Β. Πετίνης: Ανοίξτε τις επιχειρήσεις στους τρίτους, εμπιστευτείτε τους ειδικούς

Στη σημασία που έχει ο ρόλος του ορκωτού λογιστή, αλλά και της εταιρικής διακυβέρνησης, για την ευημερία μίας επιχείρησης, αναφέρθηκε ο Βασίλης Πετίνης, managing partner της RSM, σε συνέντευξη που παραχώρησε σο ΑΠΕ-ΜΠΕ στο περιθώριο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. 
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Ν. Δρόσο, ο κος Πετίνης τόνισε σχετικά την επιχειρηματική αβεβαιότητα που προκαλεί η επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ, πως “είναι πραγματικά ενδιαφέρον το ότι είμαστε στον Απρίλιο πριν το Πάσχα και ήδη έχουμε σοβαρότατα προβλήματα από την οικονομική ανησυχία που υπάρχει από τον Τραμπ και από τους δασμούς και όλους τους φόρους που έχουν έρθει. Τα ζητήματα του ΑΙ και της τεχνολογίας, τα οποία δεν έχουμε καταλάβει ούτε καν τι είναι, αλλά μιλάμε για την ηθική και για τον τρόπο χρησιμοποίησής τους, τις γεωπολιτικές εξελίξεις και προφανώς και τους συνήθεις υπόπτους, που έχουν να κάνουν με την έλλειψη ταλέντου την τεχνολογία – όλα αυτά τα χρόνια προβλήματα της εποχής μας. Νομίζω ότι είμαστε στο καλύτερο περιβάλλον, ειδικά στους Δελφούς, να μιλήσουμε για την Πυθία και πώς μπορούμε να βρούμε λύσεις. Μακάρι να είχαμε στα διοικητικά μας συμβούλια τέτοιου είδους εργαλεία, αλλά μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Νομίζω το πιο σημαντικό είναι τα ίδια τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων, οι ηγέτες των εταιρειών, να κατανοήσουν πραγματικά πού θέλουν να πάνε, ποιο είναι το μέλλον τους, τι είναι η βιωσιμότητα για αυτούς, να χαράξουν τη στρατηγική τους και να έχουν δίπλα τους κατάλληλους ανθρώπους”. 
Όσον αφορά την εταιρική διακυβέρνηση και τον δρόμο που έχει να βαδίσει στη χώρα μας, ο κος Πετίνης τόνισε πως είναι “πάρα πολύς.  Κατ’ αρχάς, το γεγονός ότι ποσοστό μεγαλύτερο από το 80% των ελληνικών επιχειρήσεων σήμερα είναι οικογενειακές επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν νομίζω το 45-50% του εργατικού δυναμικού: Είναι πάρα πολύ ένας από τους πιο σημαντικούς πυλώνες της οικονομίας μας και δεν είναι κλισέ πλέον να λέμε ότι είναι η ‘ραχοκοκαλιά της οικονομίας’. Είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό. Που είναι και καλό και είναι και κακό. Το θέμα της εταιρικής διακυβέρνησης είναι ουσιώδες. Γιατί; Να δούμε τα χαρακτηριστικά των οικογενειακών επιχειρήσεων; Είναι ένα τρίπτυχο: Είναι η επιχείρηση, η οικογένεια και η διοίκηση. Το οποίον, όταν υπάρχουν επικαλύψεις μέσα από αυτούς τους ρόλους, δημιουργούνται και τα πραγματικά προβλήματα. Είναι όμως και η μαγεία που διατηρεί μία οικογένεια, μια οικογενειακή επιχείρηση, τις αξίες, τους θεσμούς. Άρα λοιπόν, ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα; Όταν οι ρόλοι μπλέκουν μεταξύ τους. Όταν ο μέτοχος είναι διοίκηση, όταν υποχρεώνεται ο γιος και η κόρη της οικογένειας να αρχίσει να δουλεύει στην οικογενειακή επιχείρηση γιατί είναι το επόμενο στάδιο της διαδοχής, χωρίς ο ίδιος, η ίδια να το θέλει . Είναι πολύ συχνό φαινόμενο – και να πω, το πιο σημαντικό. Ο τρόπος λήψης αποφάσεων, δηλαδή αυτός ο συναισθηματισμός που υπάρχει στις οικογενειακές επιχειρήσεις, γιατί θέλουμε να διατηρήσουμε τις αξίες μας, τις παραδόσεις μας, κάνουμε τη χάρη στα παιδιά