Η ρύπανση του περιβάλλοντος από τα πλαστικά απορρίμματα, αποκαλούμενη και ως «πλαστική ρύπανση», είναι μία από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, καθώς οι επιπτώσεις της είναι σοβαρές και αναμένονται να γίνουν ιδιαίτερα δυσμενείς. Σύμφωνα με το WWF, με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν, έως το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά στη θάλασσα απ’ ό,τι ψάρια. Όπως επισημαίνεται, κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι στις ελληνικές θάλλασες καταλήγουν 11.500 τόνοι πλαστικών.
Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα του WWF για την πλαστική ρύπανση στην Ελλάδα (2019), η χώρα παράγει περίπου 700.000 τόνους πλαστικών απορριμμάτων ετησίως ή 68 κιλά πλαστικών κατά κεφαλήν. Από αυτά, μόλις το 8% ανακυκλώνεται ενώ σχεδόν το 70% ρυπαίνει τις ελληνικές ακτές. Μάλιστα, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα του οργανισμού, αναφορικά με την εφαρμογή του νόμου για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης στην Ελλάδα (Δεκέμβριος 2024), η μέση τιμή των απορριμμάτων ανά παραλία είναι 464 απορρίμματα ανά 100 μέτρα, περίπου 20 φορές παραπάνω από την ανώτατη οριακή τιμή που ορίζει η οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική.
«Η πλαστική ρύπανση είναι μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Βλάπτει την άγρια ζωή, βλάπτει τα οικοσυστήματα και βρίσκει τον δρόμο της ακόμη και στα τρόφιμα που τρώμε και στον αέρα που αναπνέουμε», τόνισε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρίνα Γκρίσιν, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην Ελλάδα της Common Seas, εταιρείας που έχει ως στόχο την εξάλειψη της ρύπανσης από πλαστικά.
Η εταιρεία συστήθηκε στην Ελλάδα μέσω του εκπαιδευτικού προγράμματος «Έξυπνα Σχολεία χωρίς Πλαστικά» (Plastic Clever Schools), στις αρχές του 2024 και ήδη σε αυτό συμμετέχουν 180 σχολεία από όλη την Ελλάδα. Ανάμεσά τους, σχολεία από την Αριδαία Πέλλας, την Κέρκυρα, την Εύβοια, τη Ρόδο, την Κρήτη και την Αντίπαρο.
«Το πρόγραμμα “Έξυπνα Σχολεία χωρίς Πλαστικά” είναι μια δυναμική εκπαιδευτική πρωτοβουλία για τη μείωση της ροής πλαστικών απορριμμάτων, που δίνει τη δυνατότητα στους νέους να κάνουν τη διαφορά στα σχολεία και τις κοινότητές τους», ανέφερε η κα. Γκρίσιν.
Σύμφωνα με την ίδια, ο στόχος του προγράμματος είναι διπλός: να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σχετικά με το πρόβλημα των πλαστικών μιας χρήσης, αλλά και να τους διδάξει ότι κάθε μικρή πράξη μπορεί να συμβάλλει θετικά στην εξάλειψη αυτού του προβλήματος.
Το πρόγραμμα δημιουργήθηκε στην Αγγλία το 2018, μέσα από τη συνεργασία της ΜΚΟ «Kids Against Plastic» που δημιούργησαν οι έφηβες Ella και Amy από την αγάπη τους για το περιβάλλον, με την Common Seas, που έχει σαν στόχο, όπως αναφέρει, «την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης στην πηγή της, για την προστασία των ωκεανών, της υγείας μας και του μέλλοντος μας».
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που υλοποιείται σε περισσότερα από 1.200 σχολεία παγκοσμίως, με φυσική παρουσία για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών στην Αγγλία, την Ελλάδα και τα νησιά Μπαρμπέιντος στην Καραϊβική.
