Ο Ερίκ Μπέρτραντ μετά από ένα δύσκολο και περιπετειώδες ταξίδι έφτασε στην Ελλάδα και είναι αιτών ασύλου. Είναι πρόσφυγας από το Καμερούν, μια χώρα όπου η υποψία και μόνο ότι κάποιος είναι ομοφυλόφιλος μπορεί να τον οδηγήσει κατευθείαν στη φυλακή και να υποστεί ασύλληπτα βασανιστήρια.
«Εγκατέλειψα τη χώρα μου όταν αποκαλύφτηκε ο σεξουαλικός μου προσανατολισμός» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και περιγράφει ότι η χώρα του είναι από τις πιο ομοφοβικές χώρες της Αφρικής, καθώς και ο ίδιος υπέστη βασανιστήρια και μπήκε φυλακή. «Αποφασίστηκε χωρίς να προηγηθεί καμία δίκη και χωρίς να μπορέσω να έρθω σε επαφή με δικηγόρο» μας λέει, χωρίς να θέλει να κρύψει το πρόσωπο του στην κάμερα. Ο Ερίκ Μπέρτραντ είναι ένας από τους εκατοντάδες πρόσφυγες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στην Ελλάδα που καταθέτει μαζί με άλλους την μαρτυρία του σε ένα αποκαλυπτικό τηλεοπτικό ρεπορτάζ που δίνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ στη δημοσιότητα και πραγματοποίησε ο δημοσιογράφος του Πρακτορείου Γιώργος Κουβαράς.
Μέσα από συνεντεύξεις-μαρτυρίες προσφύγων, δικηγόρων, κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων και ειδικών από τη δομή EMANTES , (μία οργάνωση που βρίσκεται κοντά στους πρόσφυγες της Κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+), παρουσιάζεται μία άλλη αθέατη αλλά και δραματική διάσταση του προσφυγικού για ανθρώπους που βιώνουν διπλά τις έτσι και αλλιώς δύσκολες συνθήκες του να είσαι πρόσφυγας, αλλά και λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου τους.
Μονόδρομος ο δρόμος της προσφυγιάς
«Η ζωή μου ήταν ένας εφιάλτης. Έπρεπε συνεχώς να κρύβομαι. Είναι πολύ περίπλοκη η κατάσταση. Από την στιγμή που σε υποπτεύονται ή σε πιάνουν επ‘ αυτοφώρω σε οδηγούν στη φυλακή και κινδυνεύει η ζωή σου» υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ερίκ Μπέρτραντ . Σύμφωνα με πολλές καταγγελίες από το Καμερούν που έχουν φτάσει σε διεθνείς Οργανισμούς μέσα σε ένα χρόνο καταγράφηκαν 3 θάνατοι μέσα στις φυλακές. «Κινδύνευσε η ζωή μου, γι΄αυτό αναγκάστηκα να φύγω» μας λέει ο πρόσφυγας από το Καμερούν.
«Στην Αφρική δεν αποδέχονται το λεσβιανισμό» υπογραμμίζει από την πλευρά της η Χάνα Μακόλεϊ από την Σιέρα Λεόνε και επισημαίνει ότι «στη χώρα μου είναι θέμα ταμπού και αν σε πιάσουν έχεις πολύ μεγάλα προβλήματα. Κινδυνεύει ακόμα και η ζωή σου». «Εδώ στην Ελλάδα τουλάχιστον αισθάνομαι άνετα να εκφράσω τον εαυτό μου ως λεσβία» τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Οι δυσκολίες του ασύλου
Καταγράφουμε με την κάμερα μια συνεδρία στα γραφεία της οργάνωσης ΕΜΑΝΤΕΣ με δεκάδες πρόσφυγες άνδρες και γυναίκες κυρίως από χώρες της Αφρικής όλοι μέλη της Κοινότητας των ΛΟΑΤΚΙ. Είναι ένα δίωρο εργαστήριο για να μάθουν ποια είναι τα δικαιώματα τους και ποιες είναι οι διαδικασίες ασύλου που πρέπει να ακολουθήσουν. Η αίθουσα είναι υπεργεμάτη και παράλληλα έχουν συνδεθεί και συμμετέχουν διαδικτυακά και άλλα άτομα από πολλά σημεία της Ελλάδας και όχι μόνο της Αθήνας.
