«Χαράσσοντας μια νέα πορεία- Οι προκλήσεις και προσδοκίες για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων» ήταν το θέμα συζήτησης στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, με τη συμμετοχή πρώην υπουργών, πανεπιστημιακών και ειδικών σε θέματα διεθνούς πολιτικής και διεθνών σχέσεων στην αίθουσα «Κωνσταντίνος Καραμανλής».
Τις θέσεις τους ανέπτυξαν οι κ.κ. Χρ. Ροζάκης, Ε. Αποστολάκης, Ι. Βαληνάκης, Ε. Καραγιάννης, Ευ. Χατζηβασιλείου, Α. Δεσποτόπουλος.
«Ώρα για σοβαρές διαπραγματεύσεις, μόνη λύση το Διεθνές Δικαστήριο», τόνισε ο Χρ. Ροζάκης
«Θεωρώ, ότι ήρθε η ώρα για σοβαρές διαπραγματεύσεις και η μόνη λύση είναι το διεθνές δικαστήριο» ανέφερε ο πανεπιστημιακός καθηγητής και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, Χρήστος Ροζάκης και συνέχισε :
«Αυτό το θέμα ότι για χρόνια συζητάμε με άκαρπο τρόπο δεν οδηγεί πουθενά. Και διευρύνει ακριβώς τις διαφορές. Νομίζω, ότι πρέπει αυτή τη στιγμή να παρακάμψουμε τις οποιεσδήποτε δηλώσεις και ρυθμίσεις και να προχωρήσουμε σε επίλυση. Και τώρα η επίλυση μπορεί έρθει – καθώς είμαστε σε πλήρη αδυναμία να συμφωνήσουμε οτιδήποτε – και η μόνη λύση είναι το διεθνές δικαστήριο. Το οποίο θα μας υποχρεώσει να εφαρμόσουμε, δηλαδή είναι δεσμευτικές οι αποφάσεις, αναγκαστικά και η Τουρκία θα δεχτεί, δε μπορεί παρά να δεχτεί. Στην μακραίωνη ιστορία του δικαστηρίου δεν έχουμε παρά μία παραβίαση της απόφασης. Μία φορά δεν εφαρμόστηκε απόφαση».
Ο κ. Ροζάκης ανέφερε ότι επί διακυβέρνησης Σημίτη υπήρξε μια τέτοια προσέγγιση, μια προσπάθεια να υπάρξει ένα αποτέλεσμα, μέσω της διαδικασίας του Ελσίνκι, αλλά δεν ευοδώθηκε στη συνέχεια και λόγω εγχώριων εσωτερικών πολιτικών εξελίξεων.
«Πρέπει να υπάρχει εθνική στρατηγική και συναίνεση» επεσήμανε ο Ε. Αποστολάκης
“Οι διαπραγματεύσεις είναι καλό να γίνονται, με την προσδοκία ότι θα προκύψει κάτι καλύτερο. Όμως θέλει πάρα πολύ καλή δουλειά, παρά πολύ καλή προετοιμασία, θέλει τους κατάλληλους ανθρώπους οι οποίοι θα μπαίνουνε σε αυτές τις διαπραγματεύσεις και πρέπει να ξέρουμε πού θέλουμε να φτάσουμε» είπε ο πρώην υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας και πρώην αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός ε.α. Ευάγγελος Αποστολάκης και πρόσθεσε: «Η συνεχής υποχωρητικότητα και η προσπάθεια να είμαστε βολικοί, να επενδύουμε όλα μας τα χρήματα σε μία μεριά, ε, δεν έχει το καλύτερο αποτέλεσμα. Εάν δεν είναι σαφές ότι τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και τις θέσεις, τις οποίες διεκδικούμε, τις υποστηρίζουμε και προσπαθούμε με τον οποιοδήποτε τρόπο να πάμε στο επόμενο βήμα, δεν θα μας πάρει κανείς τα σοβαρά. Θεωρώ, λοιπόν, ότι εδώ ερχόμαστε ξανά στο θέμα ότι πρέπει να υπάρχει εθνική στρατηγική πρέπει να υπάρχει η συναίνεση από όλο το πολιτικό χώρο της χώρας, από όλη την κοινωνία, να χαραχθεί ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να κινηθούμε, να περάσουμε ένα πολύ μεγάλο βάρος αυτής της υπόθεσης στην ευρωπαϊκή ένωση, στην οποία ανήκουμε. Θα πρέπει λοιπόν να φροντίζουμε με κάθε τρόπο – συμφωνώ με τον κύριο Βαληνάκη – όλες μας οι διαπραγματεύσεις και το βάρος κυρίως να πέφτει στους φορείς, στους οποίους ανήκουμε”.
