Γεννήθηκαν με διαφορά τριών ετών και ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο, αυτόν της τέχνης, όπου και καταξιώθηκαν. Συναντήθηκαν σε αρκετούς σταθμούς της ζωής τους και καταπιάστηκαν με τα ίδια θέματα, ενώ έφυγαν από τη ζωή και πάλι σχεδόν ταυτόχρονα. Ο Γιώργος Σικελιώτης και ο Τάσσος (Αλεβίζος) είναι δύο ξεχωριστές προσωπικότητες, που όμως έχουν πολλά κοινά στοιχεία, τα οποία παρουσιάζει το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ στην έκθεση με τίτλο «Σικελιώτης / Τάσσος. Μια φιλία με κοινές ρίζες», που θα εγκαινιαστεί στα τέλη του Οκτώβρη στο πλαίσιο των 59ων Δημητρίων.
Στην έκθεση θα παρουσιαστεί θεματικά ένα μεγάλο σύνολο ζωγραφικών έργων, σχεδίων και χαρακτικών των δύο καλλιτεχνών, προερχόμενο από μουσεία, ιδρύματα, συλλέκτες και από τις συλλογές του Τελλογλείου Ιδρύματος.
«Είναι μία ιδιαίτερη έκθεση, με δύο σπουδαίους καλλιτέχνες, που -αν και ίσως δεν έχει τονιστεί έως τώρα- ήταν στενοί φίλοι, με κοινές ρίζες. Προέρχονται και οι δύο από προσφυγικές οικογένειες, έχουν μικρή ηλικιακή διαφορά, συμπορεύονται και όλη τους η πορεία πάει χέρι – χέρι», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η γενική διευθύντρια του Τελλόγλειου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά.
Στην έκθεση ο επισκέπτης θα «ξεναγηθεί» στην εποχή των σπουδών τους στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, αλλά θα αναγνωρίσει και τα έντονα βιώματα που τους άφησε η Κατοχή και ο Εμφύλιος Πόλεμος. «Στην Αντίσταση είναι και οι δύο πολύ ενεργοί, περνάνε τον Εμφύλιο και συναντιούνται στην ομάδα “ Στάθμη”, που είναι η πρώτη αναζωπύρωση της νεοελληνικής τέχνης μετά τον Εμφύλιο και μετά τον πόλεμο», αναφέρει η κ. Βουτυρά.
Η Χούντα και η Μεταπολίτευση είναι επίσης περίοδοι με γεγονότα που επηρέασαν τους δύο καλλιτέχνες. «Στη δικτατορία και οι δύο αποσύρονται από το προσκήνιο και εμφανίζονται αμέσως μετά. Πρώτα το ’74 ο Σικελιώτης με τη μεγάλη αναδρομική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη και αμέσως μετά ο Τάσσος, με τα πολύ γνωστά και μεγάλα έργα του, που έφτιαξε τη διάρκεια της Επταετίας», προσθέτει η γενική διευθύντρια του Τελλόγλειου.
Η σχέση των Σικελιώτη / Τάσσου με τη Θεσσαλονίκη και το ρεμπέτικο
Η έκθεση που περιλαμβάνει περισσότερα από 160 έργα, τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Προεδρίας και εντάσσεται στους εορτασμούς των 59ων Δημητρίων του δήμου Θεσσαλονίκης. Έντονο είναι άλλωστε και το άρωμα Θεσσαλονίκης που αποπνέει, αφού οι δυο τους είχαν έντονη δραστηριότητα στην πόλη, με εκθέσεις («Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία Τέχνη», «Διαγώνιος», «Κοχλίας»), ομιλίες, παρουσιάσεις εκδόσεων και παραγγελίες-αγορές έργων.
«Θα έχουμε το έργο “ Η καλλιέργεια του καπνού”, που έκανε ο Τάσσος με τη γυναίκα του Λουκία Μαγγιώρου για το καπνεργοστάσιο της Θεσσαλονίκης, ένα έργο 12,5 μέτρων, ενώ παράλληλα παρακολουθούμε τον Σικελιώτη να κάνει κι αυτός μια μεγάλη τοιχογραφία, αυτή τη φορά στην Αθήνα, στο Νέο Θέατρο, υλικό που για πρώτη φορά θα δείξουμε στο κοινό», τονίζει η κ. Βουτυρά. Παράλληλα, προτρέπει τον κόσμο να επισκεφθεί την Alpha Bank του Βαρδάρη για να δει ένα εντυπωσιακό έργο του Τάσσου, ύψους πέντε μέτρων που υπάρχει εκεί.
