Το κοινοβούλιο του Ελ Σαλβαδόρ, στο οποίο κυριαρχεί απόλυτα η παράταξη του προέδρου Ναγίμπ Μπουκέλε -το κόμμα «Νέες Ιδέες»-, υιοθέτησε χθες Πέμπτη με συντριπτική πλειοψηφία πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος, προκειμένου να καταργηθεί κάθε περιορισμός στον αριθμό των θητειών του αρχηγού του κράτους, επιτρέποντας κατά συνέπεια την επανεκλογή επ’ αόριστον του μέγα συμμάχου του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Η μεταρρύθμιση, η οποία εξετάστηκε με ταχεία διαδικασία, προβλέπει επίσης ότι η προεδρική θητεία θα παραταθεί από τα τέσσερα στα έξι έτη· η ολομέλεια την ενέκρινε με 57 ψήφους υπέρ, έναντι 3 κατά.
Στο αναθεωρημένο πλέον Σύνταγμα έχει καταργηθεί η διεξαγωγή δεύτερου γύρου των εκλογών: θα γίνονται σε έναν.
Ακόμη, προβλέπεται ότι η τρέχουσα θητεία του προέδρου Μπουκέλε, που απολαύει εξαιρετικά υψηλή δημοτικότητα χάρη στον ανελέητο «πόλεμο» κατά των συμμοριών που κήρυξε, παρά τις επικρίσεις οργανώσεων υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα ολοκληρωθεί το 2027, επισπεύδοντας τη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών κατά δυο χρόνια. Ο αρχηγός του κράτους θα έχει δυνατότητα τότε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα χωρίς καμιά επιφύλαξη ή περιορισμό.
Στην εξουσία από το 2019, ο Ναγίμπ Μπουκέλε επανεξελέγη το 2024, εξασφαλίζοντας 85% των ψήφων, αφού του επιτράπηκε να διεκδικήσει δεύτερη συναπτή θητεία -κάτι που το προηγούμενο Σύνταγμα απαγόρευε ρητώς- με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου: συγκεκριμένα, μελών του διορισμένων από την παράταξή του.
Η Άνα Φιγκερόα, βουλεύτρια πιστή στον πρόεδρο Μπουκέλε, παρουσίασε χθες το σχέδιο αναθεώρησης, που χαρακτήρισε «ιστορικό», συνοψίζοντας: «είναι πολύ απλό, σαλβαδοριανέ λαέ. Θα μπορείς να αποφασίσεις ως πότε θα υποστηρίζεις τον πρόεδρό σου».
«Σήμερα, η δημοκρατία στο Σαλβαδόρ πέθανε (…) Έπεσαν οι μάσκες», αντέταξε απευθυνόμενη στην ολομέλεια η βουλεύτρια της αντιπολίτευσης Μαρσέλα Βιγιατόρο, κατακεραυνώνοντας την απρόσμενη κατάθεση της αναθεώρησης προς συζήτηση και ψήφιση λίγο πριν από τη θερινή διακοπή των εργασιών του κοινοβουλίου.
Κατηγόρησε τη συμπολίτευση για «κυνισμό».
Ο 44χρονος αρχηγός του κράτους οφείλει την τεράστια δημοτικότητά του στον «πόλεμο» χωρίς έλεος εναντίον των «μάρας», των συμμοριών που τρομοκρατούσαν τον πληθυσμό. Τα μέτρα που έλαβε, με την ανάπτυξη ιδίως του στρατού στο εσωτερικό και αλλεπάλληλες αστυνομικές επιχειρήσεις με δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις, μείωσαν το επίπεδο της βίας στο κράτος της κεντρικής Αμερικής, που ήταν άλλοτε από τα πιο επικίνδυνα στην υφήλιο, σε ιστορικά χαμηλά.
Δυνάμει της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που παραμένει σε ισχύ για τρία και πλέον χρόνια, κι επιτρέπει συλλήψεις δίχως εντάλματα, συνελήφθησαν κι οδηγήθηκαν στις φυλακές κάπου 87.000 άνθρωποι, κατηγορούμενοι πως ανήκαν στις «μάρας», ή «παντίγιας», τις επίφοβες συμμορίες.
Σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως οι Cristosal και Socorro Jurídico Humanitario, ο αριθμός αυτός συμπεριλαμβάνει χιλιάδες αθώους. Και τουλάχιστον 430 άνθρωποι πέθαναν στις φυλακές.
Ο σαλβαδοριανός πρόεδρος μετατράπηκε φέτος σε σύμμαχο-κλειδί του αμερικανού ομολόγου του Ντόναλντ Τραμπ στην εκστρατεία του για την πάταξη της παράτυπης μετανάστευσης. Η χώρα του υποδέχτηκε και κράτησε για μήνες στη γιγαντιαία νεόδμητη φυλακή προορισμένη για μέλη συμμοριών, το λεγόμενο κέντρο κράτησης υπόπτων για τρομοκρατία (CECOT), 252 υπήκοους Βενεζουέλας, που απελάθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από τις αμερικανικές αρχές. Πλέον έχουν επιστρέψει στην πατρίδα τους.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος καταγράφεται με φόντο κύμα καταστολής εναντίον υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι επικριτών του κ. Μπουκέλε, που έστειλε δεκάδες δημοσιογράφους κι ακτιβιστές στην εξορία.
«Το κόμμα του Μπουκέλε προωθεί συνταγματική αναθεώρηση-εξπρές προκειμένου να επιτρέπεται η επανεκλογή του προέδρου επ’ αόριστον. Ακολουθεί τον ίδιο δρόμο με τη Βενεζουέλα. Αυτό αρχίζει με κάποιον ηγέτη που εκμεταλλεύεται τη δημοτικότητά του για να συγκεντρώσει εξουσίες και καταλήγει σε δικτατορία», σχολίασε μέσω X η Χουανίτα Γκεμπέρτους, διευθύντρια του τμήματος που είναι αρμόδιο για την αμερικανική ήπειρο στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW).
«Σε καμιά περίπτωση δεν προτείνουμε ένας μόνο πρόεδρος να παραμείνει στην εξουσία» ισοβίως «και να μη γίνουν ποτέ ξανά εκλογές σε αυτή τη χώρα. Αυτό δεν είναι αλήθεια», είπε η Σουέσι Καγιέχας των Νέων Ιδεών στην ολομέλεια του σαλβαδοριανού κοινοβουλίου.
«Προτιμώ να με λένε δικτάτορα, παρά να βλέπω Σαλβαδοριανούς να σκοτώνονται στους δρόμους», αντέτεινε τον Ιούνιο, την επέτειο της επανεκλογής του, ο κ. Μπουκέλε στους επικριτές του που του προσάπτουν παρέκκλιση σε ολοένα σκληρότερο αυταρχισμό.
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