Και διαπραγματεύσεις και διεθνής δικαιοσύνη και μεσολάβηση, απαραίτητες κατά περίπτωση, ανέφερε ο Ι. Βαληνάκης
‘Το διεθνές δίκαιο δεν γνωρίζει τη λέξη “διάλογος” και “συζήτηση”. Γνωρίζει “διαπραγματεύσεις”, “προσφυγή στη διεθνή δικαιοσύνη” και “μεσολάβηση”. Και η δική μου η άποψη είναι ότι πρέπει και τα τρία να τα ενώσουμε» είπε ο πρόεδρος Ευρωπαϊκού Κέντρου Jean Monnet στην Αθήνα και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Βαληνάκης , τονίζοντας ότι σε αυτήν τη συγκυρία πρέπει να δώσουμε βάρος και στην επιρροή που μπορεί να ασκήσει η Ε.Ε. προς την Τουρκία, παράλληλα βέβαια και με άλλες ενέργειες, και σημείωσε:
«Δηλαδή, σε κάποια θέματα μας ενδιαφέρει το διεθνές δικαστήριο, όχι σε όλα, να κάνουμε διαπραγματεύσεις συναλλακτικές, εκεί που χρειάζεται. Και θέλουμε το αποτέλεσμα να το εγγυηθεί μία μεγάλη δύναμη, έτσι ώστε να ξέρουμε ότι δεν θα παραβιαστεί την επόμενη μέρα. Αλλά για να πω μια καταληκτική φράση πρέπει να πάρουμε στα σοβαρά τις σχέση με την Τουρκία, η Τουρκία δεν είναι Δανία, όσο ήταν εμείς θα θέλαμε να είναι Εμείς είμαστε νοοτροπίας Δανίας, με την έννοια ότι θέλουμε, αν θέλετε, την ειρηνική επίλυση των προβλημάτων, να ζούμε καλά με το γείτονά μας, θέλουμε την ανάπτυξη, πιστεύουμε στις ευρωπαϊκές αξίες. Η Τουρκία θέλει με βίαιο τρόπο να επιβάλει μία αναδιανομή, μία αναθεώρηση συνόρων και αν αυτό δεν της το κάνουμε, αν θέλετε, μέσω των διαπραγματεύσεων, μέσω των πιέσεων, μέσω των απειλών, θα πάει και σε αυτή τη διαδικασία. ‘Αρα λοιπόν να έχουμε το νου μας και οι εξοπλισμοί, μια κουβέντα να πω, δεν είναι για τις παρελάσεις, οι εξοπλισμοί πρέπει να έχουν ένα βάθος μεγάλο, να μην αλλάζουν κάθε φορά που έρχεται ενας υπουργός να λέει σήμερα θέλω αυτό και αύριο θέλω το άλλο».
