Οι δυνατότητες της πολιτείας και της αγοράς για τα μεγάλα έργα υποδομών στην Ελλάδα τέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης στη φετινή Τράπεζα των Κατασκευών, στο 8ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών – ITC 2025, που λαμβάνει χώρα σήμερα 23 και αύριο 24 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο.
Γιώργος Στασινός, Πρόεδρος ΤΕΕ: Αναγκαία η άμεση συντήρηση των Υποδομών
Στους τρόπους και τις πηγές χρηματοδότησης για την άμεση συντήρηση των υποδομών στη χώρα, αναφέρθηκε ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, δίνοντας παράλληλα έμφαση στα ψηφιακά εργαλεία.
Επισήμανε την ανάγκη αξιοποίησης του Εθνικού Μητρώου Υποδομών (ΕΜΥ), με την ολοκλήρωση του οποίου θα γνωρίζουμε ποιες υποδομές έχουμε. Όπως εξήγησε, η συμπλήρωση των απαραίτητων πεδίων στο ΕΜΥ αποτελεί υποχρέωση των Δήμων και των Περιφερειών, προκειμένου να είναι διαθέσιμη ψηφιακά όλη την απαραίτητη πληροφορία. Όπως είπε χαρακτηριστικά, το συγκεκριμένο ζήτημα θα μας απασχολήσει πολύ έντονα τα προσεχή χρόνια, αφού «σήμερα είμαστε τυχεροί που έχουμε δρόμους».
Ιδιαίτερη μνεία έκανε στα δεκάδες έργα που υλοποιεί το ΤΕΕ, όπως, για παράδειγμα, η παρακολούθηση γεφυρών για τις περιφέρειες και το σιδηροδρομικό δίκτυο, αλλά και ο προσεισμικός έλεγχος στα σχολεία. Πρόσθεσε ότι είναι ωφέλιμο να δημιουργούνται «ψηφιακά δίδυμα» των υποδομών, έτσι ώστε να γίνεται ψηφιακή παρακολούθηση και σωστή προτεραιοποίηση των απαιτήσεων.
Ως προς τους εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης, ο πρόεδρος του ΤΕΕ πρότεινε να αυξηθεί ο χρόνος κάποιων έργων παραχώρησης, προκειμένου να ανακατευθύνονται πόροι και να χρηματοδοτείται η συντήρηση έργων που δε «βγάζουν» λεφτά. «Οι τρόποι εξεύρεσης πόρων είναι συγκεκριμένοι και αυτούς πρέπει να αξιοποιήσουμε», επέμεινε.
Κλείνοντας, εκτίμησε ότι στο μέλλον δεν πρόκειται να αυξηθεί το ανεκτέλεστο των εταιρειών και τόνισε ότι είναι σημαντικό να υλοποιούν με έναν σταθερό ρυθμό τα έργα που έχουν αναλάβει.
Γεώργιος Περδικάρης, Πρόεδρος Δ.Σ. ΤΕΡΝΑ: ‘Αμεσες ενέργειες για να προλάβουμε το χρηματοδοτικό κενό στα έργα υποδομών
‘Αμεσες ενέργειες από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας απαιτούνται, προκειμένου να μην δημιουργηθεί επενδυτικό κενό μετά την ολοκλήρωση – το καλοκαίρι του 2026 – του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της ΤΕΡΝΑ, Γιώργος Περδικάρης.
Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται να φανεί πώς θα αξιοποιηθούν τα τρία χρηματοδοτικά εργαλεία ύψους 8 δισ. ευρώ που έχει εξαγγείλει το Υπουργείο Ανάπτυξης. Χαρακτήρισε, ακόμη, απαραίτητη την ενεργοποίηση των Πρότυπων Προτάσεων, για την οποία σημείωσε ότι «δεν δημιουργεί ταμειακό πρόβλημα στο δημόσιο», ενώ ζήτησε αναδιανομή των πόρων του ΕΣΠΑ προκειμένου να κατευθυνθούν κεφάλαια σε «έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας».
Ο κ. Περδικάρης πρόσθεσε ότι ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί σε επενδύσεις στους τομείς της διαχείρισης υδάτινων πόρων και απορριμμάτων, στην υιοθέτηση σχεδίου προσαρμογής των υποδομών στην κλιματική κρίση και στην ψηφιοποίηση των λειτουργιών των τεχνικών εταιρειών.
