Στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον της σύγχρονης αγοράς εργασίας, οι τίτλοι σπουδών, η εμπειρία ή ακόμα και η τεχνογνωσία, όσο σημαντικά και αν είναι, δεν επαρκούν για να εξασφαλίσουν την επαγγελματική επιβίωση. Η δουλειά αλλάζει και αλλάζει γρήγορα. Οι προσδοκίες των οργανισμών, η κουλτούρα των ομάδων και ο τρόπος με τον οποίο ορίζουμε την αποτελεσματικότητα έχουν εισέλθει σε νέα εποχή.
Όπως σημειώνει η Ρεβέκκα Πιτσίκα, CEO της εταιρείας People for Business, σε σχετική ανάλυσή της, οι δεξιότητες που ξεχωρίζουν σήμερα δεν είναι εκείνες που βασίζονται στη στατικότητα, αλλά στην κίνηση. Στην ικανότητα να προσαρμόζεσαι, να συμμετέχεις ενεργά, να αλλάζεις και να ξαναρχίζεις γρήγορα.
Στην εποχή που διανύουμε, όπου όλα αλλάζουν με ταχύτητα φωτός, ένα πράγμα είναι σίγουρο: οι παραδοσιακές δεξιότητες δεν αρκούν. Ο κόσμος δεν αναζητά πλέον εργαζομένους που περιμένουν οδηγίες ή λύσεις από το “μαγικό χέρι”. Αναζητά επαγγελματίες με τη δύναμη να εμπλέκονται ενεργά, να “ξεμαθαίνουν” όσα ήξεραν και να αμφισβητούν συνεχώς τον εαυτό τους με έναν κοινό παρανομαστή: την ταχύτητα, αναφέρει.
Ποιες όμως είναι σήμερα τρεις δεξιότητες-κλειδιά που διαχωρίζουν τους επαγγελματίες που απλώς εκτελούν, από εκείνους που οδηγούν;
Πρώτο: Νοοτροπία ανάληψης δράσης
Η εποχή των παρατηρητών έχει περάσει. Ο επαγγελματίας του σήμερα πρέπει να αναλαμβάνει ρόλους, ευθύνες και αποφάσεις. Να δοκιμάζει, να προσαρμόζει, να ξαναρχίζει. «Πριν λίγα χρόνια, το “hands-on” ήταν απλώς μία επιθυμητή δεξιότητα. Σήμερα, είναι απαραίτητη. Ο σύγχρονος επαγγελματίας οφείλει να έχει την αυτονομία, την ευελιξία και τη διάθεση να εμπλέκεται ενεργά σε κάθε φάση ενός έργου από τη στρατηγική έως την υλοποίηση. Δεν υπάρχει χρόνος για αναμονή ούτε για άσκοπες διαδικασίες» υπογραμμίζει.
Επισημαίνει επίσης, δίνοντας ένα παράδειγμα, πως «Αν έχετε οργανώσει ποτέ ένα μεγάλο event, ξέρετε ότι τίποτα δεν πάει ακριβώς όπως το είχατε σχεδιάσει. Το να μπορείς να “στήνεις” και να “ξεστήνεις” γρήγορα, κάνοντας μικρές και ουσιαστικές προσαρμογές, είναι αυτό που θα καθορίσει την επιτυχία. Η ουσία του να είσαι hands-on είναι το να αναλαμβάνεις δράση αντί να περιμένεις κάποιον να σου δώσει έτοιμες λύσεις».
Δεύτερο: Κουλτούρα διαρκούς μάθησης
Η μάθηση δεν σταματά, αλλά το δύσκολο δεν είναι να μάθεις το καινούργιο, είναι να ξεμάθεις το παλιό. Στη σημερινή εποχή, η πρόκληση δεν είναι τόσο το να μαθαίνουμε καινούργια πράγματα είναι κυρίως το να “ξεμαθαίνουμε” τα παλιά. Η καινοτομία, αναφέρει η κ. Πίτσικα, δεν προκύπτει μόνο από νέα γνώση, αλλά από την ικανότητα να αφήνουμε πίσω μας αντιλήψεις και πρακτικές που δεν εξυπηρετούν πλέον. Και επικαλείται τον Alvin Toffler: Ο αναλφάβητος του 21ου αιώνα δεν είναι αυτός που δεν ξέρει να διαβάζει, αλλά αυτός που δεν μπορεί να μάθει, να ξεμάθει και να ξαναμάθει.
Μιλάμε για μια διαδικασία συνεχούς επανατοποθέτησης. Όχι απλώς νέα εργαλεία, αλλά αυτοέλεγχος, ειλικρίνεια και προσαρμογή, τονίζει.
Τρίτο: Κριτική σκέψη και αυτοαμφισβήτηση
Η αληθινή δύναμη δεν βρίσκεται στο να έχεις δίκιο, αλλά στο να έχεις το θάρρος να αμφισβητείς τον εαυτό σου. Η ικανότητα της κριτικής σκέψης έχει γίνει buzzword, αλλά η πραγματική της διάσταση είναι πιο βαθιά. Δεν πρόκειται απλώς για την ικανότητα να σκέφτεσαι καθαρά, αλλά για το θάρρος να αμφισβητείς τον ίδιο σου τον εαυτό. Να αμφισβητείς τη λογική σου, τις αποφάσεις σου, τις πρακτικές σου, αναφέρει.
Η Ρεβέκκα Πιτσίκα παραθέτει και ένα ενδιαφέρον στατιστικό. Η αυτοαμφισβήτηση με ταχύτητα και ειλικρίνεια είναι που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αποφύγουν τη στασιμότητα. Μελέτες (McKinsey, 2024) δείχνουν ότι οι οργανισμοί που καλλιεργούν την αυτοκριτική σκέψη αναπτύσσονται κατά 30% ταχύτερα, σε σχέση με εκείνους που εμμένουν στις παραδοσιακές προσεγγίσεις.
Το προφίλ του «τέλειου επαγγελματία» δεν υπάρχει, υπογραμμίζει και προσθέτει πως υπάρχει όμως το προφίλ του εργαζόμενου που δεν φοβάται να προχωρήσει, να πει «δεν ξέρω», να δοκιμάσει ξανά.
Σήμερα, ο κόσμος της εργασίας δεν ψάχνει τέλειους επαγγελματίες, ψάχνει γρήγορους μαθητές, τολμηρούς αμφισβητίες και ανθρώπους που είναι έτοιμοι να “βουτήξουν” στα βαθιά και να πάρουν την ευθύνη στα χέρια τους.
Οι εταιρείες που θα κυριαρχήσουν αύριο είναι εκείνες που θα αναγνωρίσουν ότι η αξία βρίσκεται στους ανθρώπους που ξέρουν να κινούνται γρήγορα, να αλλάζουν άμεσα, και να μην φοβούνται να θέσουν τον εαυτό τους σε συνεχή αξιολόγηση. Και καθώς οι ταχύτητες μεγαλώνουν, η μοναδική δεξιότητα που δεν θα χάσει ποτέ την αξία της είναι η προσαρμοστικότητα.
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ EPA/KIYOSHI OTA