληματική συνθήκη, αλλά το ακριβώς αντίθετο. «Συνήθως ο Άλμπι παρουσιάζει κατεστραμμένες σχέσεις και οικογένειες εξ αρχής. Έχει αυτό το χαρακτηριστικό, με το που αρχίζει το έργο να καταλαβαίνεις ότι τίποτα δεν πάει καλά. Εδώ όμως είναι όλα τέλεια. Και μάλιστα όχι φαινομενικά τέλεια, αλλά ουσιαστικά», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο σκηνοθέτης της παράστασης Παύλος Δανελάτος. Μιλά για τη σχέση μεταξύ του ανδρόγυνου που είναι καταπληκτική, όπως και με το παιδί τους, που, αν και είναι γκέι και κατά βάθος δεν το εγκρίνουν, το έχουν αποδεχθεί, καθώς είναι μοντέρνοι και συζητήσιμοι γονείς. Επιπλέον, είναι και οικονομικά σε πολύ υψηλό επίπεδο, ενώ ο άντρας που είναι αρχιτέκτονας, έχει μόλις βραβευτεί με το βραβείο Πρίτσκερ και παράλληλα του ανατίθεται ο σχεδιασμός της παγκόσμιας πόλης, που κοστίζει δισεκατομμύρια δολάρια.
Η πιο ακραία ερωμένη αποδομεί σε χρόνο ρεκόρ την οικογενειακή ευτυχία
Ξαφνικά, εκεί μέσα στην τελειότητα και στο απόγειο της καριέρας του 50χρονου Μάρτιν, αποκαλύπτεται ότι έχει ερωτευτεί μια γίδα, με έναν έρωτα, απόλυτο, απίστευτα δυνατό και συνάμα βασανιστικό. «Καταλαβαίνετε ότι όταν μέσα στην τελειότητα συμβαίνει κάτι τέτοιο, δεν πρόκειται για ένα βότσαλο στη λίμνη, αλλά για ένα ολόκληρο βουνό μέσα σε μία λίμνη που κοιμάται», σχολιάζει ο κ. Δανελάτος.
Στο σημείο αυτό, μοιάζουν όλα να γκρεμίζονται κι όλοι νιώθουν να οδηγούνται στην καταστροφή. «Ο αρχιτέκτονας μέσα από αυτή την κατάσταση -και ως τραγικό πρόσωπο που είναι, προκαλεί την κατάρρευση των γύρω του και όλοι νιώθουν ότι βυθίζονται εξαιτίας του. Δηλαδή δεν καταρρέει μόνο ο ίδιος, αλλά τραβάει στην κατάρρευση και τους άλλους, είναι ένα χαρακτηριστικό των τραγικών ηρώων αυτό», εξηγεί ο σκηνοθέτης. Όπως εκτιμά, αυτό είναι και μια αφορμή για τον συγγραφέα να μιλήσει για την ελευθερία του αισθήματος. «Δεν νομίζω ότι ο Άλμπι μας θέτει μπροστά σε ηθικά διλήμματα, αλλά θέτει διλήμματα απόλυτης ελευθερίας. Δηλαδή αν έχεις τη δύναμη να ξεπεράσεις το ακραίο, δηλαδή τη γίδα και να σκεφτείς για τον άλλον θετικά».
Το πιο προκλητικό έργο του Άλμπι θίγει το θέμα των ακραίων επιλογών του ανθρώπου ισορροπώντας μεταξύ γελοίου και τραγικού
Το πολυβραβευμένο έργο «Η Γίδα ή ποια είναι η Σύλβια» του Έντουαρντ Άλμπι, ήταν ένα από τα τελευταία του και γράφτηκε το 2000. Ο Παύλος Δανελάτος, που υπογράφει και τη μετάφρασή του, θεωρεί ότι το κοινό σήμερα θα το αντιληφθεί διαφορετικά σε σχέση με την εποχή που πρωτοπαρουσιάστηκε. «Μία τέτοια κουβέντα στην εποχή του 2000 δεν θα υπήρχε. Τώρα γίνεται πάρα πολλή κουβέντα για τις ακραίες επιλογές των ανθρώπων και το αν πρέπει να γίνουν αποδεκτές, όπου και ο ήρωας αρκετές φορές ουρλιάζει λέγοντας “γιατί να μην μπορώ να αγαπήσω κάτι, ακόμη κι αν αυτό το κάτι είναι κάτι τέτοιο”».