Ειδικότερα στην Ελλάδα, υλοποιείται ως ανεξάρτητο πρόγραμμα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, σε νηπιαγωγεία και δημοτικά και καθοδηγεί τους μαθητές μέσα από τρία στάδια: Έμπνευση, Έρευνα και Δράση. «Με την ολοκλήρωση κάθε σταδίου, ο εκπαιδευτικός καλείται να ανεβάσει στη σχετική πλατφόρμα κάποια αποδεικτικά στοιχεία (κάθε βήμα περιγράφεται αναλυτικά), για να επιβραβεύεται η πρόοδος των μαθητών και να παραλάβουν το τελικό τους βραβείο όταν ολοκληρώσουν το πρόγραμμα και γίνουν “Έξυπνο Σχολείο χωρίς Πλαστικά”», εξήγησε η κα. Γκρίσιν.
«Μέσω του προγράμματος, οι μαθητές μαθαίνουν βιωματικά. Κάθε στάδιο τοποθετεί τους μαθητές στο επίκεντρο της δράσης, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να έχουν απτή και θετική επίδραση στη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων», πρόσθεσε.
Η πλατφόρμα, μέσω της οποίας υλοποιείται το πρόγραμμα και στην οποία μπορούν να εγγραφούν τα σχολεία, βρίσκεται στη διεύθυνση: www.plasticcleverschools.co.uk/join και κάθε σχολείο έχει δωρεάν πρόσβαση στους διαδραστικούς ηλεκτρονικούς πόρους, έμπνευση από άλλα σχολεία στο δίκτυο και πρόσβαση σε υποστηρικτικά σεμινάρια εκπαιδευτικών της Common Seas.
Επιπρόσθετα, το εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται δωρεάν σε 4 γλώσσες στην ιστοσελίδα www.plasticcleverschools.co.uk , είναι πιστοποιημένο από την Βασιλική Μετεωρολογική Κοινότητα (RMets) του Ηνωμένου Βασιλείου ως μέρος του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και εγκεκριμένα από το παγκόσμιο δίκτυο των Eco-Schools, καθώς η δράση είναι ευθυγραμμισμένη με τους στόχους των Οικολογικών Σχολείων.
Για πρώτη φορά φέτος, μέσω των «Έξυπνων σχολείων», διοργανώθηκε η πρώτη Διεθνής Ημέρα Δράσης Plastic Clever Schools, τον περασμένο Νοέμβριο, μια εκδήλωση που, από τους διοργανωτές χαρακτηρίστηκε επιτυχημένη, και που συγκέντρωσε σχολεία από όλο τον κόσμο.
«Προσπαθούμε να φέρουμε την διεθνή μας κοινότητα κοντά με κάθε ευκαιρία. Φέτος, οργανώσαμε την πρώτη μας Διεθνή Ημέρα Δράσης Plastic Clever Schools; μια συναρπαστική εκδήλωση που συγκέντρωσε σχολεία από 27 χώρες, δημιουργώντας ένα ενωμένο κίνημα για έναν πιο υγιή, πιο ανθεκτικό πλανήτη », αφένερε η κα. Γκρίσιν.
Τα σχολεία κλήθηκαν να αφιερώσουν την ημέρα τους σε δράσεις ενάντια στην πλαστική ρύπανση, αναλαμβάνοντας δραστηριότητες, όπως συλλογή απορριμμάτων και έλεγχο πλαστικών μιας χρήσης. Τα «Έξυπνα Σχολεία χωρίς Πλαστικά» συνεργάστηκαν με την παιδική HELMEPA και την μαθητική οργάνωση ARTEMIS, που έχει ιδρυθεί από μαθητές Λυκείου για να εμπλουτίσουν την εκδήλωση με συναρπαστικές παρουσιάσεις, εργαστήρια και διαγωνισμούς και γιόρτασαν το έργο τους με τη διεθνή κοινότητα των «Έξυπνων Σχολείων χωρίς Πλαστικά».
Μέσα στους στόχους του 2025 είναι να καθιερωθεί ετήσια η Ημέρα Δράσης, αλλά και να δημιουργηθεί ένα παγκόσμιο δίκτυο νέων πρεσβευτών που, με την υποστήριξη της Common Seas, θα διασυνδέουν τα σχολεία για κοινές δράσεις παγκοσμίως.
Οι εγγραφές είναι ανοικτές όλο τον χρόνο, στον σύνδεσμο: https://plasticcleverschools.co.uk/join/ .
Αθηνά Καστρινάκη