Στο ερώτημα «εάν το ελληνικό σύστημα μεταφορών είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που η χρήση της τεχνολογίας, και της τεχνητής νοημοσύνης εισάγουν στις υποδομές, τον σχεδιασμό της κυκλοφορίας και τις μεταφορικές υπηρεσίες», κλήθηκαν να απαντήσουν οι Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ΓΓ Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Γκονσάλο Κορρέια της σχολής Μεταφορών και σχεδιασμού του Τεχνικού Παν/μιου Ντέλφτ (section head transport mobility and logistics, department of transport & planning, TU Delft) και η Ζωή Χριστοφόρου, αναπληρώτρια καθηγητή στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Παν/μιου Πατρών στο συνέδριο του ECONOMIST με τίτλο «Greece Transportation and Infrastructure Summit – Priorities for connectivity in Europe», που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 30 Απριλίου.
Σύμφωνα με τον κο Αναγνωστόπουλο ” όσον αφορά τις προσφερόμενες υπηρεσίες στους πολίτες και τις επιχειρήσεις νομίζω ότι έχουμε κάνει πολλά στα τελευταία 6 χρόνια κι αυτό είναι προφανές το αναγνωρίζει και η ΕΕ” μέσα από τις εκθέσεις της κι ενώ “δεν είμαστε μέσα στους πρώτους στη μέση χρήση των υπηρεσιών, αλλά η βελτίωση που έχουμε κάνει τα τελευταία 5 χρόνια μας φέρνει στους πρώτους με τέτοια ρεκόρ βελτίωσης”. Ο ΓΓ πρόσθεσε πως το γεγονός ότι “κάποιος έχει στο κινητό του το δίπλωμα και μετακινείται σε όλη την Ελλάδα, χωρίς να έχει ανάγκη ούτε από ταυτότητες, ούτε από’ χαρτούρα’ αποτελεί μία πολύ σημαντική υπηρεσία”. Όπως τόνισε ” έχουμε μία πολύ καλή συνεργασία με το υπουργείο μεταφορών και υποδομών και με αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξουμε νέες υπηρεσίες που αφορούν και τα οχήματα και τους οδηγούς, με πρακτικά κάθε είδους καταγραφή, ανανέωση, έκδοση νέων αδειών για οδηγούς και οχήματα να έχει σήμερα αυτοματοποιηθεί ή η μεταφορά περιουσίας από έναν ιδιοκτήτη σε άλλον, να γίνεται αυτοματοποιημένα και ψηφιακά και όλα αυτά μέσα από τον gov.gr κλπ.” Πρόσθεσε πως αυτό για να γίνει εφικτό ” έπρεπε να καθαρίσουμε όλα τα κυβερνητικά αρχεία από τα διαφορετικά δεδομένα και κατά αυτό τον τρόπο να επιτρέψουμε τη διαλειτουργικότητα” και χαρακτήρισε “πραγματικό επίτευγμα” το ότι “τα δύο τελευταία χρόνια τελικά καταφέραμε να έχουμε πάνω από ένα εκατομμύριο συναλλαγές που αφορούσαν τις μεταφορές, τους οδηγούς και τα αυτοκίνητα, αλλά και συναλλαγές μεταξύ ημών και υμών σε έναν πληθυσμό 11 εκατομμυρίων”.
Όσον αφορά την εισαγωγή της τεχνητής νοημοσύνης, ο κος Αναγνωστόπουλος τόνισε πως “είμαστε έτοιμοι με τις υποδομές και στις μεταφορές όλοι γνωρίζουμε ότι βοηθάει και αυτούς που το σχεδιάζουν και τους επιβάτες να έχουνε πολύ χρήσιμα στοιχεία, όπως για παράδειγμα οι προβλεπόμενες συντηρήσεις, να υπάρχουν από διάφορες πηγές ποιοτικά δεδομένα και αξιόπιστα στοιχεία, οι επιβάτες μπορούν να λαμβάνουν update ενημερώσεις, να υπάρχει το ticketing κλπ” και τόνισε πως γι’ αυτό συνεχίζουμε να δουλεύουμε.