Βέβαια, σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό το ακραίο που δεν μπορεί να κατανοήσει κανείς εύκολα -ή και καθόλου- είναι αυτό που προκαλεί γέλιο, συνήθως αμήχανο, αφού ο Άλμπι τοποθετεί τους ήρωές του μεταξύ γελοίου και τραγικού, αναδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό τα όρια του ανθρώπου και των δυνατοτήτων του. «Ο Άλμπι δεν βιάζει ποτέ το κωμικό. Η κωμικότητα βγαίνει από την τραγικότητα των ηρώων. Είναι τόσο ακραίες οι καταστάσεις που καλούνται τα άτομα να διαχειριστούν, εξαιτίας του ήρωα που πέφτει στην παρέκκλιση, που δεν μπορεί να μη γίνουν και κωμικές», αναφέρει ο κ. Δανελάτος, λέγοντας πως θα μπορούσε κάποιος να ονομάσει το έργο μαύρη κωμωδία, ενώ ο ίδιος το χαρακτηρίζει κυνική κωμωδία.
«Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη ζωή μας», προσθέτει. «Κάποιος τρίτος, που δεν ζει την τραγικότητά μας, αναγιγνώσκει πολλές φορές μία κωμικότητα στις αντιδράσεις μας, όταν δεν μπορεί να τις εξηγήσει. Εδώ οι καταστάσεις είναι τόσο ακραίες, που δεν μπορεί να τις διαχειριστεί εύκολα το ανθρώπινο μυαλό. Όμως όταν βλέπεις ένα έργο του Άλμπι και γελάς, την επόμενη στιγμή νιώθεις ότι γελάς με σένα, ότι κάπου σε αφορά. Οπότε ξεκινάς γελώντας και κάπου σφίγγεσαι», σημειώνει.
«Τα έργα του Άλμπι είναι έργα ηθοποιών»
Ο σκηνοθέτης δηλώνει ότι ο Έντουαρντ Άλμπι είναι ένας από τους αγαπημένους του μοντέρνους συγγραφείς και μάλιστα υπάρχει και μία χρονική σύμπτωση μεταξύ τους, αφού την περίοδο που ο Άλμπι έγραφε τη γίδα, ο Παύλος Δανελάτος σκηνοθετούσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το «Παιχνίδι του γάμου» του Άλμπι. Επιπλέον μετέφρασε τη «Θαλασσογραφία» του ίδιου, έργο που παραμένει στο συρτάρι, όπως συνέβαινε και με τη γίδα, μέχρι τη στιγμή που ήρθε η πρόταση από το ΚΘΒΕ και την Πολιτεία Πολιτισμού, να ανέβει το έργο. Ωστόσο, δηλώνει με βεβαιότητα ότι κάθε έργο του Άλμπι είναι έργο ηθοποιών. «Αν δεν είναι οι ηθοποιοί καλοί έως πολύ καλοί, η γνώμη μου είναι ότι τα έργα του Άλμπι δεν βγαίνουν, γιατί πάντα παίζει κατά βάθος με την ανθρώπινη μη άγιότητά μας κι αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο, οπότε οι ηθοποιοί πρέπει να ξεπεράσουν τον εαυτό τους», λέει. «Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν βρήκα καταπληκτικούς συμμετέχοντες ηθοποιούς από το ΚΘΒΕ και είναι μία παράσταση που πρέπει να δει ο κόσμος για να ευχαριστηθεί την υποκριτική τους», καταλήγει.
Η «Γίδα» του Έντουαρντ Άλμπι κάνει πρεμιέρα στο «Artbox Fargani» την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου, στις 21.00, και είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 16 ετών. Οι παραστάσεις θα δίνονται από Πέμπτη έως Σάββατο στις 9 και τις Κυριακές στις 8 το βράδυ.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
*Πηγή φωτογραφιών: ΚΘΒΕ