μας. Όλος αυτός συναισθηματισμός δεν οδηγεί σε βέλτιστες λύσεις. Άρα λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε; Η εταιρική διακυβέρνηση, η οποία μπορεί να ξεκίνησε πολύ ωραία στον 4706  νόμο για τις εισηγμένες επιχειρήσεις,  αλλά η ουσία  είναι τι κάνουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις; Και νομίζω ότι μέσα από τα προβλήματα υπάρχουν και οι λύσεις. Άρα λοιπόν, φτιάχνουμε το λεγόμενο τσάρτερ. Δηλαδή ποιο είναι; Ποιοι είναι οι κανόνες που θα διέπουν τη λειτουργία της εταιρείας μας έχοντας ως γνώμονα την οικογένεια μας; Να σκεφτούμε λίγο. Είναι τα παιδιά μας οι κατάλληλοι για να διαδεχτούν την εταιρεία μας; Τους έχουμε ρωτήσει τη γνώμη τους, Το ξέρουμε αυτό”; 
Όσον αφορά το κατά πόσον η έννοια της εταιρικής διακυβέρνησης είναι εμπεδωμένη στην ελληνική επιχειρηματική κουλτούρα, ο κος Πετίνης τόνισε πως “εδώ είναι το μεγάλο πρόβλημα. Σίγουρα είναι θέμα κουλτούρας. Αλλά ακόμα και άλλες εταιρείες. Σε μια οικογενειακή επιχείρηση μπορώ να καταλάβω ότι δεν έχουν τις δομές εκείνες που τους επιτρέπουν. Και δεν έχουν και τις υποδομές. Δηλαδή, όταν οι περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις είναι κάτω από τα δέκα άτομα, ποιος να πρωτοασχοληθεί με τι; Δεν υπάρχουν οι υποδομές για να ασχοληθούν με διαφορετικούς ρόλους, και όλοι κάνουν τα πάντα. Άρα το μέγεθος είναι καίριας σημασίας. Πάμε όμως και λίγο στο επόμενο στάδιο. Πάμε για παράδειγμα, σε εισηγμένες επιχειρήσεις, οι οποίες θεωρητικά λειτουργούν για το συμφέρον όλων των μετόχων, που δεν είναι μόνο η οικογένεια. Εδώ έχουμε να κάνουμε με λογοδοσία σε μετόχους, σε άτομα με το που ούτε καν τους ξέρουμε ποιοι είναι. Άρα λοιπόν, τι έγινε; Βγήκε ο 4706 ο οποίος ορίζει το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιριών. Ένα σύνολο κανόνων που οι εταιρίες έτρεξαν να τις εφαρμόσουν, τις εφάρμοσαν. Με ποιο τρόπο όμως; Τι έγινε στην πράξη; Ήταν απλά ένας τρόπος να κάνουμε tick the box για να αποφύγουμε τα πρόστιμα που θα έφερνε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς; Ή άλλαξε με έναν μαγικό τρόπο η κουλτούρα μας και σκεφτήκαμε  ότι έχουμε και άλλους μετόχους που πρέπει να λογοδοτήσουμε όποτε αλλάξε η νοοτροπία μας; Νομίζω ότι κάτι ενδιάμεσο πρέπει να έχει γίνει. Δηλαδή, το γεγονός ότι πλέον υπάρχει ποικιλομορφία στα διοικητικά συμβούλια, υπάρχει πολυμορφία. Αρχίζει το χάσμα μεταξύ των φύλων να γεφυρώνεται. Δεν είναι ακόμη  50/50, αλλά τουλάχιστον βελτιώνεται. Από το 15% έχουμε πάει στο 25 στο 27%. Γίνονται πολλά βήματα, αλλά νομίζω ότι ακόμα και οι εισηγμένες επιχειρήσεις δεν έχουν εκμεταλλευτεί το γεγονός που τους δίνει ο νόμος 4706 να δημιουργήσουν διοικητικά συμβούλια τα οποία θα πρέπει να εμπιστευτούν και να τα επιλέξουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να έχουν στο μυαλό τους το μακροπρόθεσμο πλάνο και τη στρατηγική της εταιρείας. Και όπως είπαμε και στην αρχή, όταν έχουμε να μιλήσουμε για ΑΙ, για παγκοσμιοποίηση, για δασμούς, για έλλειψη ταλέντου, τεχνολογίες, όλα αυτά τα ζητήματα, ποιος επιχειρηματίας μπορεί μόνος του να αντιμετωπίσει τα θέματα αυτά αν δεν έχει τις κατάλληλες γνώσεις; Άρα, εμπιστευτείτε, ανοίξτε τις επιχειρήσεις στους τρίτους, εμπιστευτείτε τους ειδικούς και έχετέ τους μαζί σας. Αυτό είναι νομίζω το μήνυμα που θα έδινα στους επιχειρηματίες σήμερα”. 