Αναστάσιος Αρανίτης, Γενικός Διευθυντής Ομίλου Εταιρειών AKTOR: Χρειάζεται συνδυασμός δημοσίων και ιδιωτικών έργων
Ο Αναστάσιος Αρανίτης, Γενικός Διευθυντής, AKTOR Όμιλος Εταιρειών, αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο μπορούν τα έργα να υλοποιηθούν με πιο ορθό τρόπο. Τόνισε τη σπουδαιότητα της έντονης κατασκευαστικής δραστηριότητας που αποτελεί τη βάση για το χτίσιμο ενός μέλλοντος που θα ικανοποιεί το όραμα των έργων της νέας γενιάς.
Τα ζητήματα που προκαλούν διαχρονικά προβλήματα στην εκτέλεση και ολοκλήρωση των έργων σχετίζονται, σύμφωνα με τον κ. Αρανίτη, με τις απαλλοτριώσεις, τα θέματα αρχαιολογίας και χρηματοδότησης. «Αυτά τα ζητήματα καθυστερούν χρονικά τα έργα. Παρόλα αυτά, σήμερα είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση από την περασμένη δεκαετία. Έργα όπως αυτά που υλοποιούνται μέσω του Ταμείου Ανάπτυξης, μεταξύ άλλων, που έπρεπε να έχουν γίνει χρόνια πριν, λύνουν πολλά θέματα υποδομών και ασφάλειας. Από πλευράς μας δεσμευόμαστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε σε αυτά τα πολύπλοκα και σύνθετα έργα, σε συνεργασία με το υπουργείο και τους μηχανισμούς που έχουμε, βλέποντας παράλληλα πώς θα ωριμάσουμε από σήμερα έργα ωφέλιμα και εκτελέσιμα μες στην επόμενη πενταετία».
Αναφερόμενος στα μοντέλα που πρέπει να εφαρμοστούν, ώστε να υλοποιηθούν τα εν λόγω έργα, ο Γενικός Διευθυντής του Ομίλου AKTOR, επισήμανε πως πρέπει το υπουργείο Υποδομών να ιεραρχήσει την προτεραιότητα των έργων. Σύμφωνα με τον ίδιο «η διαδικασία των ΣΔΙΤ μπορεί να συμβάλλει στην υλοποίηση του αρχικού στόχου. Μέσω αυτού του μοντέλου, η ευθύνη της χρηματοδότησης περνάει σχεδόν όλη στον ιδιώτη και μπορεί στο μέλλον να δώσει εσωτερικό πολλαπλασιαστή στην ανάπτυξη και να δημιουργήσει έργα νέας γενιάς. Οι Πρότυπες Προτάσεις είναι ένα ακόμη μοντέλο που μπορεί να εφαρμοστεί. Αυτό όλο συζητείται αλλά δεν έχει εφαρμοστεί ενώ μπορεί να δώσει λύσεις. Ακόμη, είναι σημαντική η αξιοποίηση των έργων που έχουν ήδη κατασκευαστεί πάνω στα οποία θα δουλέψουν νέα έργα ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Χρειάζονται άμεσες ενέργειες που θα λύσουν έγκαιρα το πρόβλημα.
Σχετικά με το ζήτημα της εμπλοκής των ιδιωτών στον κατασκευαστικό τομέα, ο Αναστάσιος Αρανίτης εξέφρασε τη σπουδαιότητα ύπαρξης τόσο των ιδιωτών όσο και του δημοσίου στην εκτέλεση έργων.
Αντώνης Μιτζάλης, Εντεταλμένος Σύμβουλος Ομίλου AVAX: Εθνικός στόχος η αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας
«Η αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας θα πρέπει να είναι εθνικός στόχος». Αυτό δήλωσε μιλώντας στο 8ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών – ITC 2025, ο Αντώνης Μιτζάλης, Εντεταλμένος Σύμβουλος του Ομίλου AVAX, επισημαίνοντας «τις μεγάλες δυνατότητες των ελληνικών ομίλων που μπορούν και εξάγουν τεχνογνωσία στο εξωτερικό».
Αναφερόμενος στη συμβολή του ιδιωτικού τομέα στην ωρίμανση των έργων μέσω ECI (Early Contractor Involvement) ή άλλων αντίστοιχων μεθόδων, ο κ. Αντ. Μιτζάλης σημείωσε ότι η εμπλοκή μίας κατασκευαστικής εταιρίας προσθέτει τόσο στη γνώση του θεσμικού πλαισίου, όσο και στην ορθή προσέγγιση του κόστους και τη σωστή και έγκαιρη διαχείριση των κινδύνων. «Όσο πιο έγκαιρα εξασφαλιστούν τα παραπάνω, τόσο πιθανότερο είναι κάθε έργο να τελειώσει στην ώρα του και στον ορισμένο του προϋπολογισμό. Η προστιθέμενη αξία που θα προσφέρουν οι κατασκευαστικές εταιρείες είναι δεδομένη, και αποτελεί πλέον ζητούμενο διεθνώς», είπε ο Εντεταλμένος Σύμβουλος του Ομίλου ΑΒΑΞ. «Γνωρίζουμε τα προβλήματα που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια της κατασκευής κι έχουμε να συνεισφέρουμε στη σωστή κατανομή του κινδύνου και την εκτίμηση κόστους των έργων», πρόσθεσε.