Τοποθετήσεις Ε. Καραγιάννη, Ε. Χατζηβασιλείου, Α. Δεσποτόπουλου
«Εάν το πρόβλημά μας με τούρκους ήτανε μόνο η διευθέτηση των θαλασσίων ζωνών θα το είχαμε λύσει ήδη αυτό το πρόβλημα» υποστήριξε ο ειδικός σε θέματα διεθνούς ασφάλειας του King’s College στο Ηνωμένο Βασίλειο, Εμμανουήλ Καραγιάννης και συνέχισε:
« Το πρόβλημα μας είναι ότι αυτή τη στιγμή αμφισβητούν την κυριαρχία μας σε ακατοίκητα για κατοικημένα νησιά, όχι με βάση κάποια δημοσιεύματα, με βάση επίσημες δηλώσεις που μιλούν για αποστρατικοποίηση. Άρα υπάρχουν κόκκινες γραμμές. Οι κόκκινες γραμμές δεν τίθενται από την εκάστοτε κυβέρνηση, είναι διαχρονικές. Δεν υπάρχει λαϊκή επιταγή και λαϊκή νομιμοποίηση για να γίνει καμία υποχώρηση σε θέματα κυριαρχίας, αλλά μπορούμε να συζητάμε να τους τούρκους θέματα των οποία δεν προβάλλουν την κυριαρχία μας».
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Αθήνας Ευάνθης Χατζηβασιλείου ανέφερε ότι και η προβολή της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας και οι καλές διεθνείς σχέσεις είναι πολύτιμες για τον καθορισμό ενός πλαισίου διαπραγμάτευσης με την Τουρκία.
«Η ελπίδα μου είναι να μπορέσουμε να λύσουμε τα προβλήματα, ας πούμε, των θαλασσίων ζωνών» είπε ο κ. Χατζηβασιλείου και πρόσθεσε : «Φοβούμαι ότι ο ηγεμονισμός και η τάση προς αναθεωρητισμό που έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ο κύριος Ερντογάν δεν μου επιτρέπουν να κάνω μία πάρα πολύ καλή πρόβλεψη. Πρέπει, εν πάση περιπτώσει να μείνουμε επιφυλακτικοί και να θυμόμαστε ότι εάν δεν ευοδωθεί το πολύ καλό σενάριο της επίλυσης – και αυτό είναι πιθανόν- θα πρέπει να θυμόμαστε, ότι η αποτρεπτική μας λειτουργία, για να δουλέψει, δεν χρειαζόμαστε υπεροπλία , δεν χρειαζόμαστε ούτε καν ισοοπλία με την Τουρκία. Χρειάζεται να της δημιουργήσουμε την αίσθηση, ότι αν επιτεθεί θα χάσει σοβαρά περισσότερα από όσα θα κερδίσει. Για αυτό χρειάζεται και ένοπλες δυνάμεις και ένα πλαίσιο διεθνούς αξιοπιστίας και δεσμών, το όποιο δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χάσουμε».
Ο ειδικός διεθνών σχέσεων του «Institute d’ Etudes Francophones» στην Ελλάδα, Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος υποστήριξε ότι «η διαιτησία είναι μονόδρομος», εφόσον άλλες λύσεις δεν μπορούν να θεωρηθούν πρόσφορες, όπως π.χ. η προσφυγή σε βία, ή οι απευθείας διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.
«Το αποτέλεσμα της Χάγης δεν μπορεί να το προδικάσει κανείς. Αλλά εναλλακτικές δεν υπάρχουν, μη γελιόμαστε» είπε ο κ. Δεσποτόπουλος και πρόσθεσε: «Την εναλλακτική να λύσουμε τις διαφορές μας με τη βία δεν νομίζω να τη θέλει κανείς, η δια απευθείας διαπραγματεύσεων …μην πω είναι μαξιμαλιστικές οι θέσεις της Τουρκίας, να πω ότι οι δύο χώρες έχουμε τόσο αντίθετες απόψεις, που δεν μπορούμε να τα βρούμε. ‘Αρα, νομίζω, ότι η διαιτησία σε κάποιες όργανο είναι μονόδρομος και για τις δύο χώρες».
Φ.Γ.