Οι πράσινες επενδύσεις και ο χρηματοοικονομικός τομέας βρέθηκαν, επίσης, στο επίκεντρο, στο πλαίσιο του συνεδρίου «Green Deal Greece 2024», που συνδιοργανώνουν ΤΕΕ και economix.gr στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το οποίο είχε θέμα «Η Ανθεκτικότητα στο επίκεντρο της βιώσιμης ανάπτυξης και του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού».
Σημειώνεται, ότι συντονιστής στη σχετική θεματική ενότητα ήταν ο δημοσιογράφος, Δημήτρης Δελεβέγκος.
Κ. Μακέδος: «Επιτακτική η πρόληψη, η χρηματοδότηση το πιο κρίσιμο»
«Μετά τις μεγάλες καταστροφές στην Ισπανία είναι πλέον κατανοητό σε όλους ότι η εκ των υστέρων αντιμετώπιση τέτοιων φυσικών καταστροφών μάλλον είναι αδύνατη», τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΜΕΔΕ, Κωνσταντίνος Μακέδος και πρόσθεσε: «Πρέπει να αφοσιωθούμε στην πρόληψη. Είναι επιτακτική και η ανάγκη εκπαίδευσης των πολιτών και η ετοιμότητά τους. Η ανθεκτικότητα περνά μέσα από την καθημερινότητά μας. Τα μεγάλα χρηματοδοτικά εργαλεία και τα μεγάλα ποσά που πρέπει να επενδυθούν στις υποδομές είναι το πιο κρίσιμο για να πούμε ότι θωρακίζουμε τον πλανήτη. Πώς, όμως, ο ίδιος ο χρηματοοικονομικός τομέας θα ανταπεξέλθει σε αυτή τη διαδικασία;».
Σύμφωνα με τον κ. Μακέδο, «μεγάλη σημασία έχει να δούμε το πώς οι ιδιωτικές επενδύσεις έρχονται στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό και πώς μπορούν να εξυπηρετηθούν μέσα από χρηματοδοτικά εργαλεία που προκύπτουν από έκδοση πράσινων ομολόγων με στόχους, κίνητρα, επιτόκια, κλπ. Πολύ κρίσιμο είναι και να δημιουργηθούν και εργαλεία μέσα από τις ίδιες τις τράπεζες, τα οποία θα μπορέσουν εταιρείες και επενδυτές να τα φέρουν στη χώρα μας».
Ο ρόλος των τραπεζών
Οι προκλήσεις των τραπεζών, κατά τον κ. Μακέδο, είναι «η ένταξη και το μετρήσιμο του κλιματικού κινδύνου σε οποιαδήποτε επένδυση ή χρηματοδότηση και η πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία που θα είναι χαμηλού κόστους γιατί θα υπηρετούν αυτές τις δύο μεταβάσεις. Να μάθουν όλοι οι πελάτες ότι πρέπει να ενταχθεί στην επιχειρηματική κουλτούρα τους και στην καθημερινότητα όλων των στελεχών τους τα ESG κριτήρια. Πρέπει, ακόμη, να προχωρήσουμε σε εκδόσεις ομολόγων που θα είναι πράσινα, μέσα από κίνητρα που θα μπορεί ακόμα και ένας απλός πελάτης της τράπεζας να ξέρει ότι αν πετύχει αυτόν τον στόχο μέσα από αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο θα έχει ένα μπόνους. Τα εργαλεία αυτά, πράσινα ομόλογα, κλπ, πρέπει να τα φέρουμε πιο κοντά στις εταιρείες. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα να καταλάβουν επιχειρήσεις και επιχειρηματίες ότι θα μπορούν να έχουν ένα portfolio λύσεων (π.χ. ΤΑΑ ή ομόλογα) για να μεγεθύνουν και να αναπτύξουν την εταιρεία τους βιώσιμα. Γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιηθούν πλατφόρμες».
Καταλήγοντας, ο κ. Μακέδος τόνισε: «Το ESG είναι μονόδρομος. Στα επόμενα χρόνια θα είναι pass or fail. Πρέπει άμεσα να το ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας. Ως ΤΜΕΔΕ, έχουμε ήδη ξεκινήσει αυτή τη στρατηγική – λ.χ. το 2025 θα εκδώσουμε την πρώτη έκθεση βιωσιμότητας ενσωματώνοντας τα GRI πρότυπα και θα δώσουμε τη δυνατότητα στα μέλη μας να αυτοαξιολογούνται ως προς κριτήρια ESG».