Κατά τον κ. Μιτζάλη, ο κατασκευαστικός κλάδος διανύει μία περίοδο κατά την οποία πρέπει και μπορεί να προβλέψει και να αποφύγει τους κινδύνους. «Κατά τη διάρκεια της κρίσης, τα έσοδα των κατασκευαστικών ομίλων μειώθηκαν, και αυτό στην περίπτωση μας συνέβη και επειδή αποφύγαμε την ανάληψη έργων με μεγάλες εκπτώσεις. Σήμερα, διασφαλίζουμε ότι τα έργα που αναλαμβάνουμε δεν ενέχουν κινδύνους περισσότερους από όσους μπορούμε να διαχειριστούμε. Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα των κατασκευαστών αλλά και των κυρίων των έργων», επισήμανε ο κ. Μιτζάλης.
Ντίνος Μπενρουμπή, Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ: Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί με τα κεφάλαια που διαθέτει να συμβάλει στην ταχύτερη ολοκλήρωση των δημοσίων έργων
Για τις αλλαγές που συντελούνται στον σχεδιασμό και στη μέθοδο ανάθεσης των δημοσίων έργων μίλησε ο Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος ΜΕΤΚΑ ΑΤE, Ντίνος Μπενρουμπή, που απαιτούν μία σύγχρονη νοοτροπία από τις αναθέτουσες αρχές.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του επισήμανε ότι υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος μπορεί μέσω της ανάμειξής του στα δημόσια έργα να συμβάλλει στην ταχύτερη και αρτιότερη ολοκλήρωσή τους.
Πρόσθεσε, όμως, πως πρέπει να υπάρξουν αλλαγές και να ξεκολλήσει το δημόσιο από τα δεδομένα του παρελθόντος, όταν δηλαδή οι μελέτες προέρχονταν από τις αναθέτουσες αρχές, ενώ σήμερα κυριαρχεί η μέθοδος της μελετο-κατασκευής, όπου τις μελέτες εκπονεί ο ανάδοχος. «Έτσι, τα έργα ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων θα προχωρήσουν γρήγορα, γιατί κάθε καθυστέρηση, σημαίνει και καθυστέρηση του έργου» υπογράμμισε, ενώ τόνισε και την ανάγκη για κάθε αλλαγή που θα χρειαστεί, να υπάρχει και η πρόβλεψη για την απαραίτητη χρηματοδότηση.
Το ερώτημα αυτό απαντάται από τα ΣΔΙΤ και τις Παραχωρήσεις, καθώς τα έργα προστατεύονται τόσο από τους τεχνικούς συμβούλους των τραπεζών όσο και από τους ανεξάρτητους μηχανικούς των αναθετουσών.
Ο κ. Μπενρουμπή ανέδειξε τα πλεονεκτήματα των ιδιωτικών έργων, σημειώνοντας πως κάθε εταιρεία πρέπει να διαθέτει ένα ποσοστό 30-40% στο χαρτοφυλάκιό της. Ανέφερε πως μπορεί να υπάρχουν χαμηλότερα περιθώρια από τα δημόσια έργα, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία μέσω της διαρκούς επικοινωνίας με τον ιδιώτη επενδυτή και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα έργα να παραδίδονται στην ώρα τους, πιο σωστά και με τον οικονομικότερο δυνατό τρόπο, ενώ και οι πληρωμές γίνονται εγκαίρως.
Για τις προκλήσεις του κλάδου ανέφερε πως υπάρχει έλλειψη προσωπικού με αποτέλεσμα η εκτέλεση των έργων να είναι στα όριά της. Για να δοθεί λύση και ο «νεκρός» αριθμός του ανεκτέλεστου να εκτελείται, προτείνει τη δημιουργία ενός κορμού με έμπειρους μηχανικούς εντός των εταιρειών και την εσωτερική εκπαίδευση μηχανικών, καθώς και την προσέλκυση υπεργολάβων με τους οποίους οι εταιρείες θα δημιουργούν στρατηγικές συνεργασίες.