Όσον αφορά τη θρυλούμενη επιστροφή της ελληνικής κεφαλαιαγοράς στην οικογένεια των ανεπτυγμένων αγορών, ο κος Πετίνης τόνισε πως “πρέπει να ήταν στην αιχμή της οικονομικής κρίσης, περίπου  το 2013- 2014 που υποβαθμίστηκε στις αναδυόμενες αγορές η ελληνική κεφαλαιαγορά και το Χρηματιστήριο. Όπως είπα πριν, έχουν γίνει αρκετά βήματα προόδου. Αυτό όμως που βλέπουμε και σήμερα, είναι πως όταν στο ελληνικό Χρηματιστήριο η κεφαλαιοποίηση είναι περίπου 70- 80 δισεκατομμύρια, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Ολλανδία είναι τουλάχιστον 800 δισεκατομμύρια και ένα τρισεκατομμύριο. Ή όταν ο καθημερινός τζίρος είναι περίπου 70 εκατομμύρια -80 εκατομμύρια, ενώ σε ανεπτυγμένες οικονομίες και ανεπτυγμένες χρηματιστηριακές αγορές ξεπερνάει τα 500, αυτό νομίζω κάτι λέει ως προς την έλλειψη ρευστότητας, ως προς την έλλειψη βάθους. Το θέμα της διαφάνειας ήταν ένας λόγος τότε το ’13-‘ 14 που έγινε και η υποβάθμιση. Νομίζω έχουμε αρχίζει με τα disclosures, με τους νόμους και το νέο κανονιστικό πλαίσιο να το αντιμετωπίζουμε. Αλλά νομίζω ότι σίγουρα και το γεγονός ότι πλέον έχουμε αρκετές εισηγμένες εταιρείες, έχουμε φτάσει στο όριο των επενδύσιμων μετοχών. Παρόλα αυτά νομίζω έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε, γιατί νομίζω ότι πρέπει πρώτα απ όλα να αλλάξει η νοοτροπία των επιχειρηματιών και μετά να δοθούν και τα κίνητρα, ούτως ώστε να αναπτυχθεί και η ελληνική κεφαλαιαγορά”.
Για τον ρόλο του ορκωτού ελεγκτή, ο κος Πετίνης τόνισε: “Εγώ έγινα ορκωτός ελεγκτής από ανάγκη. Εγώ ξεκίνησα σαν χημικός μηχανικός, ο οποίος πήγε στο εξωτερικό, δούλεψε αρκετά χρόνια, γύρισε στην Ελλάδα και διαπίστωσε ότι στο δίκτυο στο οποίο μπήκε, υπήρχε ένα σύνθημα, που έλεγε ‘σκέψου ως μηχανικός και δράσε όπως ένας ορκωτός ελεγκτής’. Οπότε όταν άρχισα να ψάχνω τι σημαίνει ορκωτός ελεγκτής, κατάλαβα ότι είναι ο άνθρωπος ο οποίος εξετάζει, παίρνει ευρήματα, μελετάει, γνωμοδοτεί και δίνει μια πολύ βαρύνουσα γνώμη. Τουλάχιστον αυτό πίστευα κι αυτό θεωρώ ακόμα ότι πιστεύω. Δυστυχώς στην Ελλάδα ο ρόλος του ορκωτού ελεγκτή νομίζω έχει σε ένα βαθμό υποβαθμιστεί, όχι ως προς αυτά τα οποία κάνει, αλλά ως προς την αντίληψη που έχουν κάποιοι επιχειρηματίες για τον έλεγχο. Το γεγονός ότι είναι το αναγκαίο κακό, όπως συνήθιζαν να λένε, θεωρώ ότι όλα αυτά τα κλισέ τα ‘χουμε ξεπεράσει. Ειδικά μετά τα σκάνδαλα, όπως θυμάστε στο Χρηματιστήριο, νομίζω τα ξεπερνάμε. Αλλά πρέπει να καταλάβουν οι επιχειρήσεις και οι επιχειρηματίες, ότι ο ορκωτός ελεγκτής είναι ο σύμβουλός τους. Θα ήταν ευχής έργο και το πιο ιδανικό, εάν οι επιχειρήσεις δεν μας έφερναν προ εκπλήξεων, να γνωμοδοτήσουμε για πράγματα τα οποία έχουν γίνει ήδη. Άρα θα έπρεπε να είμαστε έτοιμοι να βαδίσουμε μαζί με τις εταιρείες στις εξελίξεις. Να μην παίρνονται αποφάσεις χωρίς να μιλάς με τον ορκωτό σου. Ο οποίος δεν είναι πλέον λογιστής, Είναι ο ορκωτός, ο οποίος έχει δώσει ένα όρκο – να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, επαγγελματικά κριτήρια, ηθική και να βοηθάει τις επιχειρήσεις δίπλα τους ως σύμβουλος. Αυτή είναι η ουσία του συμβούλου και αυτός θεωρώ ότι είναι ο πραγματικός του ρόλος”.
 Την συνέντευξη μπορείτε να παρακολουθήσετε και στον σύνδεσμο https://youtu.be/obRN5lHbC8c