Ι. Νεοκοσμίδης: «Οι μικρομεσαίες εταιρείες να ακολουθήσουν στις πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης»
Από την πλευρά του, ο Ιωάννης Νεοκοσμίδης, Διευθυντής Διαχείρισης Περιουσίας Euroxx Wealth Management, Euroxx, μίλησε μεταξύ άλλων για το πώς συνδέονται οι πράσινες επενδύσεις με τον χρηματοπιστωτικό τομέα και την ανάγκη για κεφάλαια.
Είπε: «Πρακτικές της βιώσιμης ανάπτυξης και της αειφόρου πορείας των επιχειρήσεων είναι πολύ σημαντικές στις ημέρες μας. Κυρίως, ωστόσο, αφορούν σε μεγάλες και έτοιμες εταιρείες. Οι μικρομεσαίες ακόμα αμφιταλαντεύονται όσον αφορά και στις πρακτικές της βιώσιμης ανάπτυξης και στην εφαρμογή τους, σε συνδυασμό με το κόστος. Υπάρχει κίνδυνος για επενδυτές και επιχειρηματίες να αρχίσουν τέτοια πορεία και να μην την ολοκληρώσουν. Πρόσφατες έρευνες το επιβεβαίωσαν αυτό, αλλά δείχνουν και ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι έτοιμες να ακολουθήσουν ομαλά αυτή τη μετάβαση. Χρηματοδοτικά εργαλεία και στρατηγικές ενθαρρύνουν τέτοιες εταιρείες να πάρουν τα μέτρα που πρέπει. Χρηματοοικονομικά εργαλεία από το 2017 και έπειτα έχουν τη σύνθεση αμοιβαίων κεφαλαίων και διαπραγματεύσεων αμοιβαίων κεφαλαίων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι μέσα είναι όλες οι εταιρείες έχουν μία πράσινη συνιστώσα και ένα πράσινο ESGscoring. Οπότε, αυτό βοηθά και επενδυτές και επιχειρήσεις να κάνουν σωστές επιλογές».
Επίσης, ο κ. Νεοκοσμίδης επισήμανε: «Η σύγχρονη επιχειρηματικότητα οφείλει να προσπαθεί να μεγιστοποιεί το κέρδος και τον αντίκτυπο στο περιβάλλον και στην κοινωνία. Πολλές εταιρείες όμως φαίνεται σαν να ενσαρκώνουν πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης αλλά δεν τις υιοθετούν ποτέ. Όλα αυτά είναι ποιοτικά χαρακτηριστικά κινδύνου που πρέπει να έχει κατά νου ένας καταναλωτής και επενδυτής».
Ύστερα, ο κ. Νεοκοσμίδης υπογράμμισε: «Τράπεζες, με κριτήρια συγκεκριμένα που ακολουθούν κανονισμούς της ΕΕ πάνω στο ESG, έχουν ανοίξει τις χρηματοδοτήσεις με αυστηρά μέτρα αλλά και με πιο ευνοϊκούς όρους, π.χ., δάνεια με ευνοϊκό επιτόκιο και πράσινα ομόλογα (πολύ μεγάλες εταιρείες τα εκδίδουν και στην Ελλάδα από το 2018). Αυτά τα μέτρα οι επενδυτές τα έχουν αγκαλιάσει και ζητούν ειδικές επενδυτικές προτάσεις που να περιέχουν οπωσδήποτε ένα ESGscoring είτε αφορούν μετοχές είτε ομόλογα. Θεωρώ ότι η ανάπτυξη θα είναι τρομακτική τα επόμενα χρόνια και φανταστείτε να ανοίξει όλο αυτό και προς τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις».
Μ. Στάγκος: «Εκμετάλλευση των χρηματοδοτικών εργαλείων σε συνδυασμό με την καινοτομία»
Συν τοις άλλοις, ο Μιχάλης Στάγκος, Founder-President & General Partner L-Stone, MSCOMM, επισήμανε: «Εμείς επενδύουμε στις startups και στην καινοτομία εδώ και 10 χρόνια. Πριν από μερικά χρόνια το impact investing δεν υπήρχε στην ατζέντα και το ESG ήταν σε ένα θεωρητικό πλαίσιο που περιοριζόταν σε δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Μιλάμε για ένα οικοσύστημα πια. Πάνω από 50 δισ. παγκοσμίως είναι επενδυμένα σε startups. Είναι άξονες που αποτελούν πια λύσεις σε ανάγκη που ήρθε πιο βίαια και γρήγορα από ό,τι περιμέναμε. Μάλιστα, οι startups είναι έτσι δομημένες που ψάχνοντας και με λελογισμένο χρόνο ζωής βρίσκουν ταχύτερα τις τεχνολογίες που μπορούν να εφαρμόσουν. Υπάρχει οικοσύστημα impact investment και στην Ελλάδα και impact funds, που δεν διαχειρίζονται τεράστια κεφάλαια μα έχουν για πρώτη φορά ατζέντα να επενδύσουν σε τέτοιου είδους projects. Το μεγάλο στοίχημα για όλους μας θα είναι το κατά πόσο θα εκμεταλλευθούμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία που υπάρχουν από τα παραδοσιακά ταμεία και το πώς μπορούν να αποτελέσουν, μαζί με την καινοτομία, εργαλεία γρήγορης και αποτελεσματικής διαχείρισης αυτών των νέων ζητούμενων για να έχουν ένα αποτέλεσμα στη διαχείριση των αποτελεσμάτων της κλιματικής κρίσης».