Αναφερόμενος στην ολλανδική εμπειρία, ο κος Κορρέια τόνισε πως “στην Ολλανδία ήδη το 35% των οχημάτων που πουλιούνται είναι ηλεκτρικά και έχει ένα τεράστιο δίκτυο γρήγορων φορτιστών για τον ανεφοδιασμό τους”, ενώ “υπάρχει και ένα σύστημα με άνευ οδηγού στα μικρά λεωφορεία εδώ και 25 χρόνια– βεβαίως σε αποκλειστικούς δρόμους, που είναι απολύτως προστατευμένοι– αλλά θέλω να σας πω ότι τεχνολογία υπάρχει”. Ωστόσο, επεσήμανε πως δεν θα πρέπει να υπάρξει ευρύτερη αντικατάσταση όλων των παραδοσιακών μέσων, αλλά θα πρέπει να σκεφτούμε έναν συνδυασμό μεταξύ αυτοματισμού ηλεκτροκίνησης και των λοιπών μέσων”. Όπως τόνισε οι προσομοιώσεις έχουν δείξει ” πολλά πλεονεκτήματα ειδικά στο επίπεδο του κόστους, αλλά βεβαίως αυτό σημαίνει και πολλές προκλήσεις όσον αφορά το δίκτυο ηλεκτροδότησης, διότι θα είναι πολύ διαφορετική η χρήση του και με αφορμή το τεράστιο blackout σε Ισπανία βλέπουμε τι θα συνέβαινε σήμερα εάν δε θα υπήρχε άλλη εναλλακτική διέξοδος”.
Όπως πρόσθεσε ο κος Κορρέια, “βραχυπρόθεσμα λοιπόν χρειάζονται επενδύσεις, υπάρχουν πολλές προκλήσεις χρειάζεται περισσότερη μελέτη και μακροχρόνιος σχεδισμός, τώρα υπάρχουν πολλές ευκαιρίες, έχουν γίνει μελέτες σχετικά με την εξοικονόμηση, το πώς θα γίνουν ‘σκραπ’ (παλιοσίδερα) τα παλιά οχήματα ή σε σχέση με το γεγονός ότι δεν υπάρχουνε πλέον οδηγοί να οδηγήσουν τα δημόσια μέσα μεταφοράς”. Πρόσθεσε πως ” το θέμα όμως είναι να δούμε πώς χρησιμοποιείται η λύση αυτή ως κομμάτι του παζλ και όχι για να αντικαταστήσει πλήρως κάποια άλλα μέσα” όπως το ποδήλατο, τα σκούτερ και να “προσπαθήσουμε να χρησιμοποιήσουμε την ΑΙ για προβλέψεις σε μικρομετακινήσεις (σκούτερ, ποδήλατα) για το πού θα μπορούν οι ταξιδιώτες να βρούνε ένα διαθέσιμο μέσο ή για να ολοκληρώσουν κάποιες διαδρομές για τις οντιμάτε micro τρόπους μετακίνησης σκούτερ δηλαδή και ποδήλατα όπου είναι μάλλον ασταθή σχετικά με την προσφορά τους σε χώρες είναι σημαντικό λοιπόν να υπάρχουνε πληροφορίες στους ταξιδιώτες, δηλαδή τι προσδοκίες πρέπει να έχουνε αν θα βρούνε δηλαδή στο μετρό ένα ποδήλατο ή ένα σκούτερ να τους περιμένει. Η τεχνολογία λοιπόν μπορεί να τους βοηθήσει να δούνε πώς μπορούνε αδιάσπαστα και χωρίς προβλήματα να ολοκληρώσουνε κάποιες διαδρομές”.
“Στην Ολλανδία που έχουμε πολύ μεγάλη εμπειρία έχουμε συνειδητοποιήσει ότι το θέμα δεν ήταν τεχνολογία, αλλά ήταν περισσότερο ο ρόλος των θεσμών και του πώς συνεργάστηκαν με τον ιδιωτικό τομέα πχ για το sharemobility, γιατί κάποιοι δεν θέλανε να μοιραστούν τις πληροφορίες για να μη βρεθούν χαμένοι” και τόνισε πως “η τεχνολογία δεν είναι ένα πεπρωμένο, αλλά είναι όμως αυτό που λέμε ένας ενεργοποιητής (powerenabler), ένα πολύ ισχυρό μέσο που μας επιτρέπει πολλά”.