Ο δικηγόρος Σπύρος Κουλοχέρης είναι αυτός που κάνει την εισήγηση και απαντά στα ερωτήματα τους μέσω διερμηνέα. «Φοβούνται πάρα πολύ ακόμα και να μιλήσουν στην Υπηρεσία Ασύλου για την ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητα τους γιατί φοβούνται, είτε ότι θα διωχθούν όπως στη χώρα τους, είτε φοβούνται τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας τους», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δικηγόρος. Η πρόεδρος της αλληλέγγυας οργάνωσης ΕΜΑΝΤΕΣ κυρία Σοφία Ζαχαριάδη σημειώνει ότι αυτό οφείλεται διότι «βιώνουν αυτές τις δυσκολίες από πολύ μικρή ηλικία, και δεν έχουν την υποστήριξη ούτε καν πολύ κοντινών τους ανθρώπων».
Σύμφωνα με έρευνα που κάναμε εσωτερικά μας λέει ο κ. Κουλοχέρης διαπιστώσαμε ότι «στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι πρόσφυγες ΛΟΑΤΚΙ έχουν υποστεί βασανιστήρια». Ο Ερικ Μπερτραντ μας περιγράφει τα βασανιστήρια που υπέστη μέσα στο κέντρο κράτησης που βρέθηκε στο Καμερούν από όπου δραπέτευσε για να φύγει από τη χώρα για να έρθει στην Ελλάδα.
«Ήμουν έγκλειστος δεν είχα άλλη επιλογή. Καθημερνά με χτυπούσαν και με εξευτέλιζαν « λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η Βαρβάρα Κεφαλίδου είναι ψυχολόγος και έρχεται σε επαφή μαζί τους καθημερινά. Μας περιγράφει τις δυσκολίες που περνούν και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους μέχρι να φτάσουν στην Ελλάδα. «Στην πορεία ενός ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγα προς τη χώρα υποδοχής, δηλαδή προς την Ελλάδα, παρεμβάλλεται το «journey» όπως λέμε από τη χώρα καταγωγής προς τη χώρα υποδοχής. Το «journey» αυτό για έναν ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγα είναι πάρα πολύ επικίνδυνο καθώς αυτά τα άτομα είναι εκτεθειμένα σε πάρα πολύ μεγάλους κινδύνους, και κυρίως είναι επιζώντα είτε τράφικινγκ , είτε σεξουαλικής κακοποίησης… κινδυνεύουν με βιασμό ακόμη και από ομοεθνείς τους»!
Για την κυρία Ζαχαριάδη οι πρόσφυγες ΛΟΑΤΚΙ «δεν αντιλαμβάνονται το δυτικό πλαίσιο. Τόσο σε νομικό επίπεδο αναφορικά με το άσυλο τους αλλά και στο κομμάτι του αυτοπροσδιορισμού».
Ανησυχητικά στοιχεία
Απευθυνόμαστε στην κοινωνική λειτουργό κυρία Νικολέτα Γεροντάκη η οποία έχει έναν πολύ ιδιαίτερο ρόλο σε πολύ συχνές συνεδρίες μαζί τους. «Αυτή την στιγμή στο πλαίσιο μας έχουμε πάρα πολλές καταγραφές που έγω θεωρώ στοιχεία ανησυχητικά . Δηλαδή μπορώ να καταγράψω ομοφοβική, τρανσφοβική, αμφιφοβική βία που έχουν βιώσει και στην Ελλάδα. Βλέπουμε ότι και στην Ελλάδα δεν αισθάνονται πάντα ασφάλεια», υπογραμμίζει η κυρία Γεροντάκη δίνοντας έμφαση και στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν με την αλλαγή φύλου.
Μιλάμε με την Γιούλη Φερνάντεζ μία διεμμφυλική γυναίκα από την Κούβα που πέρασε πολλές περιπέτειες μέχρι να φτάσει σε ασφαλές περιβάλλον στην Ελλάδα και σύντομα λόγω των ενεργειών των ΕΜΑΝΤΕΣ βρίσκεται κοντά στο να αλλάξει το ανδρικό της όνομα στα έγγραφα της.
«Είμαι χαρούμενη γι αυτό γιατί αν δεν αλλάξει κανείς δεν με θεωρεί οπουδήποτε γυναίκα παρά την αλλαγή στην μετάβαση φύλου. Αυτή την στιγμή είμαι ακτιβίστρια και υπερασπίζομαι τα δικαιώματα των προσώπων στην σεξεργασία. Διότι η τρανς κοινότητα δεν έχει επιλογή για να επιβιώσει παρά μόνο με την σεξεργασία. Διότι δεν επιτρέπει η κοινωνία να βρει ως γυναίκα μια διαφορετική εργασία» .
Γιώργος Κουβαράς