«Τα κριτήρια ESG αξίζουν τον κόπο»
Από εκεί και πέρα, οι συμμετέχοντες στο πάνελ συζήτησαν, μεταξύ άλλων, το αν είναι μοχλός ανάπτυξης η υιοθέτηση των ESG κριτηρίων για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων.
Ο κ. Στάγκος είπε: «Για τις μεγάλες εταιρείες σίγουρα πρέπει να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και η σύνδεσή τους με τα χρηματοδοτικά εργαλεία θα οδηγήσει προς αυτήν την κατεύθυνση. Επίσης, όλες οι startups θα πρέπει να δουλέψουν με τους αντίστοιχους συμβούλους ή και με καινοτόμες επιχειρήσεις. Μπορεί να δημιουργήσει υπεραξία η επένδυση σε ESG. Έχει αλλάξει η εποχή. Επίσης, ζήτημα είναι και η εφαρμογή της καινοτομίας και πώς μπορεί να φέρει και οικονομικό αποτέλεσμα. Είναι και θέμα κουλτούρας. Οι μεγάλες εταιρείες πρέπει να ανοίξουν και οι ίδιες. Η εσωτερική κουλτούρα καινοτομίας χρειάζεται επίσης υποστήριξη, χρειάζονται κέντρα καινοτομίας εσωτερικά που θα κάνουν την τεχνολογία και εργαζομένους απ’ έξω να έλθουν σε αυτές. Διαθέσιμα χρήματα για επενδύσεις υπάρχουν».
Ο κ. Νεοκοσμίδης, μάλιστα, τόνισε ότι η ροή κεφαλαίων προς τέτοιου είδους εργαλεία (ομόλογα, κλπ) ήταν 11 δισ. δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2024, ποσό τριπλάσιο από το δ’ τρίμηνο του 2023.
Σύμφωνα, επίσης, με τον κ. Στάγκο, «οι τράπεζες θα πρέπει να γίνουν πιο forwardthinking. Τα εργαλεία ψηφιακής τραπεζικής είναι ο ένας άξονας. Πρέπει να πάρουν κι αυτές όμως ρίσκο στο κομμάτι της μετάβασης των χρηματοδοτικών εργαλείων. Πρέπει να υποστηρίξουν το οικοσύστημα της καινοτομίας».
Πάντως, κατά τον κ. Νεοκοσμίδη, δεν καταλαβαίνουν απόλυτα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και οι φορείς που τις χρηματοδοτούν τα κριτήρια ESG. «Το ρίσκο μέχρι σήμερα το θεωρώ αρκετά μεγάλο αλλά αξίζει τον κόπο γιατί θα έχουν σημαντικές αποδόσεις από αυτές τις επενδύσεις», ήταν το σχόλιό του.
Τέλος, οι κ.κ. Νεοκοσμίδης και Στάγκος συμφώνησαν ότι υπάρχουν πολλά απτά οφέλη από την παρουσία των κριτηρίων ESG στο wealth management («παγκοσμίως οι μεγάλοι ιδιώτες επενδυτές πλέον βάζουν ως προτεραιότητα στις επενδύσεις τους τα κριτήρια αυτά», σχολίασαν χαρακτηριστικά). Τόνισαν, ωστόσο, ότι στην Ελλάδα οι μεγάλες εταιρείες είναι αρκετά μπροστά στην υιοθέτηση των κριτηρίων ESG, σε αντίθεση με τις μικρομεσαίες («που έχουν πολλή ακόμη δουλειά, αλλά πρέπει κι εμείς να τους δείξουμε τον δρόμο και ο χρηματοπιστωτικός τομέας να βάλει αυτά τα κριτήρια στην καθημερινότητά του»).