Παρατηρώντας πως “η τεχνολογική πρόοδος που επιτυγχάνεται σήμερα σε ένα χρόνο αντιστοιχεί σε 10 χρόνια του προηγούμενου αιώνα και σε 2400 χρόνια παλαιότερων εποχών” η κα Χριστοφόρου τόνισε από την πλευρά της πως “η τεχνητή μονοημοσύνη είναι η κορωνίδα σε αυτή την διαδικασία η οποία αναμένεται να επηρεάσει πάρα πολλούς τομείς και κλάδους μεταξύ των οποίων και μεταφορές και θα μας επηρεάσει όλους τους: τις επιχειρήσεις εταιρείες παροχής μεταφορικού έργου, τους μηχανικούς, τους μελετητές αλλά και τους μετακινούμενους” καθώς, “έχουμε αυτή τη στιγμή πάρα πολύ περισσότερα δεδομένα αλλά και πολύ πιο ισχυρά εργαλεία ανάλυσης τους που μας επιτρέπουν να κάνουμε πολύ πιο ρεαλιστικές προσομοιώσεις και να προβαίνουμε σε χρήσιμες συπεράσματα”.
Όπως πρόσθεσε, “οι εταιρείες να κάνουν μια πολύ πιο ορθολογική κατανομή των πόρων, να επιτύχουν μείωση του λειτουργικού κόστους, να κάνουν προληπτική συντήρηση και να εγκαταστήσουν μια διαρκή και αμφίδρομη επικοινωνία με τις μετακινούμενους κάτι που μπορεί να τους επιτρέψει να βελτιώνουν διαρκώς και την ποιότητα των υπηρεσιών τους”. Οι μετακινούμενοι πάλι “θα επωφελούνται σίγουρα από ένα ενισχυμένο επίπεδο ασφάλειας, θα έχουν καλύτερη πληροφόρηση για όλα τα μέσα για το κόστος των μετακινήσεων τους, προσωποποιημένες υπηρεσίες”.
Όπως πρόσθεσε η ίδια, “η καινοτομία αυτή έχει δύο χαρακτηριστικά: το πρώτο είναι ότι έρχεται να προκαλέσει μια σημαντική αλλαγή στη συνήθειες και το δεύτερο είναι ότι πρέπει σε αυτό να έχουνε πρόσβαση πάρα πολύ άνθρωποι ή το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού”, όπως το διαδίκτυο, τα κινητά τηλέφωνα και το google maps, που κατά την ίδια είναι ” η πρόσωποποίηση της πληροφορίας”.
Οπως υπογράμμισε η κα Χριστοφόρου, η περίοδος της covid έφερε στο προσκήνιο αλλαγές στη μικροκινητικότητα, “ο κόσμος άρχισε να περπατάει περισσότερο, να χρησιμοποιεί πατίνια και ποδήλατα και αυτό έχει πολύ θετικές συνέπειες και στην υγεία των ανθρώπων, αλλά βλέπουμε ότι στις ευρωπαϊκές πόλεις έχει παίξει ένα ρόλο και στη διαμόρφωση του αστικού χώρου”, δημιουργώντας πολύ περισσότερο χώρο στις υποδομές ήπιας κινητικότητας
Αναφερόμενη και στις μεγάλες αλλαγές που έχουν έλθει με την τηλεργασία, που μείωσε δραστικά τις επαγγελματικές μετακινήσεις, με θετικές συνέπειες στο περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, η κα Χριστοφόρου υπογράμμισε πως “όλες αυτές τις καινοτομίες της αντιγράψανε, υπάρχει ένας και ένας κοινός παρονομαστής που είναι ένα πολύ σημαντικό τεχνολογικό υπόβαθρο, το οποίο ναι μεν είναι μία αναγκαία συνθήκη, αλλά δεν είναι και ικανή συνθήκη για να προκαλέσει την ουσιαστική αλλαγή”, γιατί εάν φερ’ ειπείν δούμε το αυτόνομο όχημα, ενώ σαν τεχνολογία είναι ώριμο, δεν το βλέπουμε στους δρόμους μας γιατί ακριβώς δεν έχουμε καταφέρει να επιτύχουμε τις θεσμικές και κανονιστικές αλλαγές που απαιτούνται για την ομαλή εντάξή του στο σύστημα, τα πρωτόκολλα ασφαλείας, ενώ είναι και πολύ ακριβό και για τον χρήστη, αλλά και για το κράτος”.