Το γεγονός ότι είναι από προσφυγικές οικογένειες, επηρέασε και τους δύο. Ο Σικελιώτης χρησιμοποιεί πάρα πολύ τον Καραγκιόζη ως μέσο έκφρασης, ενώ σημαντικό ρόλο στη θεματολογία τους παίζει και για τους δύο το ρεμπέτικο. «Ο Σικελιώτης ζωγραφίζει το πάλκο από την εποχή που είναι παράνομο, αλλά και πιο μετά, το παρακολουθούμε βήμα-βήμα. Όσο για τον Τάσσο, οι περίφημες “ Αρχόντισσες των ρεμπέτικων τραγουδιών”, τα πολύ μεγάλα αυτά εντυπωσιακά έργα, γίνονται εξώφυλλα δίσκων, που όλοι τα έχουμε δει, αλλά δεν ξέρουμε τι είναι», συμπληρώνει, καλώντας τον επισκέπτη να δει πώς αποτυπώνει ο κάθε καλλιτέχνης την ίδια θεματολογία με τον δικό του τρόπο και στιλ.
Σύμφωνα με την ίδια, οι δύο άνδρες δούλεψαν πολύ για τη διάδοση της τέχνης στον λαό, γι’ αυτό έργα τους είχαν εφαρμογή σε κάρτες ή ημερολόγια, πωλούνταν σε χαμηλές τιμές για να μπορεί να αποκτήσει ο καθένας, έκαναν εκθέσεις ακόμα και απομακρυσμένα μέρη και όχι μόνο σε μεγάλες γκαλερί ή μεγάλα μουσεία. «Ο Σικελιώτης κάνει μία σταυροφορία σχεδόν σε όλη την Ελλάδα και χαρίζει έργα για να δημιουργηθούν οι εστίες νεοελληνικής τέχνης, προσκαλώντας κι άλλους καλλιτέχνες να κάνουν το ίδιο. Αυτό μοιάζει πάρα πολύ με τα όνειρα της Αλίκης Τέλλογλου, που ήθελε να κάνει τα μικρά Τελλόγλεια στην παραμεθόριο», καταλήγει η κ. Βουτυρά.
Η έκθεση «Σικελιώτης / Τάσσος. Μια φιλία με κοινές ρίζες» θα εγκαινιαστεί στις 27 Οκτωβρίου στο ισόγειο του Τελλόγλειου, όπου θα παραμείνει έως τις 26 Ιανουαρίου του 2025. Τη διοργάνωση έχει το Τελλόγλειο Ίδρυμα, με την ιδέα και γενική ευθύνη της Αλεξάνδρας Βουτυρά και επιμέλεια Μιγκέλ Μπελμόντε. Συνδιοργανωτές είναι η Εθνική Πινακοθήκη και το Ίδρυμα Αντωνίου Κομνηνού.
Έργα δανείζουν: Η Εθνική Πινακοθήκη, το Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός, η οικογένεια Σικελιώτη (Φωτίκα Σικελιώτη-Χατζή, Φωτεινή Τριανταφύλλη-Θεριού, Τάκης Μαυρωτάς -ιδιαίτερα σημαντικό υλικό με έργα σε έκθεση για πρώτη φορά).
Επίσης οι: Περικλής Σφυρίδης και άλλοι συλλέκτες και φορείς ιδίως από Θεσσα-λονίκη (Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, Αρχείο Ντίνου Χριστιανόπουλου-Βιβλιοθήκη ΑΠΘ), το Μουσείο Βορρέ, το ΚΘΒΕ, ΚΩΘ, ΤΜΣ-ΑΠΘ, κ.ά.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
Φωτογραφίες: Τελλόγλειο (επισυνάπτεται αρχείο με λεζάντες)