«Βάζουμε στο επίκεντρο την λαϊκή παράδοση για τον τόπο και τον άνθρωπο να τιμήσουμε τις παλαιότερες γενιές που διατήρησαν τις παραδόσεις και μας τις έδωσαν μέχρι σήμερα» τόνισε ο Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής Των Ελλήνων Ευάνθης Χατζηβασιλείου κατά τον σύντομο χαιρετισμό του στην Δ’ Συνάντηση στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης με θέμα τις Λαϊκές Παραδόσεις της Πίνδου. Ο κ. Χατζηβασιλείου δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει και τον πρώτο Γραμματέα του Ιδρύματος της Βουλής καθηγητή Ευάγγελο Χρυσό, που επί θητείας του το 2012 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες κατασκευής και δόθηκε σε λειτουργία το Πάρκο. Από την πλευρά του ο κ. Χρυσός εμφανώς συγκινημένος θυμήθηκε τα λόγια του τότε Προέδρου της Βουλής Φίλιππου Πετσάλνικου που του ζήτησε να παραμείνει στο Ιδρυμα προκείμενου να αναλάβει την εποπτεία του έργου κατασκευής του Πάρκου. «Δεν αποδέχθηκε την παραίτηση μου όταν πήγα στο γραφείο του να του δώσω και μου ζήτησε να παραμείνω στο Ίδρυμα προκειμένου να συμβάλλω στην ολοκλήρωση του ονείρου του που ήταν η λειτουργία του πάρκου εθνικής Συμφιλίωσης» σημείωσε και κατέληξε λέγοντας «είμαι περήφανος που συνέβαλα κι εγώ με τον τρόπο σε αυτή την προσπάθεια και που βλέπω ότι σήμερα η λειτουργία του πάρκου έχει τέτοια απήχηση στους πολίτες».
Ο Συγγραφέας Βασίλης Γκουρογιάννης όπου έχει εκδώσει το βιβλίο με τις «Διηγήσεις παραφυσικών φαινομένων» μίλησε για τις μνήμες της παιδικής του ηλικίας που βίωσε ως παιδί αγροκτηνοτροφικής οικογένειας, θυμήθηκε που ως παιδί είχε το δικό του μικρό κοπάδι στο πλαίσιο του καταμερισμού ευθυνών της οικογένειας που φρόντιζε για την βοσκή του και την ανάπτυξη του. Μέσα σε όλα αυτά παρουσίασε και την παραμυθογραφία που συνόδευε πολλές από τις πλευρές της σκληρής καθημερινότητας της ορεινής υπαίθρου που συνδέεται ακόμη και με τη παρουσία μυθικών βρυκολάκων στις διηγήσεις των υπέργηρων στους νεότερους. «Πρόκειται για πολλές τέτοιες πληροφορίες που συνδέονται με τις προφορικές παραδόσεις της Ηπειρωτικής Πίνδου που εμπεριέχονται σε αυτό το βιβλίο και που για μένα είναι ένας φόρος τιμής στην μικρη μου πατρίδα» κατέληξε.
Ο Παναγιώτης Καμηλάκης λαογράφος – συγγραφέας μίλησε για τις παραδόσεις Πίνδου με άξονα τους οικισμούς που βρίσκονται στην αριστερή και δεξιά όχθη του Ποταμού Αλιάκμονα στην ευρύτερη περιοχή του Γράμμου. «Ο Αλιάκμονας – τόνισε- αποτελεί γλωσσικό και πολιτισμικό όριο με τα χωριά που είναι στην αριστερή του όχθη να είναι Σλαβόφωνα ενώ στην δεξιά του όχθη ορισμένα εξ αυτών να είναι Βλαχοχώρια». Και στις δύο περιπτώσεις σημείωσε ο ερευνητής «οι κάτοικοι τους έχουν ελληνική συνείδηση, όπου οι μεν πρώτοι ως υλοτόμοι έχουν αναπτύξει την επεξεργασία και εμπορία του ξύλου που με δικά τους καταστήματα στην Πάτρα που τον 19ο αιώνα είναι το κύριο λιμάνι που εξάγεται η ελληνική σταφίδα ενώ οι δεύτεροι ως κτίστες και μάστορες της πέτρας.. Ο κ. Καμηλακης σημείωσε ότι «τα περίκλειστα χωριά του ορεινού Γράμμου από την αριστερή πλευρά του Αλιάκμονα λόγω του ορεινού ανάγλυφου είχαν περισσότερες ευκαιρίες επικοινωνίας με τα χωριά της Αλβανίας». Αυτό φαίνεται εξάλλου σε εικονογραφήσεις πολλών εκκλησιών όχι μόνο στην ελληνική πλευρά των Συνόρων αλλά κι την Αλβανική που δημιουργήθηκαν από Λιβαδοτοπίτες Αγιογράφους.
Τα χωριά του Γράμμου δεν συνδέονται μόνο με τον Εμφύλιο, αλλά και με ένα αξιόλογο πολιτισμό σε τέχνες και επαγγέλματα. «Είναι γνωστό εξάλλου ότι από την ανατολική Πίνδο τον Βυθό Κοζάνης και την Πυρσόγιαννη στον ορεινό Γράμμο από τις αρχές του 20ου αιώνα οι μάστορες της πέτρας έφτασαν μέχρι και το Ιράν εργαζόμενοι σε κτιριακά συγκροτήματα που κατασκευάζονταν κατά μήκος του σιδηροδρόμου» σημείωσε.
Η Δήμητρα Μυτιλή υποψήφια διδάκτωρ στην Βυζαντινή ιστορία και ερευνήτρια στην Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών μίλησε για τον άνθρωπο στο δημοτικό τραγούδι και για το πώς η παραδοσιακή μουσική της Πίνδου μεταφέρθηκε από στόμα σε στόμα φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας, ενώ ο Παρασκευάς Ποτηρόπουλος από την Ακαδημία Αθηνών μίλησε για το πολιτισμικό τοπίο της Πίνδου και τις μεταβολές του από τον 18ο έως τον 20ο αιώνα.
Η πρώτη μέρα εργασιών της Συνάντησης ολοκληρώθηκε με την τοποθέτηση τηςΚαλλιόπης Στάρα ερευνήτριας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων που μίλησε για τις λαϊκές παραδόσεις που συνδέονται με την ύπαρξη κάποιων δασών η δένδρων που οι άνθρωποι απέφευγαν επιμελώς να αγγίξουν γιατί θα συνέβαινε κάτι κακό στην ζωή τους, Όπως εξήγησε «τέτοιες παραδόσεις υπάρχουν σε πολλές περιοχές στην ορεινή Πίνδο και ειδικά στο Μικρό κα Μεγάλο Πάπιγγο σύμφωνα με στοιχεία της έρευνας».
Η Δ’ Συνάντηση στο Πάρκο εθνικής συμφιλίωσης ολοκληρώνεται την Κυριακή με θέμα τον χώρο και την σχέση του με τις λαϊκές παραδόσεις.
Σπ. Κουταβάς
*φωτογραφία: Ίδρυμα Βουλής των Ελλήνων