Όπως πρόσθεσε η κα Χριστοφόρου, ” η μεγάλη πρόκληση αυτή τη στιγμή δεν είναι τόσο να επιτύχουμε την τεχνολογική πρόοδο, το θέμα είναι να μπορέσουμε να φέρουμε στην ίδια ταχύτητα και τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς το θεσμικό πλαίσιο, την επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού, ώστε να μπορούμε να αξιοποιήσουμε την πρόοδο την τεχνολογική προς όφελος της κοινωνίας”, της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος.
Δευτερολογώντας, ο κος Αναγνωστόπουλος τόνισε πως “η ΕΕ μέχρι στιγμής έχει επενδύσει πολύ σε αυτό το χώρο της ΑΙ με χρηματοδότηση εργαλείων και υπάρχουν πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες και ελληνικές και πανεπιστήμια που έχουν προοδεύσει σημαντικά”. Πρόσθεσε πως η ΕΕ “θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να υποφεληθεί από την υι0θέτησης αυτών των τεχνολογιών και να είναι πρωτοπόρα, όπως γίνεται με την αυτόνομη οδήγηση” και τόνισε πως “χρειαζόμαστε τέτοιους χώρους καινοτομίας για να είμαστε στο ρυθμό και σύμφωνα με την με τον παγκόσμιο ανταγωνισμό να μη μένουμε πίσω” σε τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία. Όπως υπογράμμισε ο ΓΓ η ΕΕ θα πρέπει να επενδύσει στην εκπαίδευση του πληθυσμού στο uprisking kai derisking του πληθυσμού ” ώστε να μην έχουμε τον φόβο της απώλειας θέσεων εργασίας και οι άνθρωποι να μπορούν να έχουν ευκαιρίες για να χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία” και σε ευρύτερους τομείς , αλλά και για τις καθημερινές δραστηριότητες, τις κυβερνητικές συναλλαγές”. Το ότι έχουμε από 2 δισεκατομμύρια session σε ερωτήσεις στην ΑΙ αυτό είναι ένα λαμπρό παράδειγμα”.
Ο κος Κορρέια πρόσθεσε πως “η Ευρώπη υπολείπεται των ΗΠΑ και της Κίνας, που ήδη έχουν αυτόνομα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν σε διάφορα μέρη. Θεωρώ ότι η Ευρώπη υπολείπεται των ΗΠΑ και της Κίνας που έχουν αυτοκίνητα με αυτόνομηση που ήδη κυκλοφορούν σε διάφορα μέρη και υπάρχουν χιλιόμετρα σε πολλές πόλεις και δρόμους τους με αυτόνομη κίνηση”. Όπως πρόσθεσε στην Ευρώπη “είναι λίγο πιο προσεκτικοί στη χρήση αυτών των οχημάτων, κλείνοντας κομμάτια των πόλεων στα ΙΧ και δημιουργούμε γειτονιές δίχως οχήματα”. Τόνισε δε πως ” πρέπει να έχουμε μία πολιτική στην οποία θα ταιριάζει αυτή η όλη τεχνολογία και όχι να μας οδηγήσει αυτή προς τα πού να κατευθυνθούμε”.
Κλείνοντας η κα Χριστοφόρου τόνισε πως “πρέπει να σκεφτούμε και τη μεταβατική περίοδο, συγκεκριμένα τη συνύπαρξη των οδηγών με τα αυτόνομα οχήματα, και να δούμε τι προβλήματα αυτό μπορεί να επιφέρει και αν τελικά πραγματικά τα θέλουμε στις πόλεις μας ή όχι. Η βιομηχανία θα μπορούσε επίσης να αρχίσει να επενδύει και στην αυτονομία άλλων μέσω μαζικής μεταφοράς, όπως για παράδειγμα αυτόνομα τρένα–όπου εκεί είμαστε όντως πρωτοπόροι στην Ευρώπη– και γιατί όχι αυτόνομα τράμ και άλλα μέσα που θα είναι πολύ πιο καλά και για το περιβάλλον και για την ποιότητα ζωής της πόλης μας”.
To ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι COMMUNICATION SUPPORTER του «Greece Transportation and Infrastructure Summit – Priorities for connectivity in Europe»,
Φωτογραφίες από το συνέδριο: https://www.amna.gr/pr-photo
On camera δηλώσεις:
https://www.amna.gr/video-services/544358/Corporate%20Videos (YouTube)
https://www.youtube.com/user/AMNAwebTV (YouTube)
https://we.tl/SG16Qml4bD (φυσικά άρχεία)
Γιώργης-Βύρων Δάβος